ΚΕΙΜΕΝΟ
«Ἐάν μή Κύριος οἰκοδομήσῃ οἶκον, εἰς μάτην ἐκοπίασαν οἱ οἰκοδομοῦντες· ἐάν μή Κύριος φυλάξῃ πόλιν, εἰς μάτην ἠγρύπνησεν ὁ φυλάσσων»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Ἐάν δέν οἰκοδομήσῃ τόν οἶκον αὐτός ὁ Κύριος, ματαίως ἐκοπίασαν οἱ οἰκοδομοῦντες αὐτόν. Ἐάν δέν φυλάξῃ τήν πόλιν αὐτός ὁ Κύριος, ματαίως ἠγρύπνησαν οἱ φυλάσσοντες καί φρουροῦντες αὐτήν» ( Ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη μετά συντόμου ἑρμηνείας», τόμος 10ος, ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΣΧΟΛΙΟ
«Πόσες φόρες δέν τό βλέπομεν εἰς τά πράγματα; Ἡ ἐπιτυχία ἑνός ἔργου δέν ἐξαρτᾶται τόσον ἀπό τάς προσπαθείας τῶν ἀνθρώπων, ὅσον πρωτίστως καί κυρίως ἀπό τήν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ. Πόσες φόρες ἀρχίζουν οἱ ἄνθρωποι κάποιαν ἐργασίαν, καί ὅμως δέν προφθάνουν νά τήν τελειώσουν! Εἴτε διότι τούς πρόλαμβάνει ὁ θάνατος, εἴτε διότι οἱ ὑπολογισμοί των δέν εἶναι καλοί, εἴτε καί διά ἄλλας αἰτίας ἀπρόβλεπτους, τό ἔργον σταματᾶ εἰς τό μέσον. Καί πόσες ἄλλες ἀκόμη φόρες, παρά τάς φροντίδας καί τήν ἄγρυπνον ἐπιτήρησιν, προκαλεῖται ἀνεπανόρθωτον κακόν, συμβαίνει μεγάλη ζημία. Αὐτά καί ἀλλά παρόμοια ειχεν ὑπ’ δψιν του ὁ θεόπνευστος ψαλμωδός, ὅταν ἔλεγε «ἐάν μή Κύριος οἶκοδομήσῃ οἶκον, εἰς μάτην ἐκοπίασαν οἱ οἰκοδομοῦντες ἐάν μή Κύριος φύλαξη πόλιν, εἰς μάτην ἠγρύπνησεν ὁ φυλάσσων. εἰς μάτην ὑμῖν ἐστί τό ὀρθρίζειν».
«Ἐάν μή Κύριος…»
Δέν θέλει βεβαίως νά εἰπῆ μέ τούς λόγους αὐτούς ὁ θεόπνευστος ψαλμωδός ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά σταυρώνη τά χέρια καί νά τά περιμένη ὅλα ἀπό τόν Θεόν. Ὁ παντοδύναμος Κύριος ἐάν ἔκτισε τό σύμπαν μέ μόνον τόν λόγον του, δέν θά οἰκοδόμηση αὐτός καί τό σπίτι τό ὁποῖον ὁ καθένας χρειάζεται διά νά μένη. Δέν θά ἀντικαταστήση τούς φύλακας καί τούς φρου¬ρούς τῆς πόλεως ὁ Θεός, ἐάν αὐτοί ἀπό ἀδιαφορίαν καί ἀμέλειαν παραμελοῦν τό καθῆκον των. Δέν θά προλάβη τήν εἴσοδον καί τήν ἐπικράτησιν κακοποιῶν καί ἀνατρεπτικῶν στοιχειῶν, ἐάν οἱ πολίται τῆς πόλεως ἀφήνουν ἐλευθέραν τήν εἴσοδον ἀπό ἀσύγγνωστον ἀδιαφορίαν. Ἀλλ’ οὔτε καί τήν γῆν θά διατάξη ὁ παντοδύναμος Κυβερνήτης τοῦ κόσμου νά βλαστήση σίτον καί νά παραγάγη καρπούς, ἐάν δέν κοπιάση καί δέν μοχθήση ὁ φιλοπονος γεωργός πού καλλιεργεῖ τήν γῆν.
Ὄχι, δέν πρόκειται περί αὐτοῦ. Δέν θέλει νά εἰπῆ ὁ ἱερός ποιητής ὅτι ὁ Χριστιανός ἠμπορεῖ νά παραμένη ἀδρανής καί νά τά περιμένη ὅλα ἀπό τόν Θεόν. Ὁ Χριστιανισμός θέλει τόν ἄνθρωπον δραστήριον καί ἐργατικόν καί ἀκαταπόνητον. Κατά τήν χριστιανικήν ἀντίληψιν καί διδασκαλίαν, ὁ Θεός πότε δέν κάμνει ἐκεῖνο τό ὁποῖον ἠμπορεῖ νά τό κάμη ὁ ἄνθρωπος.
«Ἐάν μή Κύριος…»
Ἀλλ’ ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει τί ἐννόει ὁ ψαλμωδός ὅταν λέγη, «ἐάν μή Κύριος οἰκοδόμηση οἶκον, εἰς μάτην ἐκοπίασαν οἱ οἰκοδομοῦντες· ἐάν μή Κύριος φύλαξη πόλιν, εἰς μάτην ἠγρύπνησεν ὁ φυλάσσων»; Ἐκεῖνο πού θέλει νά μᾶς διδάξη εἶναι τοῦτο: Νά μή ὑπερεκτιμῶμεν τάς ἰδικά μας προσπαθείας, νά μή θαρρεύωμεν εἰς τάς γνώσεις καί τάς δυνάμεις μας, νά μή στηριζώμεθα εἰς τήν ευφυῒαν καί τάς ἐπινοήσεις μας ἀλλά, χρησιμοποιοῦντες ὅλα τά πλεονεκτήματα καί τάς ἱκανότητας πού διαθέτομεν, νά ἐμπιστευώμεθα τήν ἐπιτυχίαν τοῦ ἔργου μας εἰς τόν Θεόν καί νά μή βασανιζώμεθα ἀπό σκέψεις ὀλιγοπιστίας καί ἀποθαρρύνσεως. Μέ τό «ἐάν μή Κύριος φύλαξη… καί οἰκοδομήσῃ» εἶναι ὡσάν νά μᾶς λέγη: Ἄνθρωπε μου, κάμε ὅ,τι ἐξαρτᾶται ἀπό σέ. Σκέψου νά εὕρης τόν καλύτερον τρόπον διά νά ἐπιτύχης εἰς τό ἔργον σου. Ἀλλά, ἀπ’ ἀρχῆς μέχρι τέλους τῶν προσπαθειῶν σου, μή λησμονῆς ὅτι ἐκεῖνος ἀπό τόν ὁποῖον ἐξαρτᾶται τό πᾶν εἶναι ὁ Θεός. Εἰς ἐκεῖνον ἐμπιστεύσου. Εἰς ἐκεῖνον ἀνάθεσε τόν ἑαυτόν σου καί τά ἀγαπημένα σου πρόσωπα. Εἰς τήν πατρικήν του πρόνοιαν καί προστασίαν ἀνάθεσε καί τό παρόν καί τό μέλλον. «Ἐπίρριψον ἐπί Κύριον τήν μέριμναν σου» (Ψαλμ. νδ’ 23). Μή νομίζης ὅτι αἱ βασανιστικοί μέριμναι, αἱ καθημερινοί φροντίδες, αἱ ὁλονύκτιοι ἀγρυπνίαι, αὐταί μόνον θά φέρουν τό ποθούμενον εὐχάριστον ἀποτέλεσμα. Διά τό ἔργον τό ὁποῖον δέν τό εὐλογεῖ ὁ Θεός, εἶναι ἄσκοπος ματαιοπονία τό νά καταρτίζης σχέδια καί νά κάμνης ὑπολογισμούς καί νά προϋπολογίζης τάς ἐπιτυχίας καί τά κέρδη. Ὅταν λείπη ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ἀργά ἤ γρήγορα, τό ἔργον αὐτό θά καταρρεύση καί θά διαλυθῆ. Ἡ ἐποχή μας ἰδιαιτέρως ἔχει πλεῖστα ὅσα παραδείγματα περί αὐτοῦ. Πού εἶναι οἱ φοβεροί καί τρομεροί ἐκεῖνοι ἡγέται τῶν ὁλοκληρωτικῶν λεγόμενων κρατῶν; Ἔσβησαν, ἐξηφανίσθησαν. Καί πού εἶναι τό ἔργον των; Διελύθη ὡς καπνός. Διατί; Διότι δέν εἶχε τήν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ὅμως εὐλογῆ τάς προσπαθείας μας ὁ Θεός, ὅταν ἡμεῖς χωρίς μερί¬μνας καί ἀγωνίας καταφεύγωμεν εἰς τήν προστασίαν του, ἐκεῖνος ἀναλαμβάνει νά εἶναι ὁ ἀόρατος οἰκοδόμος, ὁ ἀσφαλής φρουρός, ὁ παντοδύναμος προστάτης παντός τιμίου καί θεοφιλοῦς ἔργου μας, παντός ἁγνοῦ καί θεαρέστου πόθου μας.
Αὐτήν τήν ἀσφαλή προστασίαν σου, αὐτήν τήν ἀκαταμάχητον βοήθειάν σου ζητοῦμεν καί ἡμεῖς, παντοδύναμε Κύριε, ἀπό τήν μεγαλωσύνην σου. Μικροί καί ἀδύνατοι καθώς εἴμεθα, δέν διαθέτομεν ἀπό τόν ἑαυτόν μας οὔτε πνευματικά οὔτε καί σωματικά μέγαλα προσόντα διά νά ἐπιτυγχάνωμεν εἰς τάς ἐπιδιώξεις μας καί τάς προσπαθείας μας. Σύ εἶσαι τό ‘παν. Σύ εἶσαι ἡ πηγή τῆς σοφίας καί τῆς δυνάμεως. Σύ μᾶς φωτίζεις καί μᾶς ἐνδυναμώνεις διά νά ἐργαζώμεθα τό ἔργον μας. Ἄς εἶναι, Κύριε, πάντοτε μαζί μας ἡ χάρις σου. Ἄς φωτίζη αὐτή τήν ἄγνοιαν μας, ἄς ἐνισχύη τήν ἀδυναμίαν μας, ἄς ἀναπληρώνη τά ὑστερήματα τῶν προσπαθειῶν μας. Ἀξίωσέ μας νά ἀναθέτωμεν μέ ἐμπιστοσύνην τόν ἑαυτόν μας εἰς τήν σοφήν καί ἀγαθήν προστασίαν σου. Ἀπάλλαξέ μας ἀπό τήν ἀγωνιώδη μέριμναν καί ἐνίσχυσέ μας νά κάμωμεν καί ἡμεῖς ὅ,τι ἐξαρτᾶται ἀπό ἡμᾶς, νά ἀναθέτωμεν ὅμως ἐξ ὁλόκληρου τόν ἑαυτόν μας εἰς τήν παντοδύναμον καί πανάγαθον μεγαλωσύνην σου. Ἀμήν.»
(Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχ.Χριστοφ.Παπουτσοπούλου «Λόγοι τῆς Χάριτος», ἔκδοση Ὁ ΣΩΤΗΡ»)
