Ὁ Ἅγιος Ἰωάνης ὁ Δαμασκηνός κοιμήθηκε τό 749 μ.Χ. Μέ τήν εὐκαιρία συμπλήρωσης 1260 χρόνων ἀπό τήν Κοίμησή του δημοσιεύουμε σέ συνέχειες τό ἔργο του «Ἔκδοσις ἀκριβής Ὀρθοδόξου Πίστεως». Ἡ μετάφραση εἶναι τοῦ Ἀρχ.Δωροθέου Πάπαρη, καί εἶναι παρμένη ἀπό τήν ἰστοσελίδα www.phys.uoa.gr. Ἡ μετατροπή στό σύστημα πολυτονικῆς γραφῆς εἶναι δική μας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 48 (Α)
Γιά τόν τρόπο τῆς ἀντιδόσεως
Πολλές φορές ἔχουμε πεῖ ὅτι ἄλλο εἶναι ἡ οὐσία καί ἄλλο ἡ ὑπόσταση• ἡ οὐσία δηλώνει τήν κοινή καί περιεκτική ἔννοια τῶν ὁμοίων ὑποστάσεων, ὅπως, γιά παράδειγμα, (ἡ λέξη) Θεός, (ἡ λέξη) ἄνθρωπος. Ὁ ὅρος ὑπόσταση δηλώνει τό ἄτομο, δηλαδή τόν Πατέρα, τόν Υἱό, τό Ἅγιο Πνεῦμα, τόν Πέτρο, τόν Παῦλο. Πρέπει ἐπίσης νά γνωρίζουμε ὅτι τό ὄνομα «θεία» καί «ἀνθρώπινη φύση» δηλώνει τίς οὐσίες, δηλαδή τίς φύσεις, ἐνῷ τό ὄνομα «Θεός» ἤ «ἄνθρωπος» χρησιμοποιεῖται καί γιά νά δηλώσει τή φύση, ὅπως ὅταν λέμε, ὁ Θεός εἶναι ἀκατάληπτη οὐσία ἤ ὁ Θεός εἶναι ἕνας• ἀλλά λέγεται καί γιά νά δηλώσει τήν ὑπόσταση, διότι τό μερικό λαμβάνει τήν ὀνομασία τοῦ γενικοῦ, ὅπως ὅταν λέει ἡ Ἁγία Γραφή: «Γι’ αὐτό τό λόγο σέ ἔχρισε Θεό ὁ Θεός σου» (ἐδῶ δηλώνει καί τήν ὑπόσταση τοῦ Πατέρα καί τοῦ Υἱοῦ), ἤ ὅπως ὅταν λέει: «Ζοῦσε κάποιος ἄνθρωπος στήν Αὐσίτιδα χώρα» ( καί δηλώνει μόνο τόν Ἰώβ).
Γιά τόν Κύριό μας, λοιπόν, Ἰησοῦ Χριστό, ἐπειδή γνωρίζουμε ὅτι ἔχει δύο φύσεις, ἀλλά ἡ ὑπόστασή του εἶναι μία, σύνθετη καί ἀπό τίς δύο, ὅταν βέβαια ἐξετάζουμε τίς φύσεις, τίς ὀνομάζουμε θεία καί ἀνθρώπινη• ὅταν ὅμως ἐξετάζουμε τήν ὑπόσταση πού συντέθηκε ἀπό τίς δύο φύσεις, ἄλλοτε τόν ὀνομάζουμε Χριστό πού προῆλθε καί ἀπό τίς δύο, τό ἴδιο Θεό καί ἄνθρωπο, καί Θεό πού σαρκώθηκε, καί ἄλλοτε τοῦ δίνουμε ὄνομα ἀπό ἕνα ἀπό τά δύο μέρη, ἤ Θεό μόνο καί Υἱό τοῦ Θεοῦ ἤ μόνον ἄνθρωπο καί Υἱό τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλοτε πάλι τόν καλοῦμε μέ ὀνόματα πού προέρχονται μόνον ἀπό τά ὑψηλά (θεία) καί ἄλλοτε μόνον ἀπό τά ταπεινά (ἀνθρώπινα)• διότι ἕνας εἶναι ἐκεῖνος πού εἶναι ἐξίσου καί τό ἕνα καί τό ἄλλο• τό ἕνα, ἐπειδή ὑπάρχει αἰώνια χωρίς αἰτία ἀπό τόν Πατέρα, καί τό ἄλλο ἐπειδή ἔγινε κατόπιν ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἀνθρώπους.
