Τό Συναξάρι εἶναι ἐπιλογή κειμένων ἀπό τό «ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ» τοῦ κ.Χρ.Τσολακίδη, Ἐκδόσεις Χ.Δ.Τσολακίδη
Ὁ Ὅσιος Θεόδωρος ὁ ἡγιασμένος
Τὰ πλούτη τῶν γονέων του δὲ στάθηκαν ἱκανὰ νὰ ἐμποδίσουν τὸν ἱερὸ πόθο τοῦ Θεοδώρου νὰ γίνει μαθητὴς τοῦ μεγάλου ἀθλητῆ τῆς ἐρήμου Παχωμίου. Ἂν καὶ νεαρὸς στὴν ἡλικία, εἶχε ἀξιοθαύμαστη ἐγκράτεια καὶ φρόνηση, ὥστε ὁ Παχώμιος νὰ τὸν ἔχει σὲ μεγάλη ὑπόληψη. Ἐκεῖνο, ὅμως, ποὺ διέκρινε κανεὶς ἰδιαίτερα στὸ Θεόδωρο, ἦταν οἱ πολλές του γνώσεις στὰ ἱερὰ γράμματα. Ἦταν δεινὸς μελετητὴς τῆς Ἁγίας Γραφῆς, καθὼς καὶ παλαιοτέρων συγγραμμάτων σοφῶν Πατέρων. Ὁ Παχώμιος, βλέποντας τὴν ἱκανότητα τοῦ Θεοδώρου, ὅτι ἦταν «δυνατὸς ἐν ταῖς γραφαῖς», δηλαδή, δυνατὸς στὴ γνώση καὶ τὴν ἑρμηνεία τῶν Γραφῶν, ὅρισε νὰ διδάσκει τοὺς ὑπόλοιπους ἀδελφοὺς τοῦ μοναστηριοῦ. Στὴν ἀρχὴ μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ἀντέδρασαν, διότι δὲν ἤθελαν νὰ τοὺς μορφώνει ἕνα παιδί, ὅπως χαρακτηριστικὰ ἔλεγαν. Ἡ ἱκανότητα, ὅμως, τοῦ Θεοδώρου, θεμελιωμένη σὲ ταπεινὸ φρόνημα, κατάφερε νὰ πείσει ὅλη τὴν ἀδελφότητα νὰ τὸν ἀκούει πρόθυμα. Μάλιστα, μετὰ ἀπὸ χρόνια, ὁμόφωνα τὸν ἐξέλεξαν ἡγούμενο τῆς Μονῆς, καὶ πάντα τοὺς ὑπενθύμιζε τὸ θεόπνευστο λόγο τῆς Ἁγίας Γραφῆς, «ταῖς ἔντολας αὐτοῦ μελέτα διὰ παντός. Καὶ ἡ ἐπιθυμία τῆς σοφίας σου δοθήσεταί σοι». Δηλαδή, τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου νὰ μελετᾷς πάντοτε καὶ ἡ σοφία ποὺ ἐπιθυμεῖς, θὰ σοῦ δοθεῖ. Τὸ Μάϊο τοῦ 360 πέθανε, καὶ δίκαια τοῦ δόθηκε ὁ τιμητικὸς τίτλος τοῦ ἡγιασμένου.
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Καταγόταν ἀπὸ οἰκογένεια τῆς Κάτω Ἰταλίας, ἔλαβε τὸ ἀξίωμα τοῦ συγκλητικοῦ καὶ ἔκανε μυστικοσύμβουλος τοῦ (ἐξ ἀποῤῥήτων) Λέοντα τοῦ ΣΤ´. Κατόπιν ἔγινε μοναχός, καὶ Πατριάρχης χειροτονήθηκε τὴν Κυριακή της «Ὀρθοδοξίας τοῦ ἔτους 895. Διαδέχτηκε τὸν Ἀντώνιο τὸν Β´, ποὺ εἶχε πεθάνει. Ἡ πρώτη πατριαρχία τοῦ Νικολάου τοῦ Α´, ποὺ ἐπονομάσθηκε καὶ Μυστικός, εἶχε διάρκεια μέχρι τὸ 906. Ἡ αἰτία τῆς πτώσης του, δείχνει τὴν εὐσεβὴ καὶ ἀληθινὰ ἐπισκοπικὴ θέλησή του. Ὁ βασιλιὰς Λέων ὁ Σοφός, εἶχε κάνει, παρὰ τὴν ἀπαγόρευση τοῦ Πατριάρχη, τέταρτο γάμο. Ὁ Νικόλαος ὄχι μόνο δὲν ἀναγνώρισε τὸ γάμο τοῦ βασιλιᾶ, ἀλλὰ καθήρεσε τὸν ἱερέα Θωμᾶ ποὺ τέλεσε τὸ γάμο καὶ ἀφόρισε τὸν βασιλιά. Ὁ Λέων γιὰ νὰ ἐκδικηθεῖ τὸν Νικόλαο, κατάφερε καὶ τὸν ἔριξε ἀπὸ τὸν πατριαρχικὸ θρόνο, καὶ διάδοχό του ὅρισε τὸν Εὐθύμιο τὸν Α´. Δημιουργήθηκε ὅμως, μέγας σάλος στὴν Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Καὶ τὸ 911, ὁ ἀδελφός του Λέοντα, Ἀλέξανδρος, κατέβασε ἀπὸ τὸ θρόνο τὸν Εὐθύμιο καὶ ἀνέβασε πάλι τὸν Νικόλαο. Ποὺ τὸ 913, μαζὶ μὲ ἄλλους τέσσερις, ἀνέλαβε ἐπίτροπος τοῦ ἀνηλίκου βασιλιᾶ Κωνσταντίνου Ζ´. Ἐπὶ τῆς πατριαρχίας του, ἐμποδίστηκε ὁριστικὰ ὁ τέταρτος γάμος, καί, λέγεται, ὅτι ἔγινε ἡ πρώτη διάταξη τοῦ Μηνολογίου τῶν ἁγίων της Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὸν Συμεὼν τὸν μεταφραστή. Πέθανε τὸν Μάιο τοῦ 925.
