ΚΕΙΜΕΝΟ
“Θλίψεις καὶ ἀνάγκαι εὕροσάν με· αἱ ἐντολαί σου μελέτη μου”
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
“Μέ βρῆκαν θλίψεις καί στενοχώριες καί ἀνάγκες πιεστικές· οἱ ἐντολές σου εἶναι ἡ σπουδή καί ἡ μελέτη πού μέ παρηγορεῖ καί μέ ἐνισχύει” (Ἀπό τήν “ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ μετά συντόμου ἑρμηνείας”, τόμος 10ος, ἔκδοση “Ο ΣΩΤΗΡ”)
ΣΧΟΛΙΟ
Γιὰ τὴ σημασία τοῦ Ψαλτηρίου θά ποῦμε λίγα λόγια στό σημερινό μας ἀνάγνωσμα· πρῶτα δὲ νὰ δοῦμε τί γνωρίζουμε ἐμεῖς γιὰ τὸ Ψαλτήριο. α) Τὸ Ψαλτήριο εἶναι μιὰ περίληψι καὶ συμπύκνωσι ὅλης τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Εἶναι, ὅπως λέγει ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, Παράδεισος. Ἕνας θαυμαστὸς καὶ ὑπέροχος πνευματικὸς κῆπος, ποὺ περιέχει ὅλα τὰ φυτὰ τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Κάθε βιβλίο τῆς Ἁγίας Γραφῆς, λέγει ὁ ἅγιος, ἔχει τὰ δικά του νοήματα, τὸ βιβλίο ὅμως τῶν Ψαλμῶν καὶ τὰ δικά του νοήματα μελωδεῖ καὶ τὰ νοήματα τῶν ἄλλων βιβλίων ψάλλει (Πρὸς Μαρκελλῖνον, P.G. 27, 12). Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ τὸ ὅτι ἀπὸ τὰ 243 χωρία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ποὺ περιέχονται στὴν Καινὴ Διαθήκη τὰ μισὰ περίπου προέρχονται ἀπὸ τὸ Ψαλτήριο. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας ἐπανειλημμένως χρησιμοποίησε στίχους ψαλμικοὺς στὴ διδασκαλία του, εἶναι δὲ πολὺ χαρακτηριστικὸ ὅτι καὶ ἐπάνω στὸν σταυρὸ μὲ τὸν δεύτερο στίχο τοῦ 21ου ψαλμοῦ ἀπευθύνθηκε στὸν Πατέρα του, λέγοντας «Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;» (Ματθ. κζ΄46). Ἄλλο σημαντικὸ στοιχεῖο εἶναι τὸ ὅτι τὸ Ψαλτήριο χρησιμοποιήθηκε ὡς διδακτικὸ βιβλίο τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνες στὰ σχολεῖα, ἀπὸ πολὺ παλαιὰ μέχρι καὶ τὰ Κρυφὰ Σχολειὰ τῆς Τουρκοκρατίας.
Ἀκόμη τὸ Ψαλτήριο εἶναι τὸ μόνο βιβλίο τῆς Ἁγίας Γραφῆς ποὺ χρησιμοποιεῖται τόσο πολὺ στὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος περιγράφει παραστατικώτατα αὐτὴν τὴν χρῆσι: «Ἐν ἐκκλησίᾳ παννυχίδες, καὶ πρῶτος καὶ μέσος καὶ τελευταῖος ὁ Δαβίδ. ἐν ὀρθριναῖς ὑμνολογίαις καὶ πρῶτος καὶ μέσος καὶ τελευταῖος ὁ Δαβίδ. ἐν τοῖς σκηνώμασι τῶν νεκρῶν προπομπαί, καὶ πρῶτος καὶ μέσος καὶ τελευταῖος ὁ Δαβίδ. ἐν ταῖς οἰκίαις τῶν παρθένων ἱστουργίαι, καὶ πρῶτος καὶ μέσος καὶ τελευταῖος ὁ Δαβίδ… Ἐν μοναστηρίοις χορὸς ἅγιος ταγμάτων ἀγγελικῶν, καὶ πρῶτος καὶ μέσος καὶ τελευταῖος ὁ Δαβίδ. Ἐν ἀσκητηρίοις παρθένων ἀγέλαι τῶν τὴν Μαριὰμ μιμουμένων, καὶ πρῶτος καὶ μέσος καὶ τελευταῖος ὁ Δαβίδ. Ἐν ἐρημίαις ἄνδρες ἐσταυρωμένοι προσομιλοῦντες Θεῷ, καὶ πρῶτος καὶ μέσος καὶ τελευταῖος ὁ Δαβίδ» (Χρυσοστόμου, Περὶ μετανοίας καὶ εἰς τὸ ἀνάγνωσμα τοῦ Δαβίδ…,P.G. 64, 12-13).
β) Τὸ Ψαλτήριο εἶναι ἀκόμη ἕνα προφητικὸ βιβλίο. Πράγματι μέσα στοὺς 150 Ψαλμοὺς εἶναι ἀρκετοὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν προφητεῖες. Οἱ Ψαλμοὶ 2, 21, 44, 71 καὶ 109 εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου προφητικοί, ἀλλὰ καὶ σὲ πολλοὺς ἄλλους ὑπάρχουν ἐγκατεσπαρμένες πολλὲς προφητεῖες. Ποιὸ εἶναι τὸ περιεχόμενο αὐτῶν τῶν προφητειῶν; Σχεδὸν ὅλες οἱ προφητεῖες τοῦ Ψαλτηρίου εἶναι μεσσιανικές. Ἀναφέρονται δηλαδὴ στὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο τοῦ ἀναμενομένου Μεσσία. Ὅπως παρατηρεῖ ἕνας σπουδαῖος ἑρμηνευτὴς τοῦ Ψαλτηρίου, ὁ γνωστὸς πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντῖνος Καλλίνικος, μελετῶντας κανεὶς τοὺς προφητικοὺς αὐτοὺς ψαλμοὺς ἔχει τὴν αἴσθησι ὅτι δὲν ἀκούει τίποτε ἄλλο «παρὰ τὸ ἔρχεται, ἔρχεται!». Ἔρχεται δηλαδὴ ὁ Μεσσίας, ἔρχεται ὁ Λυτρωτής.
