Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2010
ΚΕΙΜΕΝΟ
«Διεγερθείς δὲ ὁ Ἰωσὴφ ἀπό τοῦ ὕπνου ἐποίησεν ὡς προσέταξεν αὐτῷ ὁ ἄγγελος Κυρίου, καὶ παρέλαβε τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἐγίνωσκεν αὐτὴν ἕως οὗ ἔτεκε τὸν υἱόν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον, καὶ ἐκάλεσε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
« Ὅταν ὁ Ἰωσὴφ ἐσηκώθη ἀπό τὸν ὕπνον, ἔκαμε καθὼς τὸν διέταξεν ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου. Καὶ παρέλαβεν εἰς τὸν οἶκον του τὴν μνηστήν του καὶ δὲν ἦλθεν εἰς σχέσιν συζυγικὴν μαζί της ποτέ, ἄρα δὲ καὶ ἕως ὅτου ἐγέννησε τὸν πρῶτον καὶ μονάκριβον υἷόν της καὶ ἐκάλεσεν ὁ Ἰωσὴφ τὸ ὄνομὰ του Ἰησοῦν. »
ΣΧΟΛΙΟ
Ἡ πλήρης συμμόρφωσις τοῦ Ἰωσὴφ εἰς τάς ὑποδείξεις τοῦ ἀγγέλου (στ)
«Ἀλλά καὶ ὁ ὅρος «πρωτότοκος» σκανδαλίζει μερικούς. Ἰδού, λέγουν. Τὸν Χριστὸν τὸν ὀνομάζει ὁ Εὐαγγελιστὴς πρωτότοκον. Καὶ πρωτότοκος, λέγουν, σημαίνει τὸ παιδί, τὸ ὁποῖον πρῶτον ἐγεννήθη, τὸ ὁποῖον ἀκολουθοῦν καὶ ἄλλα. Σφάλλονται ὅμως. Διότι, ὅπως ἑρμηνεύει ὁ Ζιγαβηνός, «Πρωτότοκον λέγει οὐ τὸν πρῶτον ἐν ἀδελφοῖς, ἀλλά τὸν καὶ πρῶτον καὶ μόνον. Ἔστι γὰρ τι καὶ τοιοῦτον εἶδος ἐν ταῖς σημασίαις τοῦ πρωτοτόκου. Καὶ γὰρ πρῶτον ἐστιν, ὅτε τὸν μόνον ἡ Γραφὴ καλεῖ· ὡς τὸ ἐγώ εἰμι Θεὸς πρῶτος, καὶ μετ’ ἐμέ οὐκ ἔστιν ἕτερος». «Πρωτότοκος» λοιπόν, ὁ πρῶτος καὶ μόνος. Αὐτὴ εἶναι ἡ μόνη ὀρθόδοξος ἑρμηνεία τοῦ ὅ-ρου. Καὶ μὲ αὐτὴν τὴν ἔννοιαν τὸν ἐδέχθη σύσσωμος ἡ Ἱερὰ τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων χορεία, καὶ ἀνεπιφυλάκτως παραδέχονται οἱ πιστοί.
«Καὶ ἐκάλεσε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν». Ὁ Ἰωσὴφ δηλαδὴ ἀπεδέχθη τὴν κατὰ νόμον πατρότητα τοῦ Ἰησοῦ καὶ ὀνομάσας αὐτὸς τὸ παιδίον Ἰησοῦν, ἀνεγνώρισεν αὐτὸ δημοσίᾳ ὡς νομίμως γεννηθὲν μέλος τῆς οἰκογενείας του.
Μὲ πολλὴν χάριν καὶ ἁπλότητα, ἀλλά συγχρόνως καὶ μὲ μεγάλην ἱστορικὴν ἀκρίβειαν ὁ ἱερὸς Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ὡς ἀληθὴς ἱστορικὸς ἐκθέτει τάς συνθήκας τῆς Γεννήσεως τοῦ Ἰησοῦ. Μόνος αὐτὸς ὁμιλεῖ περὶ φάτνης ἀλόγων ζώων, εἰς τὴν ὁποίαν ἀπετέθη καὶ ἀνεκλίθη τὸ παιδίον, καθὼς καὶ μόνος αὐτὸς ἠξιώθη ἀπό τὸ ἅγιον Πνεῦμα νὰ ἐκθέση τὴν θαυμασίαν σκηνὴν τῆς ἀγγελοφανείας ὑπό τῶν ποιμένων τῆς περιχώρου τῆς Βηθλεέμ, καθὼς καὶ τὸν ὕμνον τῶν ἀγγέλων καὶ τὴν προσκύνησιν τοῦ παιδίου ὑπό τῶν ἁπλῶν ἐκείνων ποιμένων, ποὺ πρῶτοι ἐπληροφορήθησαν τὸ μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.
Ὅταν εἰς τούς Ναούς μας κατὰ τάς ἱεράς ἀκολουθίας τῶν Χριστουγέννων ἀκούωμεν την ὡραίαν διήγησιν, μεταφερόμεθα νοερῶς εἰς τὸ σπήλαιον τῆς Βηθλεὲμ καὶ ἔκπληκτοι παρακολουθοῦμεν τὴν ἐν μέσῳ τόσης πτωχείας γέννησιν τοῦ Προαιωνίου, ἐνῶ συγχρόνως σπεύδομεν νὰ ἀποθέσωμεν τὸν ἀσπασμόν τῆς εὐλαβείας μας παρὰ τοὺς πόδας τοῦ τεχθέντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Τώρα ἃς παρακολουθήσωμεν τὴν ἔξοχον διήγησιν τοῦ Εὐαγγελιστοῦ μὲ τὴν πεποίθησιν, ὅτι ἡ ἐν εὐσεβείᾳ μελέτη τῶν συνθηκῶν τῆς Γεννήσεως τοῦ λατρευτοῦ μας Ἰησοῦ θὰ γίνη ἀφορμὴ θερμότερον νὰ ἀγαπήσωμεν Ἐκεῖνον, ποὺ «δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν» ἐσαρκώθη καὶ ἔλαβε δούλου μορφήν, ἵνα μᾶς ἀνακαινίση καὶ μᾶς ὁδηγήση εἰς τὸ ἀρχαῖον κάλλος.» (Ἀπό τό βιβλίο «Παιδίον ἐγεννήθη ἡμῖν» τοῦ ἀρχιμ. Γεωργίου Δημοπούλου, Ἐκδόσεις «Ο ΣΩΤΗΡ»)
