ΚΕΙΜΕΝΟ
«Διὸ ἀποθέμενοι τὸ ψεῦδος λαλεῖτε ἀλήθειαν ἕκαστος μετὰ τοῦ πλησίον αὐτοῦ· ὅτι ἐσμὲν ἀλλήλων μέλη»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Γι’ αὐτό πετάξτε ἀπό πάνω σας μιά γιά πάντα τό ψέμα, κι ὁ καθένας σας νά λέει τήν ἀλήθεια στό συνάνθρωπό του. Διότι ὅλοι μας ἀποτελοῦμε ἕνα σῶμα καί εἴμαστε μεταξύ μας μέλη ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου» (Ἀπό τήν «ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ», ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΣΧΟΛΙΟ Β´
Μὲ ποιὸ τρόπο ὅμως ὀφείλουμε νὰ ὑποδεικνύουμε τὴν ἀλήθεια στοὺς ἄλλους καὶ πῶς ἐμεῖς νὰ τὴ δεχόμαστε;
α) Πολλὴ προσοχὴ χρειάζεται προκειμένου νὰ ὑποδείξουμε τὸ σωστὸ σὲ κάποιον. Θὰ ὑπογραμμίσουμε ἐδῶ τρία ἀπαραίτητα στοιχεῖα:
1. Ἀπαιτεῖται τόλμη καὶ θάρρος. Δὲν εἶναι εὔκολο πράγμα νὰ ὁμολογήσει καὶ νὰ ὑποδείξει κάποιος τὴν ἀλήθεια. Συχνὰ αὐτὸ δημιουργεῖ ἀντιδράσεις, προκαλεῖ εἰρωνεῖες καὶ ἐκθέτει σὲ πειρασμούς καὶ κινδύνους. Κορυφαῖο παράδειγμα ἐδῶ εἶναι αὐτὸ τοῦ Τιμίου Προδρόμου ποὺ ἢλεγξε τὸν Ἡρώδη καὶ τὸ πλήρωσε αὐτὸ μὲ τὸν ἀποκεφαλισμό του. Ἄλλο παράδειγμα εἶναι αὐτὸ μὲ τὸν ἀρχαῖο ποιητὴ Φιλόξενο. Ὅταν ὁ φοβερὸς τύραννος τῶν Συρακουσῶν Διονύσιος τοῦ ἔδωσε ἕνα ποίημά του γιὰ νὰ τὸ κρίνει, ὁ φιλόξενος, ἀντίθετα ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄλλους κόλακες, δὲν δίστασε νὰ τοῦ πεῖ ὅτι δὲν ἀξίζει τίποτε. Ὀργισμένος ὁ τύραννος διέταξε νὰ τὸν φυλακίσουν στὴ χειρότερη φυλακή, «τὰς λατομίας». Μετὰ ἀπὸ καιρὸ τὸν ξανακάλεσε. Τοῦ ἔκανε τραπέζι καὶ τοῦ διάβασε ἕνα καινούργιο ποίημά του γιὰ νὰ τοῦ πεῖ τὴ γνώμη του. Ὁ Φιλόξενος δὲν εἶπε λέξη, μόνο σηκώθηκε καὶ ἄρχισε νὰ βαδίζει πρὸς τὴν ἔξοδο. –̶Ποῦ πᾶς; ρώτησε ὁ τύραννος. –«Εἰς τὰς λατομίας», ἦταν ἡ ἀπάντηση τοῦ ἀτρόμητου •’ιλόξενου. Χρειάζεται ἑπομένως τόλμη καὶ θάρρος γιὰ νὰ φανερώσει κανεὶς στοὺς ἄλλους τὴν ἀλήθεια.
2. Χρειάζεται ἀγάπη. Ἐξίσου σημαντικὸ καὶ ἀπαραίτητο στοιχεῖο εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἡ ἀλήθεια, ὅταν φανερώνεται χωρὶς ἀγάπη, ἐνεργεῖ περισσότερο σὰν δηλητήριο παρὰ σὰν φάρμακο ποὺ θὰ θεραπεύσει. Καὶ πρέπει νὰ ὁμολογήσουμε ὅτι συχνὰ ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο οἱ ἄνθρωποι δὲν δέχονται τὴν ἀλήθεια, δὲν εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἀλήθεια ἀλλὰ ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο αὐτὴ τοὺς προσφέρεται. Ἔχει εἰπωθεῖ σωστὰ ὅτι μιὰ ἀλήθεια ποὺ λέγεται μὲ κακία κάνει πιὸ πολὺ κακὸ καὶ ἀπὸ τὸ χειρότερο ψέμα.
3. Εἶναι ἀπαραίτητη ἡ διάκριση. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι πρέπει νὰ διαλέγει κανεὶς τὶς κατάλληλες περιστάσεις προκειμένου νὰ ὑποδείξει σὲ κάποιον τὴν ἀλήθεια. Σὲ ἕναν θυμωμένο ἄνθρωπο, ἐπὶ παραδείγματι, εἶναι λάθος νὰ ὑποδείξει κανεὶς τὴν ἀλήθεια. θὰ τοῦ μιλήσει ἀργότερα, ὅταν θὰ ἔχει κατασιγάσει ὁ θυμός. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἔλεγαν οἱ Πατέρες ὅτι «τὸ καλὸν οὐ καλόν, ἐὰν μὴ καλῶς γένηται»· τὸ καλὸ δὲν εἶναι καλό, ἂν δὲν γίνει μὲ καλὸ τρόπο. Ἕνας μῦθος τοῦ Αἰσώπου λέγει ὅτι ἕνα παιδί μπῆκε σὲ κάποιο ποτάμι, ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲν ἤξερε κολύμπι, ἄρχισε νὰ πνίγεται καὶ ζήτησε βοήθεια ἀπὸ κάποιον περαστικό. Ἐκεῖνος βούτηξε ἀμέσως, ἀλλὰ τὴν ὥρα ποὺ τὸ ἔβγαζε τὸ μάλωνε: –Τί ἤθελες καὶ μπῆκες στὸ νερό, ἀφοῦ δὲν ἤξερες κολύμπι; Καὶ τὸ παιδὶ τοῦ ἀπάντησε: –Σῶσε με πρῶτα κι ὕστερα μὲ μαλώνεις ὅσο θέλεις! Ὁ μύθος θέλει νὰ πεῖ πὼς οἱ ὑποδείξεις ποὺ γίνονται σὲ λάθος στιγμή, καταντοῦν νὰ εἶναι προσβολές.
