Μεγάλου Βασιλείου Περί νηστείας Λόγος Α΄, παρ.1,2
Ἡ μετάφραση εἶναι παρμένη ἀπό τό διαδικτυακό χῶρο τῆς «Μυριοβίβλου». Ἐμεῖς ἁπλά πολυτονίσαμε τό κείμενο.
«Ἡ νηστεία εἶναι πρόσταγμα προφητικό.
1. «Νά σαλπίσετε, λέγει, κατά τήν πρώτη ἡμέρα τοῦ μήνα μέ τήν σάλπιγγα, καθώς καί κατά τήν ἐπίσημη ἡμέρα τῆς μεγάλης ἑορτῆς σας» (Ψαλμ. 80, 4).
Αὐτό εἶναι πρόσταγμα προφητικό. Γιά μᾶς δέ ἀπό τήν σάλπιγγα πιό μεγαλόφωνο καί ἀπό κάθε ὄργανο μουσικό πιό ἐπίσημο, τήν ἀναμενόμενη ἑορτή τῶν ἑορτῶν ὑποδηλώνουν τά ἀναγνώσματα (Ἡσ.58, 4• 6). Διότι ἐγνωρίσαμε τήν χάρη τῶν νηστειῶν ἀπό τον Ἡσαΐα, πού ἀπέρριψε μέν τόν ἰουδαϊκό τρόπο τῆης νηστείας, τήν δέ ἀληθινή νηστεία σέ μᾶς ἔδειξε. «Νά μή νηστεύετε χάριν διαμάχης καί ἔριδος», «ἀλλά νά καταργήσεις κάθε σύνδεσμο ἀδικίας» (Ἡσ. 63, 6). Καί ὁ Κύριος λέγει• «νά μή γίνεσθε σκυθρωποί, ἀλλά νά νίψεις τό πρόσωπό σου, καί νά ἀλείψεις τόο κεφάλι σου» (Ματθ. 6, 16-17). Ἄς συμπεριφερθοῦμε λοιπόν, ὅπως ἐδιδαχθήκαμε, νά μή φαινόμαστε σκυθρωποί γιά τίς ἡμέρες πού ἔρχονται, ἀλλά μέ φαιδρό πρόσωπο πρός αὐτές, ὅπως πρέπει στούς ἁγίους, νά συμπεριφερόμαστε. Κανείς ἄκαρδος δέν στεφανώνεται, κανείς κατηφής δέν στήνει τρόπαιο. Νά μή σκυθρωπάσεις ἐνῶ δέχεσαι περιποιήσεις. Εἶναι ἄτοπο νά μή χαιρόμαστε γιά τήν ὑγεία τῆς ψυχῆς, ἀλλά νά λυπόμαστε μέ τήν ἀλλαγή τῶν τροφῶν καί νά φαινόμαστε ὅτι χαριζόμαστε στήν ἡδονή τῆς σάρκας, παρά στήν ἐπιμέλεια τῆς ψυχῆς. Διότι ὁ μέν κορεσμός σταματᾶ τήν εὐχαρίστηση στήν κοιλιά, ἡ δέ νηστεία ἀνεβάζει τό κέρδος στήν ψυχή. Νά χαίρεσαι διότι σοῦ ἔχει δοθεῖ ἀπό τόν ἰατρό φάρμακο πού καταστρέφει τήν ἁμαρτία. Διότι ὅπως ἀκριβῶς στά ἔντερα τῶν παιδιῶν τά ἀναζωογονούμενα σκουλήκια ἐξαφανίζονται μέ κάποια δραστικά φάρμακα, ἔτσι καί τήν ἁμαρτία, πού βρίσκεται στό βάθος της ψυχῆς, τήν σκοτώνει ἡ νηστεία πού εἰσχωρεῖ στήν ψυχή, ἡ ὁποία νηστεία εἶναι πράγματι ἀξία του ὀνόματός της.
Ἡ νηστεία νά γίνεται χωρίς ὑποκρισία. Κάθαρση της ψυχῆς ἀπό τα ἁμαρτήματα.
2. «Ἄλειψε το κεφάλι σου καί πλύνε το πρόσωπό σου» (Ματθ. 6, 17). Σέ μυστήρια σέ καλεῖ ὁ λόγος. Αὐτός πού ἀλείφθηκε ἐμυρώθηκε• αὐτός πού ἐνίφθηκε ἐκαθαρίσθηκε. Νά ἐννοεῖς τή νομοθεσία στόν ἐσωτερικό ἄνθρωπο. Νά καθαρίσεις τήν ψυχή ἀπό τά ἁμαρτήματα. Νά χρίσεις τό κεφάλι σου μέ χρίσμα ἅγιο, γιά νά γίνεις μέτοχος τοῦ Χριστοῦ, καί ἔτσι νά προσέλθεις στή νηστεία. Νά μήν ἀλλοιώσεις τόο πρόσωπό σου ὅπως ἀκριβῶς oἱ ὑποκριτές. Τό πρόσωπο ἀμαυρώνεται, ὅταν ἡ ἐσωτερική διάθεση ἐπισκιάζεται μέ τό ἐπίπλαστο ἐξωτερικό σχῆμα, καλυπτόμενη μέ τό ψεῦδος σάν μέ παραπέτασμα.Ὑποκριτής εἶναι αὐτός πού ὑποδύεται ξένο πρόσωπο στό θέατρο• ἐνῶ εἶναι δοῦλος, πολλές φορές ὑποδύεται τό πρόσωπο τοῦ κυρίου, καί ἐνῶ εἶναι πολίτης, τό πρόσωπο τοῦ βασιλέως. Ἔτσι καί στόν βίο αὐτό, σάν στή σκηνή τῆς δικῆς τους ζωῆς, οἱ πολλοί παίζουν θέατρο, ἄλλα μέν φέροντας στήν καρδιά, ἄλλα δέ δεικνύοντας φανερά στούς ἀνθρώπους. Νά μήν ἀλλοιώνεις λοιπόν τό πρόσωπό σου. Ὅποιος εἶσαι, τέτοιος νά φαίνεσαι• νά μήν ὑποκρίνεσαι τόν σκυθρωπό, ἐπιδιώκοντας τήν δόξα ἀπό τοῦυ νά φαίνεσαι ἐγκρατής. Διότι οὔτε εὐεργεσία πού διατυμπανίζεται εἶναι ὄφελος, καί κανένα κέρδος δέν προέρχεται ἀπό νηστεία πού δημοσιεύεται. Διότι ἐκεῖνα πού γίνονται ἐπιδεικτικά δέν προεκτείνουν τόν καρπό στή μέλλουσα ζωή, ἀλλά τόν περιορίζουν στόν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Τρέξε λοιπόν μέ χαρά στή δωρεά τῆς νηστείας. Ἡ νηστεία εἶναι ἀρχαῖο δῶρο• δέν παλαιώνει καί δέν γηράσκει, ἀλλά πάντοτε ἀνανεούμενο, ἀνθίζει πάντοτε γιά νά φέρει ὥριμους καρπούς.»
