Χριστιανικὰ σχολεῖα

Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ
ΔΙΔΑΧΗ ΠΡΩΤΗ

Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός μαρτύρησε στό Κολικόντασι τῆς Βορείου Ἠπείρου στίς 24 Αὐγούστου τοῦ 1779.
Μέ τήν εὐκαιρία τῆς συμπλήρωσης 230 χρόνων ἀπό τόν μαρτυρικό του θάνατο, θά παρουσιάσουμε σέ συνέχειες τήν πρώτη Διδαχή τοῦ Ἁγίου.
Τό κείμενο εἶναι παρμένο ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἰω.Β.Μενούνου «Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Διδαχές καί βιογραφία», ἐκδόσεις «Τῆνος». Ὁ χωρισμός σέ κεφάλαια εἶναι ἀπό τό βιβλίο τοῦ Σεβασμιωτάτου πρώην Φλωρίνης κ.κ.Αὐγουστίνου μέ τίτλο «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός».

Χριστιανικὰ σχολεῖα

    Σᾶς λέγω καὶ ἄλλο ἂν θέλετε νὰ μὲ σκλαβώσετε. Ἔχω ἕνα φυσικὸν ἰδίωμα ἐγώ: ἀπὸ μικρὸν παιδίον ὁπού ἤμουνα ἀγαποῦσα τὰ μικρὰ παιδιὰ καὶ ὅταν βλέπω κανένα παιδίον μὲ φαίνεται νὰ ἀνοίξω τὴν καρδίαν μου νάν τὸ βάλω μέσα. Ἀνίσως καὶ θέλετε νὰ μὲ σκλαβώσετε, δὲν ἠμπορεῖτε μὲ ἄλλον τρόπον παρὰ ἂν θέλετε νὰ μοῦ χαρίσετε τὰ παιδιὰ σας. Ἐγὼ νάν τὰ εὔχωμαι, νὰ παρακαλῶ τὸν Θεόν νὰ ζήσουν, νὰ προκόψουν καὶ ἡ εὐγενεία σας νάν τὰ θρέφετε, νάν τὰ ἔχωμε μαζί. Σᾶς βαστάει ἡ καρδία σας νὰ μοῦ τὰ χαρίσετε; — Χάρισμά σου, ἅγιε του Θεοῦ. — Μὲ ἐσκλαβώσετε, ἀδελφοί μου, τώρα ὁπού καὶ τὸ αἷμα μου νὰ χύσω διὰ τὴν ἀγάπην σας, δὲν μὲ φαίνεται τίποτες.
     Καλά, ἡ εὐγενεία σας μοῦ ἐχαρίσετε τὰ παιδιὰ σας, ἀμή ἐγὼ τί ἔχω νὰ σᾶς χαρίσω; Σᾶς παρακαλῶ, νὰ εἰπῆτε, χριστιανοί μου, διὰ ἐκείνους ὁπού μου ἐχάρισαν τὰ παιδιὰ τους, τρεῖς φορές: Ὁ Θεός συγχωρήσοι καὶ ἐλεήσοι αὐτούς.
    Ἕνας ἄνθρωπος θὲ νὰ σὲ φιλεύση. Τί εἶσαι καλύτερα εὐχαριστημένος; Νὰ  σοῦ δώση   δέκα λειτουργίες μουχλιασμένες ἡ μία νὰ εἶναι γερὴ καὶ καλή; Καλά, παιδιὰ μου, μοῦ ἐχαρίσετε τὰ παιδιὰ σας, ἀμή νὰ ἰδοῦμεν, ἔχετε σχολεῖον ὁπού νὰ διαβάζουν, νὰ μανθάνουν γράμματα τὰ παιδιὰ μας; — Δὲν ἔχομε, ἅγιε τοῦ Θεοῦ. — Τέτοια παιδιὰ ἀγράμματα μοῦ ἐχαρίσετε; Τί τὰ θέλω; Χάρισμά σας. Παιδιὰ ὡσὰν τὰ γουρουνόπουλα νὰ ἔχω δὲν τὸ καταδέχομαι, διατί εἶμαι ὑπερήφανος. Χάρισμά σας. Ὡσὰν θέλετε χαρίσετέ μου καὶ ἕνα σχολεῖον ἐδῶ εἰς τὴν χώραν σας νὰ μανθάνουν τὰ παιδιὰ μας γράμματα, νὰ ἠξεύρουν ποῦ περιπατοῦνε καὶ τότε νάν τὰ εὔχωμαι νὰ ζήσουν, νὰ προκόψουν.
     Ἀμή δὲν εἶναι καλὰ νὰ βάλετε ὅλοι σας νὰ κάμετε ἕνα ρεφενέ, νὰ βάλετε καὶ ἐπιτρόπους νάν τὸ κυβερνοῦν τὸ σχολεῖον, νὰ βάνουν διδάσκαλον νὰ μανθάνουν ὅλα τὰ παιδιὰ καὶ πλούσια καὶ πτωχὰ χωρὶς νά πληρώνουν; Διατί ἀπὸ τὸ σχολεῖον μανθάνομεν τὸ κατὰ δύναμιν τί εἶναι Θεός, τί εἶναι ἁγία Τριάς, τί εἶναι ἄγγελοι, ἀρχάγγελοι, τί εἶναι δαίμονες, τί εἶναι Παράδεισος, τί εἶναι Κόλασις, τί εἶναι ἁμαρτία, ἀρετή. Ἀπὸ τὸ σχολεῖον μανθάνομεν τί εἶναι ἁγία Κοινωνία, τί εἶναι Βάπτισμα, τί εἶναι ἅγιον Εὐχέλαιον, ὁ τίμιος Γάμος, τί εἶναι ψυχή, τί εἶναι κορμί, τὰ πάντα ἀπὸ τὸ σχολεῖον τὰ μανθάνομεν διατί χωρὶς τὸ σχολεῖον περιπατοῦμεν εἰς τὸ σκότος. Καλύτερα νὰ ἔχης εἰς τὴν χώραν σου σχολεῖον ἑλληνικὸν παρὰ νὰ ἔχης βρύσες καὶ ποταμούς, διατί ἡ  βρύσις ποτίζει τὸ σῶμα, τὸ δὲ σχολεῖον ποτίζει τὴν ψυχήν, τὸ σχολεῖον ἀνοίγει τὲς ἐκκλησιές, τὸ σχολεῖον ἀνοίγει τὰ μοναστήρια. Ἀνίσως καὶ δὲν ἤτανε σχολειά, ποῦ ἤθελα ἐγὼ νὰ μάθω νὰ σᾶς διδάσκω;