ΚΕΙΜΕΝΟ
“Οὐαὶ ὑμῖν οἱ ἐμπεπλησμένοι, ὅτι πεινάσετε”
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
“Ἀλλοίμονον εἰς σᾶς, πού εἶσθε χορτασμένοι ἀπό τάς σαρκικάς ἀπολαύσεις καί ὡς μόνον σκοπόν τοῦ βίου σας ἐθέσατε τό φάγωμεν καί πίωμεν· διότι θά στερηθῆτε τά πνευματικά ἀγαθά εἰς τόν μέλλοντα βίον καί θά πεινάσετε” (Ἀπό τήν “ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ μετά συντόμου ἑρμηνείας” τοῦ Π.Ν.Τρεμπέλα, ἔκδοση “Ο ΣΩΤΗΡ”)
ΣΧΟΛΙΟ (συνέχεια ἀπό τό προηγούμενο)
Στό σημερινό μας ἀνάγνωσμα θά δοῦμε τί πρέπει νὰ κάνουμε γιὰ νὰ ἀποφύγουμε ὅλη αὐτὴ τὴν θάλασσα τῶν κακῶν καὶ τῶν κακιῶν;
Νὰ ἔχουμε ἀσφαλῶς ἐγκράτεια πάντοτε καὶ νὰ νηστεύουμε πρόθυμα, εἰδικὰ μάλιστα στὶς κανονισμένες νηστεῖες τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ νηστεία δὲ γιὰ ὅσους δὲν εἶναι ἀσθενεῖς εἶναι πολλῶν καλῶν πρόξενος. Ὅσα κακὰ προξενεῖ ἡ κοιλιοδουλία, ἄλλα τόσα καλὰ καὶ περισσότερα φέρνει ἡ σωστὴ νηστεία. Ἡ νηστεία «πρὸς ψυχὴν ἀναβιβάζει τὸ κέρδος» καὶ εἶναι «φάρμακον ἁμαρτίας ἀναιρετικόν», λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος (Περὶ νηστείας, λόγος Α΄). Σημειώνει δὲ ὁ ἅγιος ὅτι ἡ νηστεία δὲν εἶναι «νεώτερον ἐφεύρεμα», ἀλλὰ κειμήλιο πολύτιμο ποὺ μᾶς τὸ ἐκληροδότησαν οἱ πατέρες μας, καὶ μάλιστα εἶναι «συνηλικιῶτις τῆς ἀνθρωπότητος», ἀφοῦ νομοθετήθηκε ἤδη μέσα στὸν παράδεισο. Ἀκριβῶς διότι ἡ ἐντολὴ ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς στὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα ἦταν ἐντολὴ νηστείας. Τὸ συμπέρασμα ἐδῶ εἶναι ὁλοφάνερο· ἂν στὸν παράδεισο ἦταν ἀναγκαία ἡ νηστεία, πολὺ περισσότερο εἶναι ἀναγκαία τώρα ποὺ βρισκόμαστε κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσία τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν καὶ κινδυνεύουμε ἀνὰ πᾶσαν στιγμὴν καὶ σὲ κάθε μας βῆμα. Ἐπειδὴ δὲν νηστέψαμε τότε, χάσαμε τὸν παράδεισο· ἂς νηστέψουμε λοιπὸν γιὰ νὰ τὸν ξανακερδίσουμε, λέγει ὁ ἅγιος. Καὶ ὁ Κύριος μὲ τὸν μακαρισμὸ ποὺ μελετοῦμε τὸ ἴδιο οὐσιαστικὰ μᾶς λέγει: «μακάριοι οἱ πεινῶντες νῦν, ὅτι χορτασθήσεσθε». Φυσικὰ ἐδῶ χρειάζεται κάποια προσοχὴ καὶ διάκρισι. Σκοπὸς τῆς νηστείας εἶναι τὸ νὰ δαμάσῃ τὸ σῶμα, ὥστε νὰ μὴν παρασύρεται στὰ ἁμαρτωλὰ πάθη^ ἕνας ὅμως ἀσθενής, ἀδύναμος καὶ ἀνήμπορος ἔχει ἤδη, λόγῳ τῆς ἀσθενείας, δαμασμένο τὸ σῶμα· ἂν αὐτὸς ὑποβληθῇ καὶ σὲ ἐξαντλητικὴ νηστεία, θὰ πεθάνῃ ἢ θὰ ἀρρωστήσῃ βαρύτερα. Γι’ αὐτὸ λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ὅτι γιὰ τὸν καθένα ἄριστη ἐγκράτεια εἶναι αὐτὴ ποὺ κανονίζεται ἀνάλογα «πρὸς τὴν τοῦ σώματος δύναμιν».
Νὰ νηστεύουμε ὅμως σωστά. Εἶναι λάθος νὰ νομίζουμε ὅτι φθάνει μόνον ἡ νηστεία τῶν τροφῶν γιὰ νὰ νηστεύουμε. «Ἀληθὴς νηστεία ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις», θὰ ἀκούσουμε στοὺς ὕμνους τῆς περιόδου αὐτῆς. Ἀληθινὴ νηστεία εἶναι τὸ νὰ ἀποξενωθοῦμε ἀπὸ τὰ κακά, ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Ἀληθινὴ νηστεία εἶναι: «ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους καὶ ἐπιορκίας». Ἰδιαιτέρως ἐδῶ νὰ προσέξουμε τὸ θέμα τῆς καταλαλιᾶς καὶ μάλιστα τῆς καταλαλιᾶς ἐξ αἰτίας τῆς νηστείας. Μὴν κρίνουμε ὅσους βλέπουμε νὰ μὴν νηστεύουν. Διαφορετικὰ τὰ χάνουμε ὅλα. Ποιὸ τὸ κέρδος νὰ νηστεύουμε τὸ κρέας τῶν ζώων, ἀλλὰ νὰ κατασπαράζουμε τοὺς ἀδελφούς μας; «Κρεῶν οὐκ ἐσθίεις, ἀλλ’ ἐσθίεις τὸν ἀδελφόν» (Μ. Βασίλειος).
