Πρόσωπο τραγικό. Στιγματισμένο διαχρονικὰ στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία. Ταυτισμένο μὲ τὴν ἀχαριστία, τὴν προδοσία, τὴν ἀπώλεια. Πορεία ζωῆς ποὺ τὴ σφράγισε ἡ κόλαση τῆς αὐτοχειρίας, ἀκριβῶς τὶς ἴδιες ὧρες ποὺ ὁ Χριστὸς χάριζε σ’ ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα τὸν Παράδεισο διὰ τῆς θυσίας τοῦ Σταυροῦ Του.
Δὲν γνωρίζουμε πολλὰ γιὰ τὸν μαθητὴ αὐτόν. Ἐλάχιστες οἱ πληροφορίες ποὺ καταγράφουν οἱ ἱεροὶ Εὐαγγελιστές. Καταγόταν ἀπὸ τὴν Καριὼθ τῆς Ἰουδαίας – γι’ αὐτὸ καὶ Ἰσκαριώτης. Καταγόταν δηλαδὴ ἀπὸ τὸ Νότιο Βασίλειο, τὴν Ἰουδαία, σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς ὑπόλοιπους μαθητὲς ποὺ ἦταν ἀπὸ τὸ Βόρειο Βασίλειο, Γαλιλαῖοι.
Ἀνταποκρίθηκε καὶ ἐκεῖνος στὴν κλήση τοῦ Κυρίου καὶ συγκαταλέχθηκε στὸν στενὸ κύκλο τῶν 12 μαθητῶν Του.
Ὅμως ὅσες πληροφορίες κι ἂν παραθέσουμε γιὰ τὸ πρόσωπο αὐτό, τὰ ἐρωτήματα ποὺ καῖνε τὸ ἐσωτερικὸ ὅλων εἶναι δύο. Πῶς καὶ γιατί; Πῶς ἔφθασε ἕως τὴν προδοσία καὶ γιατί φάνηκε τόσο σκληρὸς καὶ ἀμετανόητος; Τί συνετέλεσε καὶ ἀπὸ μαθητὴς ἔγινε προδότης; Ἀπὸ δοῦλος, δόλιος; Ἀπὸ Ἀπόστολος, υἱὸς ἀπωλείας; Στὸ πέρασμα τῶν χρόνων πολλοὶ προσπάθησαν ν’ ἀπαντήσουν σ’ αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα, νὰ ἑρμηνεύσουν ποικιλότροπα τὴν πράξη του. Ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὡστόσο ρίχνει ἀρκετὸ φῶς στὴ σκοτεινὴ ψυχὴ τοῦ προδότη μ’ ἕνα του λόγο. «Κλέπτης ἦν», γράφει, «καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν» (Ἰω. ιβ΄ 6). Εἶχε πάθος ὁ Ἰούδας! Πάθος τὸ ὁποῖο ἄφηνε ἐπιμελῶς ἐνεργό. Πάθος τὸ ὁποῖο δὲν προσπάθησε νὰ νικήσει. Πάθος γιὰ τὸ ὁποῖο δὲν ἔπεσε στὰ πόδια τοῦ Κυρίου, γιὰ νὰ πάρει δύναμη πρὸς ἀναχαίτισή του. Ἔβλεπε τὶς θεραπεῖες τῶν τυφλῶν, τῶν παραλύτων, τῶν λεπρῶν. Ἔβλεπε τὶς ἀναστάσεις τῶν νεκρῶν καὶ παρόλα αὐτὰ δὲν ζητοῦσε ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ ἀπαλλάξει κι αὐτὸν ἀπὸ τὴν τύφλωση τῆς φιλαργυρίας, τὴ λέπρα τῆς φιλοχρηματίας καὶ τὴ νέκρωση τῆς πλουτομανίας.
Ψυχρὸς στὰ κηρύγματα τοῦ Διδασκάλου του περὶ πλούτου. Ἀδιάφορος μπροστὰ στὸ «οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν» (Λουκ. ις΄ 13). Ἄκαμπτος μπροστὰ στὸ «δυσκόλως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Λουκ. ιη΄ 24). Ἀσυγκίνητος μπροστὰ στὴν προτροπὴ «καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ» (Ματθ. ς΄ 28).
Ἀλλὰ δὲν μένει μόνο ἔστω παθητικὰ ἀδιάφορος. Κάποια στιγμή, προφασιζόμενος τὸν ἐλεήμονα, τὸν φιλεύσπλαχνο καὶ τὸν φιλόπτωχο, ξεσπᾶ ὑποκριτικὰ καὶ ἐλεγκτικὰ ἐναντίον τοῦ Ἰησοῦ: «Διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς;» (Ἰω. ιβ΄ 5). Προσβάλλει καὶ μέμφεται τὸν Κύριο αὐτὸς ποὺ δὲν ξέρει τί θὰ πεῖ ἀγάπη, μιὰ καὶ τὰ πάντα τὰ μετρᾶ, τὰ ἐκτιμᾶ καὶ τὰ ἀποτιμᾶ σὲ ἀργύρια.
❁ ❁ ❁
Ὁ Ἰούδας! Δὲν εἶναι μονάχα ὁ Ἰούδας τῶν Εὐαγγελίων. Δὲν εἶναι μονάχα ὁ προδότης μαθητής. Δὲν εἶναι μονάχα ὁ ἀλλοπρόσαλλος καταδότης τῶν τριάκοντα ἀργυρίων. Εἶναι δυστυχῶς ἡ μορφὴ κι ὁ χαρακτήρας ποὺ ὑπάρχει φόβος νὰ ἐκδηλώσουμε ἄλλος λίγο κι ἄλλος πολὺ στὴ ζωή μας. Ἴσως καὶ γι’ αὐτὸ νὰ τὸν ἀποστρεφόμαστε μετὰ μανίας. Γιατί μᾶς ἐμφανίζει πτυχὲς τοῦ ἑαυτοῦ μας ποὺ μᾶς τρομάζουν, ποὺ δὲν θέλουμε κὰν νὰ τὶς ξέρουμε.
Γιατὶ ἐκλεγμένος, διαλεγμένος ἦταν κι ἐκεῖνος. Ἐκλεγμένοι σὲ κάποιο βαθμὸ καὶ ἐλεημένοι εἴμαστε κι ἐμεῖς. Μαθητὴς ἐκεῖνος. Μαθητὲς κι ἐμεῖς. Ὄχι βέβαια στὸν στενὸ κύκλο τῶν 12 μαθητῶν τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ ὡστόσο βαπτισμένοι χριστιανοί, μέλη τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἔχουμε ἀρκετὲς ὁμοιότητες μὲ τὸν Ἰούδα. Ἀλλὰ μήπως τοῦ μοιάζουμε καὶ στὸ ἄλλο χαρακτηριστικό; Ποιὸς ἀπὸ μᾶς δὲν ἔχει πάθη; Ποιὸς δὲν αἰσθάνεται ὅτι ὑπάρχει κάτι πού, παρὰ τὸν ἀγώνα καὶ τὴν προσπάθειά του, κάποτε τὸν νικᾶ καὶ τὸν ὑποδουλώνει;
Μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι ἡ φιλοχρηματία, ὅπως στὸν Ἰούδα. Μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ λαιμαργία. Ἡ φιληδονία. Ἡ φιλοπρωτία. Ἡ φιλοδοξία. Ἡ ἐκδικητικότητα. Ὁ θυμός.
Πάθη! Πάθη ποὺ δὲν τὰ πολεμᾶμε. Ποὺ τὰ ἀμνηστεύουμε στὸν ἑαυτό μας. Ποὺ τὰ δικαιολογοῦμε. Ποὺ τὰ σκεπάζουμε ἢ τὰ ἀποκρύπτουμε. Πάθη γιὰ τὰ ὁποῖα ἴσως νὰ μὴν καταφύγαμε στὴ χάρη τοῦ Κυρίου ἐνώπιον τοῦ Πνευματικοῦ γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦμε. Πάθη τὰ ὁποῖα προσπαθήσαμε, ἐνδεχομένως, νὰ καμουφλάρουμε κάνοντας ἐπίθεση ἐπικριτικὴ σὲ ἄλλους γιὰ παρόμοιες συμπεριφορές. Πάθη ποὺ συνιστοῦν κίνδυνο νὰ ὁδηγηθοῦμε ἀκόμη καὶ σὲ προδοσία τοῦ Χριστοῦ.
Γι’ αὐτό, καθὼς θὰ παρακολουθοῦμε γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ κι ἐφέτος τὴν καθοδικὴ πορεία τοῦ Ἰσκαριώτη ἀπὸ τὴ θέση τοῦ μαθητῆ σ’ αὐτὴ τοῦ προδότη, καθὼς θὰ τὸν δοῦμε νὰ βαδίζει ἀπὸ τὴ χάρη στὴν ἀπώλεια, νὰ ἀφυπνιστοῦμε καὶ νὰ συγκλονισθοῦμε. Νὰ παρακαλέσουμε θερμὰ τὸν Κύριο νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὸ ὅποιο πάθος μας. Νὰ τὸ ἐκθέσουμε μὲ ταπείνωση καὶ μετάνοια ἐνώπιόν Του διὰ τοῦ Μυστηρίου τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Νὰ ἀκούσουμε τὶς ὅποιες ἀφυπνιστικὲς παρατηρήσεις Του καὶ τὶς γεμάτες ἀγάπη παραινέσεις Του διὰ τοῦ Πνευματικοῦ. Γιατὶ θὰ εἶναι πραγματικὰ τραγικό, ἐνῶ ἐπικρίνουμε τὴ συμπεριφορὰ τοῦ Ἰούδα, νὰ μιμούμαστε τὴν ὀλέθρια πορεία του στὴν αἰώνια ἀπώλεια καὶ καταστροφή.
