ΚΕΙΜΕΝΟ
«Μηδὲν κατὰ ἐριθείαν ἢ κενοδοξίαν, ἀλλὰ τῇ ταπεινοφροσύνῃ ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας ἑαυτῶν. μὴ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστος σκοπεῖτε, ἀλλὰ καὶ τὰ ἑτέρων ἕκαστος.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Χωρίς νά φρονεῖτε ἤ νά κάνετε τίποτε ἀπό φατριασμό, ἀντιζηλία ἤ κενοδοξία. Ἀλλά μέ τήν ταπεινοφροσύνη νά θεωρεῖ ὁ καθένας σας ὅλους τούς ἄλλους ἀνώτερους ἀπ’ τόν ἑαυτό του, κι ἔτσι νά τούς σέβεται καί νά τούς τιμᾶ. Μήν ἐπιδιώκετε ὁ καθένας τά συμφέροντά του ἤ ἐκεῖνα πού ἀρέσουν στόν ἑαυτό του, ἀλλά ἄς ἐπιζητεῖ ὁ καθένας καί τά συμφέροντα τῶν τῶν
ἄλλων» (Ἀπό τήν «ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ», ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΣΧΟΛΙΟ Α´
Ὁ κόσμος στὸν ὁποῖο ζοῦμε ἔχει γίνει στὴν ἐποχή μας κόσμος ἔντονα ἀνταγωνιστικός. Ὁ καθένας πασχίζει νὰ ξεπεράσει τοὺς ἄλλους καὶ νὰ ὑπερασπίσει τὰ συμφέροντά του. Τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι συχνὰ νὰ δημιουργοῦνται ἔντονες συγκρούσεις, διότι κανένας δὲν ὑποχωρεῖ χάριν τοῦ ἄλλου. Τὸ φαινόμενο αὐτὸ παρατηρεῖται καὶ στὶς σχέσεις μεταξὺ τῶν κρατῶν, καὶ στὶς κοινωνικὲς σχέσεις, καὶ στὶς ἐργασιακές, καὶ στὶς οἰκογενειακές, παντοῦ, ἀκόμη καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία, ὅπου κάποτε δημιουργεῖ σχίσματα, ἀκόμη καὶ αἱρέσεις.
Ἐπειδὴ ὅλοι μας ἀντιμετωπίζουμε τέτοιες καταστάσεις, κάποτε μάλιστα φτάνουμε σὲ ἀδιέξοδα μὲ πολὺ ἄσχημες συνέπειες, ἀξίζει νὰ μελετήσουμε τὸ θέμα βαθύτερα, καὶ νὰ ἀναζητήσουμε τοὺς τρόπους ποὺ ὑποδεικνύει ὁ Κύριος γιὰ τὴ σωστὴ ἀντιμετώπισή του.
Μήπως ὅμως ἡ ὑποχωρητικότητα εἶναι δεῖγμα ἀδυναμίας; Ἂν κανεὶς ὑποχωρεῖ συνεχῶς, μήπως σημαίνει ὅτι γίνεται κατὰ κάποιο τρόπο αὐτὸ ποὺ λένε ´κορόιδο´;
Ἡ ὑποχωρητικότητα εἶναι δύναμη, ὄχι ἀδυναμία. Φαίνεται ἐκ πρώτης ὄψεως παράδοξο καὶ ἀκατανόητο, εἶναι ὅμως ἀλήθεια ἀναμφισβήτητη. Χρειάζεται πολὺ μεγαλύτερη δύναμη ψυχῆς γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ὑποχωρήσει κανείς, παρὰ γιὰ νὰ ἐπιμείνει ὑποστηρίζοντας τὸ δίκαιό του καὶ τὸ συμφέρον του. Ἴσως μερικοὶ νὰ θεωρήσουν τὸν ὑποχωρητικὸ ἄνθρωπο δειλὸ καὶ ἀδύναμο. Αὐτὸ ὅμως θὰ εἶναι μιὰ πρόσκαιρη ἐντύπωση. Ὅταν οἱ πρῶτες ἐντυπώσεις καταλαγιάσουν, θὰ φανεῖ σὲ ὅλο της τὸ μεγαλεῖο ἡ ψυχικὴ δύναμη καὶ ὁ ἡρωισμὸς τοῦ ὑποχωρητικοῦ ἀνθρώπου.
Ὑπέροχο παράδειγμα τέτοιας ὑποχωρητικότητας ἔδωσε γιὰ πάντα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Ἦταν ἡ ἐποχὴ ποὺ ὅλη ἡ Κωνσταντινούπολη εἶχε παρασυρθεῖ στὸν Ἀρειανισμὸ καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι δὲν εἶχαν οὔτε ἕναν ναό. Οἱ λίγοι Ὀρθόδοξοι παρακάλεσαν θερμὰ τὸν ἅγιο νὰ σπεύσει νὰ τοὺς βοηθήσει. Μετὰ ἀπὸ δύο χρόνια ἡρωικῶν ἀγώνων ὁ Ἅγιος πέτυχε νὰ μεταστρέψει τὴν Κωνσταντινούπολη στὴν Ὀρθοδοξία. Στὴ Β΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο ἡ διδασκαλία του ἐπικυρώθηκε καὶ ὁ ἴδιος ἀναγνωρίστηκε Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Ὅταν ὅμως κάποιοι ἐπίσκοποι, ποὺ ἔφθασαν καθυστερημένοι στὴ Σύνοδο, ἄρχισαν νὰ ψιθυρίζουν ἐναντίον του θέλοντας νὰ ἐκλεγεῖ Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως κάποιος ἀπὸ τὶς ἐπαρχίες τῆς Δύσεως, ὁ Ἅγιος ἔκανε τὴν ἡρωικότερη κίνηση στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας: Παραιτήθηκε ἀπὸ τὸν θρόνο, προκειμένου νὰ εἰρηνεύσει ἡ Ἐκκλησία. Ἐξεφώνησε τότε τὸν περίφημο «συντακτήριον» (ἀποχαιρετιστήριο) λόγο του ἐνώπιον τῶν πατέρων τῆς Συνόδου καὶ ἔφυγε!
Ὁ Ἅγιος γνώριζε νὰ ἀγωνίζεται. «Ἡττηθῶμεν, ἵνα νικήσωμεν», ἔλεγε (P.G. 35, 1149). Καὶ παρομοίαζε τὴν ὑποχωρητικότητα αὐτὴ μὲ τὴν τεχνικὴ τῶν παλαιστῶν ποὺ πέφτουν κάτω ἀλλὰ καταφέρνουν ἔτσι νὰ νικήσουν τὸν ἀντίπαλό τους.
Ἡ ὑποχωρητικότητα συνεπῶς εἶναι δύναμη, ὄχι ἀδυναμία!
