ΚΕΙΜΕΝΟ
«Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Μακάριοι εἶναι ἐκεῖνοι, πού ἔχουν τήν καρδίαν τους καθαράν ἀπό κάθε λογισμόν ἁμαρτίας, διότι αὐτοί θά ἴδουν τόν Θεόν» ( Ἀπό τήν «ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕΤΑ ΣΥΝΤΟΜΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ» τοῦ Π.Ν.Τρεμπέλα, ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΣΧΟΛΙΟ Α΄
«Εἰς τήν χρυσῆν ἁλυσίδα τῶν μακαρισμῶν ὑπάρχει καί ὁ πολύτιμος καί ἐξαιρετικός αὐτός κρίκος: «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται». Κάθε χριστιανική ψυχή, κάθε ἄνθρωπος ἀναγεγεννημένος, ἀλλά καί κάθε ἁμαρτωλός ἀκόμη, εἶναι ἀδύνατον νά μή συγκινῆται ἀπό τούς λόγους αὐτούς τόσον διά τήν ἁγνότητα καί καθαρότητα τῆς καρδίας τήν ὁποίαν μακαρίζει ὁ Κύριος, ὅσον καί διά τήν ἀμοιβήν τήν ὁποίαν ὁρίζει διά τούς καθαρούς τῇ καρδίᾳ. Ὦ, πόσον μεγάλη καί ὑψηλή εἶναι ἡ ἀμοιβή! Ἡ θέα τοῦ Θεοῦ! «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται». Φίλε ἀναγνῶστα, ποθεῖς νά ἀποκτήσης τήν εὐλογημένην αὐτήν κατάστασιν; Θέλεις νά ἀνήκης καί σύ εἰς τούς πραγματικῶς καθαρούς τῇ καρδίᾳ; Ἐπιθυμεῖς ἴδῃς τόν ἅγιον τῶν ἁγίων, τόν ὑπερτέλειον καί ἀόρατον Θεόν; Ἔλα, λοιπόν, νά ἐμβαθύνωμεν εἰς τούς λόγους αὐτοῦ τοῦ μακαρισμοῦ διά νά κατανοήσωμεν, ὅσον μᾶς εἶναι δυνατόν, τήν ἔννοιαν τῆς καθαρότητος τῆς καρδίας καί τήν ἀνεκτίμητον αὐτῆς ἀμοιβήν.
«Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ…»
Δέν πρόκειται διά τό ὄργανον τοῦ σώματος, τό τόσον ἄλλως τε πολύτιμον, τό ὁποῖον τροφοδοτεῖ μέ αἷμα ὁλόκληρον τόν σωματικόν ὀργανισμόν τοῦ ἀνθρώπου. Οὐδέ θεωρεῖ ἀξίους μακαρισμοῦ ὁ Κύριος τούς ἔχοντας ὑγιᾶ καί καθαράν ἀπό κάθε ἀσθένειαν τήν σαρκικήν καρδίαν. Ὅταν λέγη καρδίαν ἐδῶ ὁ Κύριος, ἐννοεῖ τήν πνευματικήν τοῦ ἀνθρώπου ὑπόστασιν, τόν κυρίως ἄνθρωπον. Τήν ψυχήν μας ἐννοεῖ. Διά τάς σκέψεις μας καί τάς ὀνειροπολήσεις μας ὁμιλεῖ, διά τά αἰσθήματα καί τούς πόθους μας, διά τάς ἀποφάσεις καί τάς ἐνεργείας μας, διά τάς πράξεις καί τά ἔργα μας. Περί αὐτῶν ὁμιλεῖ ὁ Κύριος, καί τήν καθαρότητα καί ἁγνότητα αὐτῶν μακαρίζει. Διότι ὅλα αὐτά ἐκπορεύονται ἀπό τό ἐσωτερικόν τοῦ ἀνθρώπου.
Ὦ, ναί! Ἡ καθαρότης τῆς καρδίας δέν περικλείεται εἰς τά στενά ὅρια μιᾶς συνήθους καθαρότητος. Δέν ἔγκειται ἁπλῶς καί μόνον εἰς τό νά εἶναι ἀπηλλαγμένη ἀπό ὡρισμένον μόνον εἶδος ἁμαρτημάτων. Καθαροί τῇ καρδίᾳ εἶναι ἐκεῖνοι τῶν ὁποίων ἡ διάνοια εἶναι διαυγής καί ἀπηλλαγμένη ἀπό σκέψεις καί ἐντυπώσεις καί ἀναμνήσεις καί φαντασίας πονηράς, αἱ ὁποῖαι θά ἐπροκάλουν τήν ἐντροπήν, τήν ἀηδίαν, τήν ἀποστροφήν. Εἶναι ἐλευθέρα καί καθαρά ἀπό τήν οἴησιν καί τήν ὑψηλοφροσύνην. Ρητῶς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον βεβαιώνει, ὅτι ἀκάθαρτος παρά Θεῷ πᾶς ὑψηλοκάρδιος (Παροιμ. ιζ 5). Καθαρότης τῆς καρδίας σημαίνει νά εἶναι ἡ ψυχή ἐλευθέρα ἀπό ἐπιθυμίας ἀκαθάρτους, ἀπό αἰσθήματα παράνομα, ἀπό πόθους κοσμικούς καί ματαίους. Καθαρότης τῆς καρδίας σημαίνει θέλησιν ἐλευθέραν ἀπό κάθε τί πού εἶναι ἀντίθετον πρός το θέλημα τοῦ Θεοῦ ἐλευθέραν ἀπό συγκαταθέσεις καί ἀποφάσεις ἁμαρτωλάς, ἀπό τήν φίλαυτον ἰδιοτέλειαν, ἀπό τήν ἐγωιστικήν ἐπιμονήν. Αὐτή δέ ἡ καθαρά καρδία, ἡ ψυχή ἡ ἁγνή, εἶναι ἐκείνη εἰς τήν ὁποίαν εὐχαριστεῖται καί ἀναπαύεται πλήρως ὁ Θεός.
Ἀλλά, ἀδελφέ μου, ἀντιλαμβάνομαι ὅτι ἀνησυχία σέ κυριεύει, ὅταν πληροφορῆσαι ποίαν καθαρότητα τῆς καρδίας ζητεῖ ὁ Θεός. Συναισθάνεσαι ἴσως, ὅτι πολύ ἀπέχεις ἀπό τήν κρυσταλλίνην αὐτήν ἁγνότητα πού μακαρίζει ὁ Κύριος. Ἅγιος αὐτός, νομοθετεῖ καί ζητεῖ ἀπό ὅλους ἡμᾶς νά τοῦ ὁμοιάσωμεν καί νά γίνωμεν καί ἡμεῖς ἅγιοι καί τέλειοι. Ἀλλά, ἄς μή ἀπελπιζώμεθα. Ἄς προσπαθῶμεν, ὅπου δυνάμεθα, νά διαφυλάττωμεν τήν καρδίαν μας καθαράν ἀπό τούς μολυσμούς τῆς ἁμαρτίας. Ἄς προσέχωμεν ὅσον τό δυνατόν περισσότερον.
Ἄς ἱκετεύωμεν συγχρόνως τόν Θεόν μέ πόθον θερμόν καί ἄς τοῦ λέγωμεν:
Μακαρίζεις, Κύριε, τούς ἀνθρώπους πού ἔχουν καρδίαν καθαράν καί προφυλαγμένην ἀπό τήν ἁμαρτίαν. Ἀλλά, Κύριε μου, ποῖος δύναται νά καυχηθῆ ἁγνήν ἔχειν τήν καρ¬δίαν (Παροιμ. κ’ 9), ἀφοῦ σύ ὁ ἴδιος βεβαιώνεις ὅτι «ὐδείς καθαρός ἀπό ρύπου, ἐάν καί μιά ἡμέρα ὁ βίος αὐτοῦ ἐπί τῆς γῆς» (Ἰώβ ιδ’ 4); Καί ὅμως, ἰδού ὅτι τούς καθαρούς τῇ καρδίᾳ μακαρίζεις καί δι’ αὐτούς ὑπόσχεσαι ὅτι θά σέ βλέπουν αἰωνίως εἰς τήν οὐράνιον σου βασιλείαν. Τήν καθαρότητα αὐτήν, ποῖος ἄλλος ἠμπορεῖ νά μᾶς δώση, παρά μόνον σύ, ὁ ὑπεράγιος καί ἐν ἁγίοις ἀναπαυόμενος Θεός; Συναισθανόμενοι πόσον ἀπέχομεν ἀπό τήν καθαρότητα, τήν ὁποίαν δικαίως ζητεῖς, κύπτομεν ἱκετευτικῶς τόν αὐχένα ἐνώπιόν σου, καί μέ πόθον θερμόν σέ παρακαλοῦμεν καί λέγομεν: «Καρδίαν καθαράν κτίσον ἐν ἡμῖν, ὁ Θεός, καί πνεῦμα εὐθές ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις ἡμῶν» (Ψαλμ. ν’ 12). Σύ, ὁ πλούσιος δωρεοδότης παντός ἀγαθοῦ, χάρισέ μας ἁγνήν καί καθαράν καρδίαν καί ἀξίωσε μας καί τῆς ὑψίστης εὐεργεσίας, νά σέ ἴδωμεν πρόσωπον πρός πρόσω¬πον εἰς τήν ἐπουράνιόν σου βασιλείαν. Ἀμήν.»
(Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχ.Χριστοφ.Παπουτσοπούλου «ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ», ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
