ΚΕΙΜΕΝΟ
«Καί εἶπεν αύτοῖς Ἰωσήφ· μή φοβείσθε του γάρ Θεοῦ εἰμί ἐγώ.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Ἀλλά ὁ ανεξίκακος καί ἀγαθώτατος Ἰωσήφ ἐπροσπάθησε νά τούς παρηγορήσῃ καί νά τούς καθησυχάσῃ καί τούς εἶπε: «Μή φοβεῖσθε καί μή ἀγωνιᾶτε, διότι ἐγώ εἶμαι ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ. Αὐτόν σέβομαι καί φοβοῦμαι. Αύτόν μιμοῦμαι καί προσπαθῶ νά εὐεργετῶ ὅσους μέ ἀδικοῦν.» (Ἀπό τήν "Παλαιά Διαθήκη μετά συντόμου ἑρμηνείας" τ.1ος, ἔκδοση "Ο ΣΩΤΗΡ").
ΣΧΟΛΙΟ
«Ὁ Ἰωσήφ ἔχει γίνει ἄρχων ἔνδοξος καί πανίσχυρος εἰς τήν Αἴγυπτον. Ὅ,τι αὐτός διατάξῃ, γίνεται ἀμέσως. Τό ὅτι ὅμως ὁ Ἰωσήφ εὑρίσκετο εἰς τήν Αἴγυπτον, αὐτό ὠφείλετο εἰς τήν κακίαν τῶν ἀδελφῶν του, εἰς τόν φθόνον καί τό μίσος τό ὁποῖον ἐκυριάρχει εἰς τήν ψυχήν των. Ὅσον ἐξηρτᾶτο ἀπό ἐκείνους, ὁ Ἰωσήφ ἔπρεπε τώρα νά ἦτο νεκρός. Ἡ ἀγαθότης ὅμως τοῦ Θεοῦ μετέστρεψε τό ἀποτέλεσμα τῆς κακοβούλου ἐνεργείας των εἰς ἀγαθόν.
«Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ»
Ἔχουν περάσει ἀρκετά χρόνια ἀπό τότε. Ὁ πατέρας των, ὁ γέρων πατριάρχης Ἰακώβ, ἀπέθανε. Καί ἰδού, λοιπόν, τώρα αὐτοί εἰς τήν ἀπόλυτον ἐξουσίαν καί κυριαρχίαν τοῦ Ἰωσήφ. Καί ἐάν, λοιπόν, ὁ Ἰωσήφ θελήσῃ νά τούς ἐκδικηθῇ; Καλά, ἐφ’ ὅσον ἔζη ὁ πατήρ των. Ἀπό τόν πολύν του σεβασμόν πρός ἐκεῖνον ὁ Ἰωσήφ τούς ἐφέρετο μέ ἀγαθότητα καί έπιείκειαν. Ἀλλά τώρα πού ἐκεῖνος ἀπέθανε, θά ἐξακολουθήσῃ ὁ Ἰωσήφ νά φέρεται μέ ἀγαθότητα καί ἀγάπην ὅπως πρίν; Ζωηρά ἀνησυχία καί θανάσιμος ἀγωνία κατέλαβε τάς ψυχάς τῶν ἀδελφῶν του. Μέ τήν καρδίαν φοβισμένην ἔρχονται ταπεινωμένοι ἐνώπιόν του καί ὑπενθυμίζουν εἰς αὐτόν λόγια τά ὁποῖα βεβαιώνουν ὅτι εἶχεν εἴπει πρός αὐτούς ὁ πατήρ των: «Μή λογαριάσῆς καί μή ὑπολογίσῃς τό κακόν πού σού ἔκαμαν» (Γεν. ν’ 17).
Ἀκούει ὁ Ἰωσήφ τά Λόγια αὐτά, βλέπει τήν συντριβήν τῶν ἀδελφῶν του, ἀντιλαμβάνεται τούς φόβους των, ἔρχεται εἰς τήν θέσιν των, καί ἡ φιλάδελφος καρδία του συγκινεῖται βαθύτατα. Ὤ, οἱ ἀδελφοί του! Τόσον, λοιπόν, ὀλίγον τόν εἶχαν γνωρίσει; Καί τόσον πολύ τόν εἶχαν παρεξηγήσει; Καί ὁ Ἰωσήφ συγκινημένος βαθύτατα, λησμονεῖ τό ἀξίωμα πού εἶχε καί τήν θέσιν εἰς τήν ὁποίαν εὑρίσκετο, καί τήν ἐξουσίαν τήν ὁποίαν διεχειρίζετο. Δύο πράγματα κυριαρχοῦν εἰς τήν ψυχήν του. Ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀγάπη πρός τούς ἀδελφούς του. Αὐτός πού τόσον πολύ ὑπελόγιζε τό θέλημά καί τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ, πώς ἦτο δυνατόν νά ἀφήσῃ νά ἀναπτυχθεῖ εἰς τήν ψυχήν του ἀντιπάθεια καί πνεῦμα ἐκδικήσεως κατά τῶν ἀδελφῶν του; Μέ φωνήν γλυκεῖαν, ὡς ἀδελφός στοργικός, τούς καθησυχάζει. Μή φοβεῖσθε, μή ἀνησυχεῖτε. Δέν πρόκειται ἐγώ νά συμπεριφερθῶ πρός σᾶς, ὅπως σεῖς συμπεριεφερθῆτε πρός ἐμέ. Εἰς τήν ψυχήν μου κυριαρχεῖ ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ. Δέν θά σᾶς ἐκδικηθῶ. «Τοῦ γάρ Θεοῦ εἰμί ἐγώ». Ὄχι μόνον αὐτό. Θά μείνετε κοντά μου. Θά διαθρέψω καί σᾶς καί τάς οἰκογενείας σας• καί τά κτήνη σας• καί πλησίον μου θά περάσετε «ἡμέρας εὐτυχίας καί θά συμμερίζεσθε τήν δόξαν καί τήν χαράν καί τήν λαμπρότητα τήν ἰδικήν μου. Κακόν μου ἐκάματε σεῖς; Καλόν σᾶς ἀνταποδίδω ἐγώ. Μέ ἐφθονήσατε σεῖς; Σάς ἀγαπῶ ἐγώ. Μέ ἐπωλήσατε ὡς δοῦλον καί ἐλάβατε ὀλίγα χρήματα; Σᾶς παρἐχω δωρεάν ἐγώ πλῆθος ὑλικῶν ἀγαθῶν. Διότι «τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ». Καί ὁ Θεός διατάσσει νά λησμονοῦμεν τό κακόν πού μᾶς κάμνουν οἱ ἄνθρωποι καί νά τούς ανταποδίδωμεν καλόν ἀντί κακοῦ.
«Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ»
Πόσον πρέπει νά μᾶς συγκινῇ καί νά μᾶς διδάσκῃ τό παράδειγμα αὐτό τοῦ Ἰωσήφ καί οἱ λόγοι πού εἶπε πρός τούς ἀδελφούς του: «Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ»! Πῶς φέρεται ἀπέναντι τῶν ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων ὁ Θεός; Μέ ἀγάπην περιμένει τήν μετάνοιαν καί ἐπιστροφήν των. Στέλλει ὁ Θεός κεραυνούς εἰς τάς κεφαλάς ἐκείνων πού τολμοῦν νά βλασφημοῦν τό πανάγιον ὅνομά του; Στερεῖ ὁ Πανάγαθος τά ἀγαθά του ἀπό τούς ἐγωϊστάς, ἀπό τούς θυμώδεις, ἀπό τούς πλεονέκτας, ἀπό τούς ἀσώτους, ἀπό τούς παντός εἴδους ἁμαρτωλούς πάσης ἐποχῆς; Ὄχι, ἀδελφέ μου, ὄχι. Φαίνεται ὅτι δέν ἀκούει καί δέν βλέπει τά ὅσα κακά λέγουν καί πράττουν οἱ ἄνθρωποι ἐπί τῆς γῆς. Εἶναι ἐκεῖνος «χρηστός (εὐεργετικός) ἐπί τούς ἀχαρίστους καί πονηρούς», «τόν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπί πονηρούς καί ἀγαθούς καί βρέχει ἐπί δικαίους καί ἀδίκους» (Ματθ. ε’ 45). Ἰδού τί εἶχεν ὑπ’ ὄψιν του ὁ σώφρων καί φιλάδελφος Ἰωσήφ, ὅταν ἔλεγεν εἰς τούς ἀδελφούς του «Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ».
"Ἄνθρωποι εἴμεθα καί ἡμεῖς καί ἐνδέχεται νά μᾶς ἀδικήσουν οἱ ἄλλοι, νά μᾶς συκοφαντῆσουν, νά μᾶς κάμουν τό μεγαλύτερον κακόν πού εἶναι δυνατόν νά γίνῃ, ὅπως ἔκαμαν εἰς τόν Ἰωσήφ οἱ ἀδελφοί του. Τί λέγεις, λοιπόν, ἀδελφέ μου; Αἰσθάνεσαι νά ἔχῃς τήν ψυχικήν δύναμιν νά συγχωρήσῃς τούς ἐχθρούς σου, νά τούς φερθῇς μέ ἀγάπην, νά τούς εὐεργετῇς καί νά τούς ἀνταποδώσῃς καλά ἀντί τῶν κακῶν πού τυχόν σου ἔκαμαν; Ὤ, ποσόν εἶσαι εὐτυχής, ἐάν συμπεριφέρεσαι κατά τόν τρόπον αὐτόν, συμφώνως μέ τό παράδειγμα τοῦ Ἰωσήφ. Ἠμπορεῖς ἐν τοιαύτη περιπτώσει νά λέγῃς καί σύ αὐτό πού ἔλεγεν ἐκεῖνος: «Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ». Ἐάν ὅμως, ἀδελφέ μου, ἡ ἐκδίκησις καί τό μίσος βράζουν εἰς τήν ψυχήν σου καί δέν σέ ἀφήνουν νά κάμῃς ὅ,τι ἔκαμε καί ὁ Ἰωσήφ, ὤ, τότε δέν ἠμπορεῖς νά εἴπῃς «Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ». Ἐάν ὅμως δέν εἶσαι ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, τότε τίνος εἶσαι; Καί τό παράδειγμα ποίου μιμεῖσαι;
Ὄχι, ἀδελφέ μου, μυριάκις ὄχι. Μακράν ἀπό τήν ψυχήν μας κάθε ἰδέα ἐκδικήσεως, κάθε σκέψις ἀνταποδόσεως τοῦ κακοῦ πού μᾶς ἔκαμαν. Ὅταν ἔρχεται ὁ πειρασμός καί μᾶς παρουσιάζει τό μέγεθος τῆς ἀδικίας πού μᾶς ἔκαμαν οἱ ἄλλοι, ἄς σκεπτώμεθα τόν Ἰωσήφ καί ἄς λέγωμεν μαζί μέ ἐκεῖνον: «Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ». Καί ἀφοῦ θέλω νά εἶμαι ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, πρέπει νά συγχωρῶ αὐτούς πού μέ ἠδίκησαν, ὁ,τιδήποτε καί ἄν μοῦ ἔκαμαν. Πρέπει ἡ ψυχή μου νά εἶναι ἀπηλλαγμένη ἀπό τήν ἔχθραν καί ἀπό τήν ἀντιπάθειαν. Τότε θά ἠμποροῦμεν νά λέγωμεν, χωρίς οἱ λόγοι μας νά εἶναι ἀντίθετοι πρός τήν πραγματικότητα, «Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ».
Δός μου, πανάγαθε Κύριε, τήν χάριν σου διά νά μιμοῦμαι καί ἐγώ τό παράδειγμα τῆς ἀνεξικακίας τοῦ ἐκλεκτοῦ ἐκείνου δούλου σου, τοῦ Ἰωσήφ. Ἀξίωνέ με νά συγχωρῶ ἀπό καρδίας ὅλους ὅσους τυχόν μέ ἀδικοῦν καί καθ’ οἱονδήποτε τρόπον μέ βλάπτουν. Ἐπιθυμῶ, Κύριέ μου, νά εἶμαι ἄνθρωπος ἰδικός σου, νά μιμοῦμαι τήν χρηστότητα καί ἐπιείκειαν σου τήν ὁποίαν ἰδιαιτέρως δεικνύεις καί πρός ἐμέ, συγχωρῶν τάς ἁμαρτίας μου καί ἀνεχόμενος τάς ἐλλείψεις καί ἀδυναμίας μου. Δίδε μου, Κύριε, τήν χάριν σου, ὥστε ἡ ψυχή μου νά εἶναι γεμάτη ἀπό ἀγάπην πρός ὅλους ἀνεξαιρέτως, ὥστε νά ἠμπορῶ νά λέγω: «Τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ». Θέλω νά εἶμαι ἰδικός σου καί τώρα καί αἰωνίως. Ἀμήν. »
( Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχ.Χριστοφ.Παπουτσοπούλου «Λόγοι τῆς Χάριτος», ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
