Ὁ Ἅγιος Ἰωάνης ὁ Δαμασκηνός κοιμήθηκε τό 749 μ.Χ. Μέ τήν εὐκαιρία συμπλήρωσης 1260 χρόνων ἀπό τήν Κοίμησή του δημοσιεύουμε σέ συνέχειες τό ἔργο του «Ἔκδοσις ἀκριβής Ὀρθοδόξου Πίστεως». Ἡ μετάφραση εἶναι τοῦ Ἀρχ.Δωροθέου Πάπαρη, καί εἶναι παρμένη ἀπό τήν ἰστοσελίδα www.phys.uoa.gr. Ἡ μετατροπή στό σύστημα πολυτονικῆς γραφῆς εἶναι δική μας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 58 (Α)
Γιά τά θελήματα καί τά αὐτεξούσια του Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ
Ἐπειδή, λοιπόν, λέμε ὅτι οἱ φύσεις τοῦ Χριστοῦ εἶναι δύο, δύο εἶναι καί τά φυσικά του θελήματα καί οἱ φυσικές του ἐνέργειες. Ἐπειδή ὅμως μία εἶναι ἡ ὑπόσταση τῶν δύο φύσεών του, γι’ αὐτό λέμε ὅτι ἕνας εἶναι αὐτός πού θέλει καί ἐνεργεῖ φυσικά καί στίς δύο φύσεις, ἀπό τίς ὁποῖες, στίς ὁποῖες καί οἱ ὁποῖες εἶναι ὁ Χριστός ὁ Θεός μας• θέλει καί ἐνεργεῖ ὄχι χωριστά, ἀλλά ἑνωμένα• θέλει καί ἐνεργεῖ κάθε μορφή (φύση) σέ συνεργασία μέ τήν ἄλλη. Διότι αὐτά πού ἔχουν τήν ἴδια φύση, ἔχουν καί τήν ἴδια θέληση καί ἐνέργεια• καί ὅποια ἔχουν διαφορετική οὐσία, αὐτά ἔχουν καί διαφορετική θέληση καί ἐνέργεια. Καί τό ἀντίστροφο, ὅσα ἔχουν τήν ἴδια θέληση καί ἐνέργεια ἔχουν καί τήν ἴδια οὐσία• ὅσα ἔχουν διαφορετική θέληση καί ἐνέργεια ἔχουν καί διαφορετική οὐσία. Γι’ αὐτό, λοιπόν, γιά τόν Πατέρα, τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα γνωρίζουμε τήν ταυτότητα τῆς φύσεως ἀπό τήν ταυτότητα τῆς ἐνεργείας καί τοῦ θελήματος. Σχετικά μέ τή θεία οἰκονομία γνωρίζουμε τή διαφορά τῶν φύσεων ἀπό τή διαφορά τῶν ἐνεργειῶν καί τῶν θελημάτων• καί ἐπειδή γνωρίζουμε τή διαφορά τῶν φύσεων, δεχόμαστε καί τή διαφορά τῶν θελημάτων καί τῶν ἐνεργειῶν. Διότι, ὅπως ἀκριβῶς ὁ ἀριθμός τῶν φύσεων τοῦ ἴδιου καί ἑνός Χριστοῦ, ὅταν τόν ἐννοοῦμε καί τόν λέμε μέ εὐσέβεια, δέν κομματιάζει τόν ἕνα Χριστό, ἀλλά παρουσιάζει τή διαφορά τῶν φύσεων νά διατηρεῖται στήν ἑνότητα, παρόμοια καί ὁ ἀριθμός τῶν θελημάτων καί ἐνεργειῶν πού ὑπάρχουν στίς φύσεις του, σύμφωνα μέ τήν οὐσία τους διότι καί μέ τίς δύο φύσεις τοῦ ἤθελε καί ἐνήργησε τή σωτηρία μας, δέν εἰσάγει διαίρεση ἀλίμονο, ἀλλά φανερώνει μόνο τή διαφύλαξη καί διάσωσή τους, παρ’ ὅλη τήν μεταξύ τους ἕνωση. Διότι ἰσχυριζόμαστε ὅτι τά θελήματα καί οἱ ἐνέργειες ἀνήκουν στίς φύσεις καί ὄχι στήν ὑπόσταση. Καί ἐννοῶ τή θελητική καί ἐνεργητική δύναμή του, μέ τήν ὁποία θέλει καί ἐνεργεῖ αὐτά πού θέλει καί ἐνεργεῖ. Διότι, ἄν τά θεωρήσουμε ὅτι ἀνήκουν στήν ὑπόσταση, τότε ὑποχρεωτικά θά θεωρήσουμε τίς τρεῖς ὑποστάσεις της Ἁγίας Τριάδος νά ἔχουν διαφορετική θέληση καί ἐνέργεια.
Πρέπει,δηλαδή, νά γνωρίζουμε ὅτι δέν εἶναι τό ἴδιο πρᾶγμα ἡ θέληση καί ὁ τρόπος τῆς θελήσεως• διότι ἡ θέληση ἀνήκει στή φύση, ὅπως καί ἡ ὅραση καθώς ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι προικισμένοι μ’ αὐτήν• ὁ τρόπος ὅμως τῆς θελήσεως δέν ἀνήκει στή φύση, ἀλλά στήν ἀπόφασή μας, ὅπως ὁ καλός ἤ κακός τρόπος τῆς ὅρασης –διότι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι δέν θέλουν οὔτε βλέπουν τό ἴδιο. Αὐτό τό δεχόμαστε καί γιά τίς ἐνέργειες• Διότι τρόπος τῆς θελήσεως, ὁ τρόπος τῆς ὁράσεως, ὁ τρόπος τῆς ἐνεργείας ἀνήκουν στόν τρόπο χρήσεως τῆς θελήσεως, τῆς ὁράσεως καί τῆς ἐνεργείας• διακρίνει αὐτόν πού τά χρησιμοποιεῖ καί τόν ξεχωρίζει ἀπό τούς ἄλλους σέ ὅ,τι κατά κοινή ὁμολογία διαφέρει. Ἑπομένως, τό νά θέλει ἁπλά κανείς λέγεται θέληση• πρόκειται δηλαδή γιά τή θελητική δύναμη, ἡ ὁποία εἶναι λογική ἐπιθυμία καί θέλημα τῆς φύσεως. Ὁ τρόπος πάλι τῆς θελήσεως, αὐτό δηλαδή πού εἶναι στή διάθεσή της θελήσεως, λέγεται θελητό καί γνωμικό θέλημα• θελητικό πάλι εἶναι αὐτό πού ἀπό τή φύση τοῦ θέλει• θελητικῆ γιά παράδειγμα εἶναι ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη φύση. Αὐτός πάλι πού θέλει εἶναι ἐκεῖνος πού χρησιμοποιεῖ τή θέληση, δηλαδή ἡ ὑπόσταση• γιά παράδειγμα ὁ Πέτρος.
