ΚΕΙΜΕΝΟ
«Καί ἐκάκωσέ σε καί ἐλιμαγχόνησέ σε καί ἐψώμισέ σε τό μάννα, ὅ οὐκ ἤδεισαν οἱ πατέρες σου, ἵνα ἀναγγείλῃ σοι, ὅτι οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ’ ἐπί παντί ρήματι τῷ ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεοῦ ζήσεται ὁ ἄνθρωπος»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Καί σοῦ ἔστειλε συμφοράς καί ἐπέτρεψε νά πεινάσῃς ἕως θανάτου καί σοῦ ἔδωσε ἄντί ἄρτου τό μάννα, πρᾶγμα πού δέν τό ἤξευραν οἱ πρόγονοί σου, διά νά σοῦ γνωστοποιήση ὅτι δέν ζῆ ὁ ἄνθρωπος μόνον μέ ψωμί· ἀλλ’ εἶναι δυνατόν νά ζήσῃ μέ κάθε λόγον, πού βγαίνει ἀπό τό στόμα τοῦ Θεοῦ, πού χαρίζει τά πάντα μέ τήν προσταγήν Του» ( Ἀπό τήν «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕΤΑ ΣΥΝΤΟΜΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ» τόμος 3ος, ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΣΧΟΛΙΟ
«Εἰς τήν ἔρημον εὑρίσκοντο πρό χιλιάδων ἐτῶν οἱ Ἰσραηλῖται. Σαράντα ὁλόκληρα ἔτη ἔζησαν ἐκεῖ. Νά σπείρουν καί νά θερίσουν ἦτο ἀδύνατον. Ποῦ λοιπόν θά εὕρισκαν τόν ἄρτον, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ βάσις τῆς τροφῆς καί τῆς συντηρήσεως τοῦ ἀνθρώπου; Τότε ἀκριβῶς ἐλέχθη ὁ βαρυσήμαντος λόγος• «Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ’ ἐπί παντί ρήματι τῷ ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεοῦ (Δευτ. η’ 3). Ὁ ἄνθρωπος δέν θά διατηρηθῆ εἰς τήν ζωήν μόνον ἐάν φάγη ἀπό τόν συνηθισμένον ἄρτον. Ἠμπορεῖ νά ζήση καί μέ κάθε τροπον, τόν ὁποῖον ἤθελε κανονίσει ὁ παντοδύναμος Θεός, μέ πᾶσαν προσταγήν πού θά ἐξέλθη ἀπό τό στόμα του Θεοῦ. Καί πράγματι. Τότε διά θαύματος εστειλεν ὁ Θεός εἰς τούς Ἰσραηλίτας τό μάννα, ὡς οὐράνιον ἄρτον, μέ τόν ὁποῖον ἐτρέφοντο κατά τα σαράντα χρόνια τῶν περιπλανήσεων εἰς τήν ἔρημον.
«Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ…»
Καί δέν ἐννοοῦσε βεβαίως μόνον τό ψωμί. Μέ τόν ἄρτον ἐννοοῦσε καί πᾶσαν ἄλλην τροφήν, κάθε ὑλικόν ἀγαθόν πού χρειάζεται διά νά ζῆ καί συντηρῆται ὁ ἄνθρωπος. Μήπως ἀπό τόν βράχον δέν ἔκαμε νά ἀναβλύση ποταμός διά νά πιοῦν οἱ διψασμένοι ὁδοιπόροι; Καί μήπως κατά μυριάδας δέν τούς ἔστειλε πετεινά πτερωτά, τά νοστιμώτατα ἐκεῖνα ὀρτύκια; Δι’ ὅλα αὐτά ἐλέχθη καί ἐφηρμόσθη τό «οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος». Διότι οὔτε τά ἐνδύματα τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων ἐφθάρησαν, οὔτε ἄλλο τίποτε τούς ἔλειψε.
«Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ…»
Ἀδελφέ μου, ἅς μή ἀφήνωμεν νά μᾶς συνθλίβουν αἱ ἀγωνίαι καί αἱ μέριμναι τῆς παρούσης ζωῆς. Ἔχομεν ἀναμφιβόλως ἀνάγκας ὑλικάς, καί πρέπει νά ἐργαζώμεθα καί νά φροντίζωμεν διά νά ἐξοικονομοῦμεν τά πρός τό ζῆν ἀναγκαῖα. Ἄς μή λησμονοῦμεν ὅμως πότε ὅτι «οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ, μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ’ ἐπί παντί ρήματι τῷ ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεοῦ». Ὁ Θεός θά εὕρη τρόπους νά μᾶς δώση ὅ,τι τυχόν μᾶς λείπει, ὅ,τι μᾶς εἶναι ἀπαραίτητον διά τήν συντήρησίν μας. Καί θαύματα θά κάμη ἀκόμη διά νά μᾶς προστατεύση, διά νά μᾶς σώση, διά νά μᾶς εὐεργετήση ποικιλοτρόπως. Δέν θά μᾶς δώση βεβαίως ὅσα ἡμεῖς ἐν τῇ ἀπληστίᾳ μας θέλομεν, ἀλλ’ ὅσα ἐκεῖνος κρίνει χρήσιμα καί ὠφέλιμα. Μήπως δέν ἔχομεν νά διηγούμεθα πλῆθος θαυμαστῶν τοῦ Κυρίου ἐπεμβάσεων, κατά τάς ὁποίας ὁ πανάγαθος Κύριος μᾶς διεφύλαξε καί μᾶς ἐχάρισε τάς δωρεάς του, ὄχι μέ τον τρόπον πού ἡμεῖς ἐπεριμέναμεν, ἀλλά μέ ἄλλα μέσα θαυμαστά, τά ὁποῖα ἡ πατρική του ἀγαθότης καί πρόνοια ἐπενόησε καί ἐπραγματοποίησε;
«Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ….».
Ἄς σκεφθῶμεν καί κάτι ἄλλο. Δέν εἴμεθα μόνον ὑλικαί ὑπάρξεις. Ἐάν εἴχαμεν μόνον σῶμα, τότε βεβαίως ὁ ὑλικός ἄρτος καί αἱ ἄλλαι τροφαί θά ἠμποροῦσαν αὗται μόνον νά μᾶς ἱκανοποιήσουν ἀπολύτως. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνα ζῶν σῶμα. Ὁ Θεός ἐνεφύσησεν εἰς αὐτόν πνοήν ζωῆς καί ὁ ἄνθρωπος ἔγινεν εἰς ψυχήν ζῶσαν, λογικήν, ἠθικήν, ἀθάνατον. Αἱ ἐγκόσμιοι ἐπιθυμίαι καί τά πολλά χρήματα καί αἱ ὡραῖαι κατοικίαι καί τά πολυτελῆ ἐνδύματα καί τά λουκούλλεια συμπόσια δέν ἠμποροῦν νά χόρτάσουν καί νά ἱκανοποιήσουν τούς πόθους καί τάς ἀνάγκας τῆς πνευματικῆς καί ἀθανάτου ψυχῆς μας. Δι’ αὐτήν ὑπάρχει καποιος ἄλλος ἄρτος, ὄχι ὑλικός, ἀλλά πνευματικός. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς τό εἶπεν: «Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν, ὁ ἐκ του οὐρανοῦ καταβάς» (Ιωαν. στ’ 51). Ὁ Κύριος μέ τήν διδασκαλίαν του φωτίζει τόν νοῦν μας, μέ τήν χάριν του ἁγιάζει τήν καρδίαν μας, τρέφει δέ τήν ψυχήν μας μέ τό νά μᾶς προσφέρη εἰς βρῶσιν καί πόσιν τό πανάγιον σῶμα του καί τό τίμιον αἷμα του. Μᾶς χαρίζει τήν γαλήνην καί τήν ἠρεμίαν τῆς συνειδήσεως καί μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τούς φόβους καί τάς ἀγωνίας τοῦ κόσμου. Ἠμπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά κατασκευάζη θησαυροφυλάκια διά νά προστατεύση τόν χρυσόν του, νά κάμνη ἐπενδύσεις διά νά ἐξασφαλίση τά γηρατειά του. Ἀλλ’ ὅλος ὁ χρυσός καί ὁ ἄργυρος τοῦ κόσμου δέν ἰσοφαρίζει τήν ἀξίαν τοῦ ἄρτου, τόν ὁποῖον ἡ ἄπειρος τοῦ Κυρίου ἀγαθότης μᾶς παρέχει.
Ὦ ἀδελφέ μου! Ἅς μή μακαρίζωμεν ἐκείνους οἱ ὁποῖοι κατέχουν ἐν ἀφθονίᾳ μόνον τόν ὑλικόν ἄρτον καί ἐπαναπαύονται μόνον εἰς αὐτόν. Αὐτοί εἶναι πτωχοί! Διότι «οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ’ ἐπί παντί ρήματι τῷ ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεοῦ. Ἡμεῖς ὡς ὀπαδοί πιστοί τοῦ Χριστοῦ, κατέχομεν τόν οὐράνιον ἄρτον, αὐτόν τόν Κύριον καί Σωτῆρα μας. Αὐτός μᾶς χαρίζει ἄφεσιν, εἰρήνην, ἐλπίδα, λύτρωσιν, αἰωνίαν ζωήν.
Ναί Κύριε! Σύ εἶσαι ὁ ἀληθινός ἄρτος πού τρέφεις τόν ἄνθρωπον μέ τό μάννα τῆς διδασκαλίας σου καί μέ τήν χάριν τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησιίας σου. Σέ ἱκετεύομεν, ἀξίωνέ μας νά ἔχωμεν πάντοτε ὑπ’ ὄψιν μας τούς λόγους σου «οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ’ ἐπί παντί ρήματι τῷ ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεοῦ. Μή μᾶς ἀφήνης νά ἐπιζητῶμεν μονομερῶς τόν ὑλικόν μόνον ἄρτον, ἀλλά δίδε μας τήν χάριν σου, ὥστε νά ποτίζωμεν καί νά τρέφωμεν τάς ψυχάς μας μέ τά θεῖα νάματα τῆς διδασκαλίας καί τῆς ἁγιαστικῆς χάριτός σου, διά νά ἑνούμεθα οὕτω μέ σέ, τόν οὐράνιον ἄρτον, τήν πηγήν τῆς ζωῆς καί τῆς ἀθανασίας. Ἀμήν».
(Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχ.Χριστοφ.Παπουτσοπούλου «ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ», ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
