ΚΕΙΜΕΝΟ
«Ὁ δὲ παράκλητος, τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ὃ πέμψει ὁ πατὴρ ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐκεῖνος ὑμᾶς διδάξει πάντα καὶ ὑπομνήσει ὑμᾶς πάντα ἃ εἶπον ὑμῖν»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Ὁ Παράκλητος ὅμως, δηλαδή τό Ἅγιον Πνεῦμα, τό ὁποῖον θά στείλῃ ὁ Πατήρ διά νά ἀποκαλύψῃ εἰς τούς πιστούς τήν ἀποστολήν μου, τό ἔργον μου καί ὅ,τι σχετίζεται μέ τό ὄνομά μου καί τό πρόσωπόν μου, ἐκεῖνος θά σᾶς διδάξῃ ὅλας τάς σωτηριώδεις ἀληθείας καί θά σᾶς ἐνθυμίσῃ ὅλα, ὅσα σᾶς εἶπα ἐγώ» ( Ἀπό τήν «ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ μετά συντόμου ἑρμηνείας τοῦ Π.Ν.Τρεμπέλα, ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΣΧΟΛΙΟ
«Καί περί μέν τοῦ Παρακλήτου εἴπομεν καί προηγουμένως. Τόν ὠνόμασεν ἐκεῖ ὁ Κύριος Πνεῦμα τῆς ἀλήθειας, διότι καί πηγή τῆς ἀληθείας εἶναι, καί ἐμπνευστής καί ὁδηγός εἰς τήν ἀλήθειαν. Ἐδῶ ὅμως τόν Παράκλητον τόν ὀνομάζει Πνεῦμα Ἅγιον. Τόν καλεῖ μέ τήν ὀνομασίαν, μέ τήν ὁποίαν εἶναι γενικῶς γνωστόν τό τρίτον πρόσωπον τῆς Ἁγίας Τριάδος. Καί ὀνομάζεται τό τρίτον πρόσωπον τῆς Ὑπερούσιου Τριάδος Πνεῦμα Ἅγιον, διότι αὐτό εἶναι ἡ κεντρική πηγή τοῦ ἁγιασμοῦ. Ἀλλά καί διότι αὐτό μεταδίδει τήν ἁγιότητα εἰς κάθε πιστόν. Μένον εἰς τήν Ἐκκλησίαν διά παντός ἁγιάζει τούς πιστούς διά τῶν μυστηρίων καί ἀπό ἁμαρτωλούς τούς ἀναγεννᾶ, τούς μετα-δίδει τήν νέαν πνευματικήν ζωήν καί τούς ἀναδεικνύει τέκνα τοῦ Θεοῦ ἀγαπητά καί κληρονόμους τῶν ἐπαγγελιῶν του. Διά τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τήν ἐνοχήν τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας καί μᾶς ἐντάσσει εἰς τήν ποίμνην τήν χριστιανικήν καί μᾶς ἐμβολιάζει μέ τήν ζωήν τοῦ Χριστοῦ. Διά δέ τῆς θείας Εὐχαριστίας μᾶς ἑνώνει κατ’ εὐθεῖαν μέ τόν Θεόν, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπεν «ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἐν ἐμοί μένει, κἀγώ ἐν αὐτῷ» (Ἰωάν. στ’ 56). Μετανοοῦντας δέ ἔπειτα ἀπό μίαν πτῶσιν μᾶς συγχωρεῖ καί μᾶς ἀποκαθιστᾶ εἰς τήν προτέραν μας θέσιν. Ὤ! Πόσον πρέπει νά προσέχωμεν νά μή λυπῶμεν ποτέ τόν ἀγαθόν Παράκλητον, τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, «ἐν ὧ ἐσφραγίσθημεν εἰς ἡμέραν ἀπολυτρώσεως» (Ἐφεσ. δ’ 30). Διότι αὐτό ἔγινε δι’ ἡμᾶς ἡ σφραγίς, μέ τήν ὁποίαν ἐσφραγίσθημεν καί τρόπον τινά ἐσημαδεύθημεν διά τήν δευ¬τέραν τοῦ Κυρίου Παρουσίαν, ὁπότε θά ἐπιτύχωμεν τήν τελείαν μας ἀπολύτρωσιν, πολλήν προσοχήν πρέπει νά ἔχωμεν διά νά μή τό λυπῶμεν. Αὐτό, τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, λέγει ὁ Κυριος, τό ὁποῖον θά στείλη ὁ Πατήρ ἐν τῷ ὀνόματί Του, αὐτό θά σᾶς τά διδάξη ὅλα, ὅσα ἐγώ δέν σᾶς ἐδίδαξα, ἀλλά καί θά σᾶς ὑπομνήση καί θά σᾶς ὑπενθυμίση καί θά σᾶς κάμη ἱκανούς νά κατανοήσετε περισσότερον τάς ἀληθείας, τάς ὁποίας ἐγώ κατά τόν χρόνον τῆς μεθ’ ὑμῶν παρουσίας μου σᾶς ἐδίδαξα καί σᾶς μετέδωκα. Τό ἔργον, ἑπομένως, τό ὁποῖον εἶχε νά ἐπιτελέση τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἦτο διπλοῦν. Ἀφ’ ἐνός μέν θά ἐδίδασκε τούς Ἀποστόλους τάς ἀληθείας ἐκείνας, τάς ὁποίας ὁ Κύριος δέν τούς ἐδίδαξεν, εἴτε διότι δέν ἠδύναντο νά τάς βαστάσουν οἱ μαθηταί, εἴτε διότι δέν ἐπήρκει ὁ βραχύς χρόνος τῆς μετ’ αὐτῶν ἀναστροφῆς Του. Ἀφ’ ἑτέρου δέ θά ὑπενθύμιζε καί θά διεσάφει τά ὅσα ὁ Κύριος τούς εἶχε μεταδώσει, ἀλλά τά ὁποῖα οἱ Ἀπόστολοι δέν εἶχον ἐπαρκῶς κατανοήσει. Καί, ὅπως παρατηροῦν οἱ ἑρμηνευταί, αἱ δύο αὗται ἐνέργειαι τοῦ Πνεύματος εὑρίσκονται πολύ πλησίον ἡ μία πρός τήν ἄλλην. «Θά διδάσκη τά νέα, ὑπενθυμίζον τά παλαιά καί θά ὑπενθυμίζη τά παλαιά διδάσκον τά νέα. Ἡ ἐσωτερική αὐτή ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος θά ἀνακαλῆ ἀπαύστως εἰς τήν μνήμην των παλαιόν τίνα λόγον τοῦ Ἰησοῦ κατά τοιοῦτον τρόπον, ὥστε καθ’ ὅσον θά τούς φωτίζη, θά ἀνακράζουν: «Ἤδη ἐννοῶ τήν λέξιν αὐτήν τοῦ Διδασκάλου! Καί ἡ ζωηρά αὕτη σαφήνεια θά ἀνασύρη ἐκ τῆς λήθης ἄλλους λόγους ἐπί μακρόν λησμονηθέντας» (Π. Τρεμπελα, Ὑπόμνημα εἰς τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, Ἔκδοσις Α’ σελίς 529). (Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχ.Γεωργίου Δημοπούλου «Πρό τῆς Θυσίας» Κεφ. Τό ἔργον τοῦ Παρακλήτου ἔργον ὑπομνηστικόν. σ. 70, Ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
«Καί περί μέν τοῦ Παρακλήτου εἴπομεν καί προηγουμένως. Τόν ὠνόμασεν ἐκεῖ ὁ Κύριος Πνεῦμα τῆς ἀλήθειας, διότι καί πηγή τῆς ἀληθείας εἶναι, καί ἐμπνευστής καί ὁδηγός εἰς τήν ἀλήθειαν. Ἐδῶ ὅμως τόν Παράκλητον τόν ὀνομάζει Πνεῦμα Ἅγιον. Τόν καλεῖ μέ τήν ὀνομασίαν, μέ τήν ὁποίαν εἶναι γενικῶς γνωστόν τό τρίτον πρόσωπον τῆς Ἁγίας Τριάδος. Καί ὀνομάζεται τό τρίτον πρόσωπον τῆς Ὑπερούσιου Τριάδος Πνεῦμα Ἅγιον, διότι αὐτό εἶναι ἡ κεντρική πηγή τοῦ ἁγιασμοῦ. Ἀλλά καί διότι αὐτό μεταδίδει τήν ἁγιότητα εἰς κάθε πιστόν. Μένον εἰς τήν Ἐκκλησίαν διά παντός ἁγιάζει τούς πιστούς διά τῶν μυστηρίων καί ἀπό ἁμαρτωλούς τούς ἀναγεννᾶ, τούς μετα-δίδει τήν νέαν πνευματικήν ζωήν καί τούς ἀναδεικνύει τέκνα τοῦ Θεοῦ ἀγαπητά καί κληρονόμους τῶν ἐπαγγελιῶν του. Διά τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τήν ἐνοχήν τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας καί μᾶς ἐντάσσει εἰς τήν ποίμνην τήν χριστιανικήν καί μᾶς ἐμβολιάζει μέ τήν ζωήν τοῦ Χριστοῦ. Διά δέ τῆς θείας Εὐχαριστίας μᾶς ἑνώνει κατ’ εὐθεῖαν μέ τόν Θεόν, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπεν «ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἐν ἐμοί μένει, κἀγώ ἐν αὐτῷ» (Ἰωάν. στ’ 56). Μετανοοῦντας δέ ἔπειτα ἀπό μίαν πτῶσιν μᾶς συγχωρεῖ καί μᾶς ἀποκαθιστᾶ εἰς τήν προτέραν μας θέσιν. Ὤ! Πόσον πρέπει νά προσέχωμεν νά μή λυπῶμεν ποτέ τόν ἀγαθόν Παράκλητον, τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, «ἐν ὧ ἐσφραγίσθημεν εἰς ἡμέραν ἀπολυτρώσεως» (Ἐφεσ. δ’ 30). Διότι αὐτό ἔγινε δι’ ἡμᾶς ἡ σφραγίς, μέ τήν ὁποίαν ἐσφραγίσθημεν καί τρόπον τινά ἐσημαδεύθημεν διά τήν δευ¬τέραν τοῦ Κυρίου Παρουσίαν, ὁπότε θά ἐπιτύχωμεν τήν τελείαν μας ἀπολύτρωσιν, πολλήν προσοχήν πρέπει νά ἔχωμεν διά νά μή τό λυπῶμεν. Αὐτό, τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, λέγει ὁ Κυριος, τό ὁποῖον θά στείλη ὁ Πατήρ ἐν τῷ ὀνόματί Του, αὐτό θά σᾶς τά διδάξη ὅλα, ὅσα ἐγώ δέν σᾶς ἐδίδαξα, ἀλλά καί θά σᾶς ὑπομνήση καί θά σᾶς ὑπενθυμίση καί θά σᾶς κάμη ἱκανούς νά κατανοήσετε περισσότερον τάς ἀληθείας, τάς ὁποίας ἐγώ κατά τόν χρόνον τῆς μεθ’ ὑμῶν παρουσίας μου σᾶς ἐδίδαξα καί σᾶς μετέδωκα. Τό ἔργον, ἑπομένως, τό ὁποῖον εἶχε νά ἐπιτελέση τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἦτο διπλοῦν. Ἀφ’ ἐνός μέν θά ἐδίδασκε τούς Ἀποστόλους τάς ἀληθείας ἐκείνας, τάς ὁποίας ὁ Κύριος δέν τούς ἐδίδαξεν, εἴτε διότι δέν ἠδύναντο νά τάς βαστάσουν οἱ μαθηταί, εἴτε διότι δέν ἐπήρκει ὁ βραχύς χρόνος τῆς μετ’ αὐτῶν ἀναστροφῆς Του. Ἀφ’ ἑτέρου δέ θά ὑπενθύμιζε καί θά διεσάφει τά ὅσα ὁ Κύριος τούς εἶχε μεταδώσει, ἀλλά τά ὁποῖα οἱ Ἀπόστολοι δέν εἶχον ἐπαρκῶς κατανοήσει. Καί, ὅπως παρατηροῦν οἱ ἑρμηνευταί, αἱ δύο αὗται ἐνέργειαι τοῦ Πνεύματος εὑρίσκονται πολύ πλησίον ἡ μία πρός τήν ἄλλην. «Θά διδάσκη τά νέα, ὑπενθυμίζον τά παλαιά καί θά ὑπενθυμίζη τά παλαιά διδάσκον τά νέα. Ἡ ἐσωτερική αὐτή ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος θά ἀνακαλῆ ἀπαύστως εἰς τήν μνήμην των παλαιόν τίνα λόγον τοῦ Ἰησοῦ κατά τοιοῦτον τρόπον, ὥστε καθ’ ὅσον θά τούς φωτίζη, θά ἀνακράζουν: «Ἤδη ἐννοῶ τήν λέξιν αὐτήν τοῦ Διδασκάλου! Καί ἡ ζωηρά αὕτη σαφήνεια θά ἀνασύρη ἐκ τῆς λήθης ἄλλους λόγους ἐπί μακρόν λησμονηθέντας» (Π. Τρεμπελα, Ὑπόμνημα εἰς τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, Ἔκδοσις Α’ σελίς 529). (Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχ.Γεωργίου Δημοπούλου «Πρό τῆς Θυσίας» Κεφ. Τό ἔργον τοῦ Παρακλήτου ἔργον ὑπομνηστικόν. σ. 70, Ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
