Ἅγιος Ἰωάνης ὁ Δαμασκηνός.
«Ἔκδοσις ἀκριβής Ὀρθοδόξου Πίστεως».
Ἡ μετάφραση εἶναι τοῦ Ἀρχ.Δωροθέου Πάπαρη, καί εἶναι παρμένη ἀπό τήν ἰστοσελίδα www.phys.uoa.gr.
Ἡ μετατροπή στό σύστημα πολυτονικῆς γραφῆς εἶναι δική μας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 89 (α)
Γιά τίς εἰκόνες
“Ἡ ἀπεικόνιση τοῦ θείου ἀποτελεῖ ἀκραία παραφροσύνη καί ἀσέβεια. Γι’ αὐτό ἡ χρήση εἰκόνων δέν ἦταν συνηθισμένη στήν Παλαιά Διαθήκη. Ἀφότου ὅμως ὁ Θεός, ἀπό τήν πολλή του ἀγάπη, ἔγινε ἀληθινός ἄνθρωπος γιά τή σωτηρία μας, ὄχι ὅπως ἐμφανίσθηκε στόν Ἀβραάμ μέ μορφή ἀνθρώπου, οὔτε ὅπως στούς προφῆτες, ἀλλά ἔγινε στήν οὐσία ἀληθινά ἄνθρωπος• ἔζησε πάνω στή γῆ «καί συναναστράφηκε μέ τους ἀνθρώπους», ἔκανε θαύματα, ἔπαθε, σταυρώθηκε, ἀναστήθηκε, ἀναλήφθηκε καί ὅλα αὐτά ἦταν ἀληθινά γεγονότα• οἱ ἄνθρωποι τόν εἶδαν καί τά ἔγραψαν αὐτά γιά νά τά γνωρίσουμε κι ἐμεῖς, καί νά τά διδαχθοῦν ὅσοι δέν ἔζησαν ἐκείνη τήν ἐποχή, γιά ν’ ἀξιωθοῦμε τό μακαρισμό τοῦ Κυρίου (πού λέει) ὅτι, ἄν καί δέν εἴδαμε, ἀκούσαμε μόνο καί πιστέψαμε. Ἐπειδή ὅμως δέν γνωρίζουν ὅλοι γράμματα καί οὔτε ἀσχολοῦνται μέ τή μελέτη, οἱ Πατέρες ἀποφάσισαν ν’ ἀπεικονισθοῦν αὐτά σέ εἰκόνες, ὅπως ἀπεικονίζονται κάποια ἀνδραγαθήματα, γιά σύντομη ὑπενθύμηση. Διότι, χωρίς ἀμφιβολία, πολλές φορές, ἐνῷ δέν ἔχουμε στό νοῦ τό πάθος τοῦ Κυρίου, βλέποντας τήν εἰκόνα τῆς σταυρώσεως τοῦ Χριστοῦ, θυμόμαστε τό σωτήριο πάθος του καί κάνοντας μετάνοια προσκυνοῦμε ὄχι τήν ὕλη, ἀλλά τό εἰκονιζόμενο πρόσωπο• ὅπως ἀκριβῶς, δέν προσκυνοῦμε τήν ὕλη τοῦ Εὐαγγελίου ἤ τοῦ σταυροῦ ἀλλά τό σχῆμα. Διότι, σέ τί διαφέρει ὁ σταυρός ποῦ δέν ἔχει τή μορφή τοῦ Κυρίου ἀπό ἐκεῖνον ποῦ τήν ἔχει; Τό ἴδιο καί μέ τή Θεοτόκο• ἡ τιμή, δηλαδή, πρός τό πρόσωπό της ἀπευθύνεται στό γιό της, πού ἔλαβε σάρκα ἀπ’ αὐτήν. Παρόμοια, καί τά κατορθώματα τῶν ἁγίων μας παρακινοῦν στήν ἀνδρεία, τό ζῆλο, τή μίμηση τῆς ἀρετῆς τους καί γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ. Διότι, ὅπως εἴπαμε, ἡ τιμή πρός τούς συνδούλους μας, πού ἀποδείχτηκαν εὐγνώμονες, φανερώνει τήν καλή διάθεση πρός τόν κοινό δεσπότη• καί ἡ τιμή πρός τήν εἰκόνα ἀπευθύνεται στό πρωτότυπο (πρόσωπο). Ὑπάρχει ἀκόμη ἄγραφη παράδοση, ὅπως προσκυνοῦμε στραμένοι στήν ἀνατολή, νά προσκυνοῦμε καί τό σταυρό• καί ἄλλες πολλές παρόμοιες παραδόσεις. Διηγοῦνται κι ἕνα σχετικό περιστατικό. Ὅταν ὁ Αὔγαρος βασίλευε στήν πόλη τῆς Ἔδεσσας, ἔστειλε ἕνα ζωγράφο γιά νά κάνει πανομοιότυπη εἰκόνα μέ τή μορφή τοῦ Κυρίου. Ὁ ζωγράφος ὅμως δέν τά κατάφερε, διότι τό πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἔλαμπε ἐκθαμβωτικά. Τότε ὁ ἴδιος Κύριος ἄγγιξε ἕνα κομάτι ὕφασμα στό θεῖο καί ζωοποιό πρόσωπό του καί ἀποτύπωσε σ’ αὐτό τή μορφή του. Ἔτσι, ἔστειλε τό ὕφασμα στόν Αὔγαρο μέ τήν ἀπεικόνιση πού τόσο ποθοῦσε. Ἐπίσης, οἱ Ἀπόστολοι μᾶς ἔχουν μεταφέρει πολλές ἄγραφες παραδόσεις, ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος: «Ἑπομένως, ἀδελφοί, προσέχετε νά διατηρεῖτε τίς παραδόσεις μας, πού σᾶς διδάξαμε εἴτε προφορικά εἴτε γραπτά. Καί τούς Κορινθίους (γράφει): «Σᾶς ἐπαινῶ, ἀδέλφια μου, διότι θυμᾶσθε ὅλα τά δικά μου, καί διατηρεῖτε τίς παραδόσεις πού σᾶς μετάδωσα».
