13 Μαρτίου
Ἑορταζόμενοι ἅγιοι
● Ἀνακοµιδὴ Λειψάνου Ἁγίου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως
● Ὁ Ἅγιος Πούπλιος ἱεροµάρτυρας ἐπίσκοπος Ἀθηνῶν
● Οἱ Ἅγιοι Ἀφρικανός, Πούπλιος καὶ Τερέντιος
● Ὁ Ἅγιος Ἄβιβος ἀπὸ τὴν Ἐρµούπολη
● Ἡ Ἁγία Χριστίνα ἡ ἐν Περσίᾳ
● Ὁ Ἅγιος Μάριος ἐπίσκοπος Σεβαστείας
Ἀνακοµιδὴ Λειψάνου Ἁγίου Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως
Ἡ µνήµη του ἑορτάζεται στὶς 2 Ἰουνίου. Χειροτονήθηκε Οἰκουµενικὸς Πατριάρχης στὶς 12 Ἀπριλίου τοῦ ἔτους 802. Ἐπὶ Λέοντος τοῦ Ε΄ σφοδροῦ πολεµίου τῶν ἁγίων εἰκόνων, ἀναγκάσθηκε νὰ παραιτηθεῖ, στὰ µέσα Μαρτίου τοῦ 815. Ἀφοῦ ἀποχαιρέτησε τὸ ποίµνιό του, πέρασε νύχτα τὸ Βόσπορο καὶ ἦλθε ἐξόριστος σὲ κάποια Μονή. Ὅταν πέθανε ὁ Λέων, ὁ Νικηφόρος ἐπανῆλθε στὴν Κωνσταντινούπολη, ἐπὶ Μιχαὴλ τοῦ Α΄. Ὁ βασιλιὰς αὐτὸς ὑποσχέθηκε στὸ Νικηφόρο νὰ τὸν ἐπαναφέρει στὴν Πατριαρχεία, µὲ τὸν ὅρο νὰ µὴν ἀνακινήσει πλέον τὸ ζήτηµα περὶ τῶν ἁγίων εἰκόνων. Ὁ Νικηφόρος δὲν συµφώνησε καὶ ἀποµακρύνεται καὶ πάλι ἀπὸ τὴν πρωτεύουσα. Πέθανε τὴν 2α Ἰουνίου τοῦ ἔτους 828. Ἀλλ᾿ ὁ ἀγῶνας ὑπὲρ τῶν εἰκόνων κάποτε θριάµβευσε. Καὶ τότε, µὲ αἴτηση τοῦ Πατριάρχη Μεθοδίου στὴ βασίλισσα Θεοδώρα, ἐνεκρίθη ἡ ἀνακοµιδή του λειψάνου του στὴ βασιλεύουσα καὶ ἀναγνωρίστηκε σὰν ἕνας ἀπὸ τοὺς ἐνδοξότερους ἀθλητὲς τῆς Ὀρθοδοξίας. Μάλιστα, ἡ βασίλισσα παραχώρησε καὶ βασιλικὸ πλοῖο, µὲ τὸ ὁποῖο ὁ Πατριάρχης παρέλαβε τὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου Νικηφόρου (τὸ ὁποῖο γιὰ 19 χρόνια ἔµεινε ἀκέραιο καὶ ἄθικτο). Κατὰ τὴν ἐπιστροφή, µεγάλο πλῆθος λαοῦ καὶ ἐπισήµων κάλυπτε τὴν παραλία. Τὸ ἅγιο λείψανο κατετέθη µὲ ἱερὴ ποµπὴ στὸ ναὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων (13 Μαρτίου 846).
ὉἍγιος Πούπλιος ἱεροµάρτυρας ἐπίσκοπος Ἀθηνῶν
Πολλὲς λεπτοµέρειες γιὰ τὴν ζωή του δὲν ἔχουµε. Ξέρουµε µόνο, ὅτι ἔκανε ἐπίσκοπος Ἀθηνῶν (µετὰ τὸν Νάρκισσο) κατὰ τὸν δεύτερο αἰῶνα µετὰ Χριστόν. Κυβέρνησε τὸ ποίµνιό του σὰν καλὸς ποιµένας, τελευταία δὲ ἔδωσε καὶ τὴν ζωή του ὑπὲρ τῶν λογικῶν προβάτων, ἀφοῦ τελείωσε αὐτὴ µὲ µαρτυρικὸ θάνατο κατὰ τὸν ἐπὶ Μάρκου Αὐρηλίου (161-180) διωγµό.
ΟἱἍγιοι Ἀφρικανός, Πούπλιος καὶ Τερέντιος
Ὁ Σ. Εὐστρατιάδης στὸ Ἁγιολόγιό του ἀναφέρει: «Ἄνευ ὑποµνήµατος. Τελεῖται ἡ σύναξις αὐτῶν ἐν τῷ Πετρίῳ, κατὰ δὲ τὸν Συναξαριστὴν Νικοδήµου, ἐν τῷ Παυλοπετρίῳ». Θεόδωρος ὁ Ἀναγνώστης λέγει (Ἐκκλ. Ἱστορ. Β, 62) ὅτι ἡ ἀνακοµιδὴ τῶν Ἱερῶν τούτων λειψάνων ἐγένετο ἐπὶ Θεοδοσίου Α΄ «εἰς τὴν ἁγίαν Εὐφηµίαν ἐν τῇ Πέτρᾳ» ὅπου ἐτελεῖτο φαίνεται καὶ ἡ τούτων σύναξις. Συµµάρτυρας τρεῖς ὢν διὰ ξίφους τέλος ἴσα στεφάνοις τοῖς Ἰάµβοις χρὴ στέφειν. Ἐν τῷ Λαυριωτικῷ κώδ. 70 εἰς τοὺς ἀνωτέρω ἁγίους ἀριθµεῖται καὶ ὁ Σαβίνος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ· τὸ δὲ δίστιχον ἔχει οὕτως: Μάρτυρας πολλοὺς ὢν διὰ ξίφους στέφος ἴσα στεφάνοις τοῖς ἰάµβοις χρὴ στέφειν. Ἐν τῷ αὐτῷ κώδ. κεῖται καὶ τὸ ἑξῆς ὑπόµνηµα: «Οὖτοι οἱ ἅγιοι διὰ τὴν εἰς Χριστὸν ὁµολογίαν προσήχθησαν τῷ ἄρχοντι τῆς αὐτῶν πόλεως καὶ ὁµογνωµίᾳ ψυχῆς καὶ προαιρέσει καθαρωτάτῃ ἐνέπτυσαν εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ τυράννου καὶ τὰ εἴδωλα τὰ παρ΄ ἐκείνου σεβόµενα καθύβρισαν καὶ ἐβδελύξαντο· ὁ δὲ ἐκπυρωθεὶς τῷ θυµῷ ἔµεινεν ἔνεος καὶ ὅλος οὐκ ἐναισθάνετο τίνας τιµωρίας αὐτοῖς προσενεγκεῖν καὶ δεινὸς µάστιγας, ὑπὲρ τῆς ἀµώµητου πίστεως, ἧς ἔλεγον ἐµµένοντες αὐτῷ καὶ ἀπειλοῦντες. Ὕστερον διανοηθεὶς ἐµηχανήσατό τι τοιοῦτον λουτρὸν ἐξανάπτει σφοδρότατον ἐπὶ τρισὶν ἡµέραις καὶ πάλους σιδηροὺς µέσον αὐτῶν καταπήξας, τοὺς ἁγίους δεδεµένους ἁλύσεσι βαρυτάταις, ἐν τῷ λουτρῷ ἀναφθέντι ἐνέβαλεν ἐν τοῖς σιδηροῖς πάλοις δεδεµένους, καὶ κατακλείσας αὐτοὺς εἴασεν ἐκεῖσε. Παρελθουσῶν δὲ ἡµερῶν τριῶν ἐκέλευσεν ἀναφραχθῆναι ἡ κάµινος καὶ εὑρόντες τοὺς ἁγίους ἀβλαβεῖς ἐκ πυρὸς ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστὸν πάντες οἱ ἀπελθόντες ἐκεῖσε· οἳ καὶ τὰς κεφαλὰς παρὰ τοῦ τυράννου ἀπετµήθησαν εἴτα ἐνέκλεισεν αὐτοὺς ἐν εἱρκτῇ ζοφώδει· καὶ ἡµέρας ποιησάντων ἐπὶ πλεῖον ἐν αὐτῇ ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἔξω καὶ ἁπλοῖ αὐτοὺς ἐπάνω ἀνθρακίων καὶ ἄνωθεν µετὰ ῥάβδων τυπτοµένους· εἶτα καταξένει τὰς προσληφθεῖσας σάρκας πλήκτροις σιδηροῖς καὶ τοὺς ὄνυχας αὐτῶν ἐκριζοῖ καὶ θαυµατουργησάντων πάλιν συνέπεσον τὰ εἴδωλα καὶ συνετρίβησαν ἐν τῇ γῇ καὶ διελύθησαν ὡσεὶ κηρὸς ἀπὸ πυρός. Καὶ ἐκ πάντων ἐξαπορηθεὶς ὁ ἡγεµών, δειλιάσας δὲ µήπως πλέον ἀπὸ τῶν εἰδωλολατρῶν ἐπιστρέψωσι πρὸς τὴν ἀληθινὴν πίστιν τὴν εἰς τὸν Κύριον ἡµῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἀπὸ τῶν ἀπείρων θαυµατουργιῶν ὧν ἔφρων γεγενηµένων ὑπὸ τῶν ἁγίων, ἐκέλευσε ξίφει τὰς κεφαλὰς αὐτῶν ἀποτµηθῆναι· καὶ οὕτως ἐτελειώθη αὐτῶν ἡ µαρτυρία καὶ τῶν ἐν οὐρανοῖς ἀγαθῶν καὶ στεφάνων ἁµαραντίνων ἀπέλαβον. Τελεῖται δὲ αὐτῶν ἡ σύναξις ἐν τῷ Πετρίῳ εἰς δόξαν Θεοῦ».
ὉἍγιος Ἄβιβος ἀπὸ τὴν Ἐρµούπολη
Ἦταν ἀπὸ τὴν Ἐρµούπολη τῆς Αἰγύπτου καὶ πῆρε τὸ στεφάνι τοῦ µαρτυρίου ἀφοῦ τοῦ ἔδεσαν µεγάλη πέτρα στὸ σῶµα, καὶ κατόπιν τὸν ἔριξαν στὸ ποτάµι. (Ἴσως εἶναι τὸ ἴδιο πρόσωπο µὲ τὸν Ἅγιο Σαβίνο τὸν Αἰγύπτιο, βλ. 16 Μαρτίου). Ἡ Ἁγία Χριστίνα ἡ ἐν Περσίᾳ Μαρτύρησε ἀφοῦ τὴν µαστίγωσαν µέχρι θανάτου.
ὉἍγιος Μάριος ἐπίσκοπος Σεβαστείας
Ἡ µνήµη του ἀναφέρεται ἐπιγραµµατικὰ στὸ «Μικρὸν Εὐχολόγιον ἢ Ἁγιασµατάριον» ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας, 1956, χωρὶς ἄλλες πληροφορίες. Πουθενὰ ἀλλοῦ δὲν ἀναφέρεται ἡ µνήµη του.
