Κυριακή 10 Ὀκτωβρίου 2010
ΚΕΙΜΕΝΟ
«Ἔθεντό με ἐν λάκκῳ κατωτάτῳ, ἐν σκοτεινοῖς καὶ ἐν σκιᾷ θανάτου. ἐπ᾿ ἐμὲ ἐπεστηρίχθη ὁ θυμός σου, καὶ πάντας τοὺς μετεωρισμούς σου ἐπήγαγες ἐπ᾿ ἐμέ. (διάψαλμα). ἐμάκρυνας τοὺς γνωστούς μου ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἔθεντό με βδέλυγμα ἑαυτοῖς, παρεδόθην καὶ οὐκ ἐξεπορευόμην»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Ἐπέτρεψας νά τεθῶ καί νά βυθισθῶ ἀπό τούς πόνους μου καί τάς συμφοράς μου εἰς λάκκον κατώτατον καί βαθύτατον.Καί ζῶ σάν εἰς Ἅδην μέσα εἰς σκοτεινώτατον καί σκιερώτατον τόπον, ὅπου πλανᾶται τό φάσμα τοῦ θανάτου. Ἐπ’ ἐμοῦ βαρύτατος ἐπέπεσεν ὁ θυμός σου, καί ὅλα τά κύματα τῆς ὀργῆς σου τά ἐπέφερες καί τά ἔρριψες ἐπ’ ἐμοῦ. Ἀπεμάκρυνας τούς γνωστούς μου ἀπό ἐμέ, μέ ἐθεώρησαν βδέλυγμά των καί μέ ἐσιχάθησαν. Παρεδόθην ὡς εἰς φυλακήν εἰς τήν δυστυχίαν καί τήν θλῖψιν, καί δέν δύναμαι νά ἐξέλθω ἐξ αὐτῆς ἀπαλλασσόμενος ταύτης» (Ἀπό τήν "ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ μετά συντόμου ἑρμηνείας", τ. 10ος, ἔκδοση "Ο ΣΩΤΗΡ")
ΣΧΟΛΙΟ (α)
"Γεμᾶτος στεναγμοὺς καὶ παράπονα εἶναι ὁ ὀγδοηκοστός ἕβδομος Ψαλμός. Βυθισμένος σὲ θλίψεις πολλὲς καὶ κυκλωμένος ἀπὸ βάσανα καὶ πόνους ὁ θεόπνευστος Ψαλμωδὸς ἀφήνει τὴν καρδιά του νὰ κλαύση μπροστὰ στὸν Κύριο.
Ὅλοι οἱ στίχοι τοῦ Ψαλμοῦ στρέφονται γύρω ἀπὸ τὸ μεγάλο καὶ πανανθρώπινο θέμα τοῦ πόνου.
Διαλέγουμε γιὰ τὴν οἰκοδομή μας τὸν τελευταῖο, ποὺ δίνει μία ἐπί πλέον διάστασι στὴν θλῖψι τοῦ πονεμένου ἀνθρώπου. «Ἐμάκρυνας ἀπ’ ἐμοῦ φίλον καὶ πλησίον καὶ τοὺς γνωστούς μου ἀπὸ ταλαιπωρίας» (Ψαλμ. πζ’ 7-9). Μὲ τὴν συμφορά, ποὺ ἐπέτρεψες νὰ μὲ εὕρη, Κύριε, συνέβαλες νὰ φύγουν ἀπὸ κοντά μου οἱ φίλοι μου καὶ οἱ γείτονες καὶ οἱ γνωστοί μου.
Τὰ ἴδια σχεδὸν λέει καὶ στὸν ἔνατο στίχο, ὅπου προσθέτει ὅτι ὄχι ἁπλῶς ἔφυγαν οἱ γνωστοὶ καὶ φίλοι μου, ἀλλ’ ἔγινα γι’ αὐτοὺς «βδέλυγμα». Μὲ σιχάθηκαν δηλαδὴ καὶ μὲ ἐγκατέλειψαν.
Τὰ λόγια αὐτά, ὅπως ἄλλως τε καὶ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα τοῦ Ψαλμοῦ, θεωρήθηκαν ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρας ὡς προφητικά. Ἀναφέρονται δηλαδὴ στὰ παθήματα καὶ στὶς θλίψεις, ποὺ θὰ δοκίμαζε στὴν ἐπί γῆς ζωὴ Του ὁ Θεάνθρωπος.
Καί ἔνοιωσε πράγματι ὁ Κύριος καὶ τὸν μεγάλο πόνο τῆς ἐγκαταλείψεως ἀπὸ τοὺς φίλους καὶ γνωστούς Του. Ὅταν Τὸν ἄφησαν μόνο Του οἱ μαθηταί Του κι ἔφυγαν κι ὅταν Τὸν ἀποστράφηκαν οἱ συμπατριῶται Του Ἰουδαῖοι, πόνεσε βαθύτατα ἡ λεπτή Του καρδιά.
Τὰ ἴδια ὅμως αὐτὰ λόγια ἐφαρμόζονται κάλλιστα καὶ σὲ κάθε πονεμένη ψυχή, ποὺ νοιώθει νὰ ἐγκαταλείπεται στὶς δύσκολες ὧρες της ἀπό ὅλους τούς γνω¬στοὺς καὶ φίλους της.
« Ὁ Ψαλμὸς οὗτος ἐπροσαρμόσθη εἰς τὸν Χριστόν, ἁρμόζει δὲ καὶ εἰς ὅλους τοὺς εὐσεβεῖς, ὅπου εὑρίσκονται εἰς θλίψεις», γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος (Ἑρμ. εἰς πζ’ Ψαλμ.).
Δὲν εἶναι ἄγνωστο ἐξ ἄλλου καὶ ἀσυνήθιστο τὸ φαινόμενο τῆς ἐγκαταλείψεως τῶν ἀνθρώπων ἀπό φίλους καὶ γνωστούς. Ἡ παροιμία τοῦ λαοῦ μας «ζεῖ χύτρα, ζῆ φιλία» βγαίνει συχνότατα καὶ σήμερα ἀληθινή.
Αὐτὴ δὲ ἡ ἐγκατάλειψι μεγαλώνει ἀκόμη πιὸ πολὺ τὸν πόνο καὶ ἀνοίγει περισσότερο τὴν πληγὴ στὴν καρδιὰ τοῦ πονεμένου.
Καὶ δὲν ἀποκλείεται, ἀδελφέ μου, τώρα ποὺ διαβάζεις τὶς γραμμὲς αὐτές, ἤ κι ὅταν ἀκοῦς τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Ψαλμοῦ τὴν ὥρα ποὺ διαβάζεται στὴν ἐκκλησία ὁ « Ἑξάψαλμος», νὰ θυμᾶσαι καὶ δικές σου παρόμοιες περιπτώσεις.
Ἄνθρωποι ποὺ τοὺς εἶχες ἀγαπήσει καὶ τοὺς θεωροῦσες δικούς σου καὶ τοὺς ἄνοιγες τὴν καρδιά σου καὶ τοὺς ἐμπιστευόσουν, ἔρχεται ὥρα καὶ σοῦ γυρί¬ζουν τὴν πλάτη. Ἄνθρωποι μαζὶ μὲ τοὺς ὁποίους μοιραζόσουν τὴν χαρά σου καὶ τοὺς βοηθοῦσες καὶ τοὺς εὐεργετοῦσες καὶ σὲ συντρόφευαν στὴν εὐτυχία καὶ στὴ δόξα σου, κρυώνουν ξαφνικά. Κάνουν πὼς δὲν σὲ ξέρουν καὶ γίνονται ἕνα καὶ μ’ αὐτοὺς ἀκόμη τοὺς ἀντιπάλους καὶ ἐχθρούς σου.
Ὤ, αὐτὴ ἡ ἐγκατάλειψι τῶν φίλων καὶ γνωστῶν! Μαχαίρι μυτερὸ ποὺ χώνεται βαθειὰ στὴν ψυχή. Φαρμάκι πικρὸ ποὺ φαρμακώνει τὰ σωθικά. Πόνος ἀβάσταχτος ποὺ περονιάζει τὰ κόκκαλα." (Ἀπό Περιοδικό "Ο ΣΩΤΗΡ" τόμος 1986, σ. 44)
