Ὁ Ἅγιος Ἰωάνης ὁ Δαμασκηνός κοιμήθηκε τό 749 μ.Χ. Μέ τήν εὐκαιρία συμπλήρωσης 1260 χρόνων ἀπό τήν Κοίμησή του δημοσιεύουμε σέ συνέχειες τό ἔργο του «Ἔκδοσις ἀκριβής Ὀρθοδόξου Πίστεως». Ἡ μετάφραση εἶναι τοῦ Ἀρχ.Δωροθέου Πάπαρη, καί εἶναι παρμένη ἀπό τήν ἰστοσελίδα www.phys.uoa.gr. Ἡ μετατροπή στό σύστημα πολυτονικῆς γραφῆς εἶναι δική μας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 58 (Ε)
Γιά τά θελήματα καί τά αὐτεξούσια του Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ
Καί ἐάν θέλουμε νά κυριολεκτήσουμε, εἶναι ἀδύνατο νά μιλοῦμε γιά γνώμη καί προαίρεση τοῦ Κυρίου. Διότι ἡ γνώμη εἶναι διάθεση πρός τό ἀποτέλεσμα πού βγῆκε ἀπό τήν κρίση, μετά ἀπό ἔρευνα καί σκέψη γύρω ἀπό αὐτό πού ἀγνοοῦμε, δηλαδή μετά ἀπό ἀπόφαση καί κρίση• μετά ἀπ’ αὐτήν ( τή γνώμη) ἀκολουθεῖ ἡ προαίρεση πού ἐπιλέγει τό ἕνα ἀντί γιά τό ἄλλο. Ὁ Κύριος ὅμως, ἐπειδή δέν εἶναι μόνον ἁπλός ἄνθρωπος ἀλλά καί Θεός καί τά γνωρίζει ὅλα, δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό σκέψη, ἔρευνα, ἀπόφαση καί κρίση• ἀπό τή φύση του ἔχει τήν κλίση πρός τό καλό καί τήν ἀποφυγή τοῦ κακοῦ. Ἔτσι, λοιπόν, καί ὁ προφήτης Ἠσαΐας λέει ὅτι «προτοῦ τό παιδί γνωρίσει ἤ ἐπιλέξει τά κακά, θά ἔχει ἐπιλέξει τά καλά• διότι πρίν τό παιδί γνωρίσει τό καλό ἤ τό κακό, θά παρακούσει στό κακό καί θά διαλέξει τό ἀγαθό». Διότι τό «πρίν» δείχνει ὅτι δέν ἀναζήτησε οὔτε σκέφθηκε ὅπως ἐμεῖς, ἀλλά ὄντας Θεός καί ἐπειδή ἔγινε ἄνθρωπος μέ θεϊκό τρόπο –ενώθηκε δηλαδή ὑποστατικά μέ τήν ἀνθρώπινη σάρκα–, εἶχε ἀπό τή φύση τοῦ τό ἀγαθό, τήν ἴδια τήν ὕπαρξη καί τή γνώση ὅλων. Οἱ ἀρετές, δηλαδή, εἶναι γνωρίσματα τῆς φύσεως καί ὑπάρχουν μέσα σ’ ὅλους, ἄν καί ὅλοι δέν ἐνεργοῦμε ἐξίσου αὐτά πού ἁρμόζουν στή φύση μας• διότι, μέ τήν παράβαση, ὁδηγηθήκαμε ἀπό τή φυσική στήν ἀφύσικη ζωή.
Ὁ Κύριος ὅμως μᾶς ἐπανέφερε ἀπό τήν ἀφύσικη στή φυσική ζωή• διότι αὐτή εἶναι ἡ ἔννοια τοῦ «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν». Ἡ ἄσκηση πάλι καί οἱ κόποι της δέν ἐπινοήθηκαν γιά ν’ ἀποκτήσουμε τήν ἀρετή ἀπέξω, σάν νά εἶναι κάτι τό ἐξωτερικό, ἀλλά γιά ν’ ἀποβάλλουμε τήν ἐπείσακτη καί ἀφύσικη κακία• ὅπως καί ἡ σκουριά τοῦ σίδηρου δέν εἶναι φυσική, ἀλλά προέρχεται ἀπό ἀμέλεια, καί τήν βγάζουμε μέ κόπο ἐμφανίζοντας τή φυσική λαμπρότητα τοῦ σιδήρου. Πρέπει ἀκόμη νά γνωρίζουμε ὅτι ἡ λέξη «γνώμη» ἔχει πολλές καί διαφορετικές σημασίες. Ἄλλοτε σημαίνει τή συμβουλή, ὅπως τό λέει ὁ θεῖος ἀπόστολος: «Γιά τίς παρθένες δέν ἔχω ἐντολή ἀπό τόν Κύριο, ἀλλά λέω τή συμβουλή μοῦ»• ἄλλοτε σημαίνει βουλή, ὅπως ὅταν λέει ὁ προφήτης Δαβίδ: «Σκέφθηκαν κακή βουλή ἐνάντια στό λαό σου»• ἄλλοτε σημαίνει ἀπόφαση, ὅπως λέει ὁ Δανιήλ: «Γιά ποιόν βγῆκε αὐτή ἡ ντροπιαστική ἀπόφαση;»• ἄλλοτε τό ὄνομα τῆς γνώμης χρησιμοποιεῖται γιά νά δηλώσει τήν πίστη, τήν
ἄποψη, τό φρόνημα καί, μ’ ἕνα λόγο, ἔχει εἴκοσι ὀκτώ σημασίες.
