Μελέτη Γ’ παραγρ. β’ .
Ὅτι ἡμεῖς κάμνομεν κατάχρησιν τῶν τοιούτων μέσων (τμῆμα α)
«Συλλογίσου τήν κατάχρησιν ὅπου ἔκαμες ἕως τώρα εἰς αὐτά τά μέσα καί ὄργανα ὅπου σου ἔδωκεν ὁ Θεός, διά νά ἐπιτύχης τήν σωτηρίαν σου, καί πώς ἐμεταχειρίσθης ἕως τοῦ νῦν τά ἐσωτερικά χαρίσματα τοῦ Πνεύματός του, τίς ἠξεύρει μήπως καί ἐσύ ἔλαβες ἀπό αὐτά ἀφορμήν διά νά ἁμαρτήσης περισσότερον; τίς ἠξεύρει, μήπως ἀπό τό φῶς ἐκεῖνο, μέ τό ὁποῖον σοῦ ἐφανέρωσεν ἡ πίστις τήν ἀγαθότητα καί τήν ὑπομονήν ὅπου ἔχει ὁ Θεός εἰς τό νά ὑποφέρη τούς ἁμαρτωλούς, ἐσύ ἔβγαλες σκότος καί ἁμαρτίας; τίς ἠξεύρει μήπως ἡ ἐλπίς καί εὐκολία τῆς συγχωρήσεως καί ἰατρείας ὅπου λαμβάνεις διά μέσου τῆς ἐξομολογήσεως σέ παρακίνησαν νά πολυπλασιάσης εἰς τόν Θεόν τάς ὕβρεις καί κακίας; τοῦτο ὅμως εἶναι βέβαιον, ὅτι ματαίως ἔλαβες τόσας ἐσωτερικάς καί ἐξωτερικάς βοηθείας τῆς θείας χάριτος, τάς ὁποίας ἄν ἤθελαν τάς λάβουν πολλοί ἄπιστοι, πολλοί αἱρετικοί, καί πολλοί ἄλλοι ἁμαρτωλοί, βέβαια ἤθελαν τάς μεταχειρισθοῦν καλῶς μέ ἄκραν ἐπιμέλειαν καί μέ αὐτάς νά σωθοῦν, καθώς λέγει ὁ Κύριος «εἰ ἐν Τύρῳ καί Σιδῶνι ἐγένοντο αἱ δυνάμεις αἱ γενόμεναι ἐν ὑμιν, πάλαι ἄν ἐν σάκκῳ καί σποδῷ μετενόησαν». (Ματθ. ια. 21),
Ἔπειτα συλλογίσου, πώς τόσον τά ἐξωτερικά καλά τῆς τύχης, ὅσον καί τά καλά τῆς φύσεως, τά ἐκακομεταχειρίσθης ὅλα πολύ περισσότερον, παρά ὅπου ἐκακομεταχειρίσθης τά ἐσωτερικά καί πνευματικά χαρίσματα· ἐπειδή τά κτίσματα ὅπου ἔπρεπε νά εἶναι εἰς ἐσέ, ὡσάν μία σκάλα διά νά ἀναβαίνης εἰς τόν Κτίστην, ἐσύ τά ἔκαμες ἕνα μεσότοιχον διαχωρισμοῦ καί μέ αὐτά ἐχωρίσθης ἀπό τόν Θεόν σου μάλιστα τά ἐμεταχειρίσθης ὡσάν τόσα ἅρματα διά νά τόν πολεμῇς καί μέ αὐτά ἠθέλησες νά θεραπεύης μόνος σου τάς αἰσθήσεις, ἄν καί ἡ θεραπεία αὐτῶν ἀποβλέπη εἰς αἰσχύνην τοῦ ἄκρου σου εὐεργέτου Θεοῦ. Ἄχ, ἀδελφέ, αὐτή εἶναι ἡ δούλευσις ὅπου κάμνεις εἰς τόν Θεόν; Ἀλλά μέ τοῦτο φαίνεσαι πώς τοῦ λέγεις· ἐγώ δέν θέλω νά σέ δουλεύσω ὁλότελα· «συνέτριψας τόν ζυγόν σου καί διέσπασας τούς δεσμούς σου, καί εἶπας δουλεύσω σοι». (Ἱερ. 6′, 20) μάλιστα δέ μέ τοῦτο ὅπου κάμνεις φανερώνεις πώς θέλεις νά δουλεύη ὁ Θεός ἐσένα, καί δουλεύωντας ἐσένα νά δουλεύη ἐν ταυτῷ καί ἐναντίον του, δίδοντάς σου δυνάμεις καί βοηθείας διά νά μεταχειρίζεσαι ἐσύ εἰς τά κακά σου θελήματα, ὡς λέγει ὁ ἴδιος διά τοῦ προφήτου Ἡσαῒου «ἐν ταῖς ἁμαρτίαις σου δουλεῦσαι με ἐποίησας» (μγ’.24). Μά ἕως πὀτε, ἀγαπητέ, ἔχει νά διαμένη αὕτη ἡ μάχη μεταξύ σοῦ καί τοῦ Θεοῦ, ἕως πότε; ὁ Θεός νά σοῦ δίδη μέσα καί ὄργανα διά τήν σωτηρίαν σου καί σύ νά μεταχειρίζεσαι ἐναντίον τῆς τιμῆς του καί ἐναντίον τῆς ἰδίας σωτηρίας σου; Ὁ Θεός νά σοῦ κάμνη τόσον καλόν, καί σύ νά τοῦ στρέφης τόσον κακόν;»