Ὁ Ἅγιος Ἰωάνης ὁ Δαμασκηνός κοιμήθηκε τό 749 μ.Χ. Μέ τήν εὐκαιρία συμπλήρωσης 1260 χρόνων ἀπό τήν Κοίμησή του δημοσιεύουμε σέ συνέχειες τό ἔργο του «Ἔκδοσις ἀκριβής Ὀρθοδόξου Πίστεως». Ἡ μετάφραση εἶναι τοῦ Ἀρχ.Δωροθέου Πάπαρη, καί εἶναι παρμένη ἀπό τήν ἰστοσελίδα www.phys.uoa.gr. Ἡ μετατροπή στό σύστημα πολυτονικῆς γραφῆς εἶναι δική μας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 49
Γιά τόν ἀριθμό τῶν φύσεων
Καί ὅπως γιά τό Θεό δεχόμαστε μία φύση, ἀλλά λέμε ὅτι ἀληθινά ἔχει τρεῖς ὑποστάσεις, καί δεχόμαστε ὅτι ὅλα τά γνωρίσματα τῆς φύσεως καί τῆς οὐσίας τοῦ εἶναι ἁπλά, ἐνῷ τή διαφορά τῶν ὑποστάσεων τήν ἀποδίδουμε μόνο στίς τρεῖς ἰδιότητες, δηλαδή τήν ἀναίτια πατρική, τήν αἰτιατή υἱϊκή, καί τήν αἰτιατή καί ἐκπορευτῆ, καί γνωρίζουμε καλά ὅτι αὐτές δέν μένουν μακριά καί σέ διάσταση ἡ μία ἀπό τήν ἄλλη, ἀλλά εἶναι ἑνωμένες καί χωρίς νά συγχέονται• εἶναι ἑνωμένες βέβαια χωρίς νά συγχέονται διότι εἶναι τρεῖς, ἄν καί εἶναι ἐνωμένες, καί εἶναι διαιρεμένες χωρίς νά ἀπομακρύνονται μεταξύ τους. Διότι ἐάν ἡ καθεμία στέκεται ἀπό μόνη της, εἶναι δηλαδή τέλεια ὑπόσταση καί ἔχει τή δική της ἰδιαιτερότητα, δηλαδή ἰδιαίτερο τρόπο ὑπάρξεως• ὅμως εἶναι ἑνωμένες καί στήν οὐσία καί στά γνωρίσματά της φύσεως καί, ἐπειδή δέν χωρίζονται οὔτε βγαίνουν ἔξω ἀπό τήν ὑπόστασή του Πατέρα, γι’ αὐτό εἶναι καί καλοῦνται ἕνας Θεός.
Μέ τόν ἴδιο τρόπο καί σχετικά μέ τό θεῖο καί ἀνέκφραστο σχέδιό της οἰκονομίας (γιά τή σωτηρία μας), πού ξεπερνᾶ τήν ἀνθρώπινη σκέψη καί λογική, τοῦ ἑνός προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Θεοῦ Λόγου καί Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, δεχόμαστε δύο φύσεις, θεία καί ἀνθρώπινη, πού συνδέθηκαν καί ἑνώθηκαν μεταξύ τους ὑποστατικά, ἀλλά ἀποτέλεσαν μία ὑπόσταση σύνθετη ἀπό δύο φύσεις. Ἰσχυριζόμαστε ὅτι οἱ δύο φύσεις διατηροῦνται καί μετά τήν ἕνωσή τους στή μία σύνθετη ὑπόσταση, δηλαδή στόν ἕνα Χριστό• καί πραγματικά αὐτές καί τά φυσικά τους χαρακτηριστικά ὑπάρχουν, καθώς εἶναι ἑνωμένες ἀσύγχυτα καί ἀδιαίρετα, ἀλλά καί διαφέρουν καί ἀριθμοῦνται.
Καί ὅπως οἱ τρεῖς ὑποστάσεις τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ἑνωμένες χωρίς νά συγχέονται καί εἶναι διαιρεμένες χωρίς νά κομματιάζονται, ἀλλά ἀριθμοῦνται, χωρίς ὁ ἀριθμός νά εἰσάγει διαίρεση, διάσταση, ἀποξένωση καί χωρισμό μεταξύ τους (διότι ἕνα Θεό γνωρίζουμε καλά, τόν Πατέρα, τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα). Μέ τόν ἴδιο τρόπο καί οἱ φύσεις τοῦ Χριστοῦ, ἄν καί εἶναι ἑνωμένες, εἶναι ἑνωμένες χωρίς νά συγχέονται• ἄν καί ἀλληλοπεριχωροῦνται, δέν προχωρεῖ ἡ μία σέ ἀλλαγή καί μετατροπή στή φύση τῆς ἄλλης. Κάθε φύση, δηλαδή, διατηρεῖ ἀμετάβλητο τό γνώρισμα τῆς δικῆς της φύσεως. Γι’ αὐτό καί ἀριθμοῦνται, καί ὁ ἀριθμός δέν εἰσάγει διαίρεση.
Διότι ὁ Χριστός εἶναι ἕνας, τέλειος στή θεία καί ἀνθρώπινη φύση• ἡ ἀρίθμηση δηλαδή δέν ἀποτελεῖ τήν αἰτία τῆς διαιρέσεως ἤ τῆς ἑνώσεως, ἀλλά δηλώνει πόσα εἶναι αὐτά πού ἀριθμοῦνται, εἴτε εἶναι ἑνωμένα εἴτε χωρισμένα• ἑνωμένα δηλαδή, ὅπως ὅταν λέμε ὅτι ὁ τοῖχος αὐτός ἔχει πενήντα πέτρες• καί χωρισμένα, ὅπως ὅταν λέμε ὅτι σ’ αὐτό τόν τόπο βρίσκονται πενήντα πέτρες• καί ἑνωμένα βέβαια, ὅπως λέμε ὅτι δύο φύσεις ὑπάρχουν μέσα στό κάρβουνο, ἐννοῶ τή φωτιά καί τό ξύλο, καί χωρισμένα, ὅπως ἡ φύση της φωτιᾶς διαφέρει ἀπό τοῦ ξύλου• ἄλλο πρᾶγμα τά ἐνώνει ἤ τά χωρίζει, ὄχι ὁ ἀριθμός. Ὅπως, λοιπόν, εἶναι ἀδύνατο νά πούμε ὅτι οἱ τρεῖς ὑποστάσεις της θείας φύσεως, ἄν καί εἶναι ἑνωμένες μεταξύ τους, εἶναι μία ὑπόσταση, γιά νά μήν προκαλέσουμε σύγχυση καί ἐξαφάνιση τῆς διαφορᾶς τῶν ὑποστάσεων μεταξύ τους, ἔτσι εἶναι ἀδύνατο νά πούμε ὅτι οἱ δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ὑποστατικά ἑνωμένες, ἀποτελοῦν μία φύση, γιά νά μήν προκαλέσουμε ἐξαφάνιση, σύγχυση καί ἀνυπαρξία τῆς διαφορᾶς τους.
