Προβλήματα τῆς σύγχρονης οἰκογένειας
Πολὺ μεγάλη βοήθεια στὴν ὀρθὴ ἀνάπτυξη, στὴ σωστὴ πορεία καὶ στὴν ψυχικὴ ἰσορροπία τῶν παιδιῶν, μπορεῖ νὰ δώσει ἡ ἐπικοινωνία μὲ τοὺς γονεῖς. Στὴν ἐποχή μας ὅμως αὐτὸ ποὺ τὸ ἔχουν μεγάλη ἀνάγκη τὰ παιδιά, δυστυχῶς πολὺ σπάνια τὸ βρίσκουν. Οἱ γονεῖς εἶναι συνήθως πολὺ ἀπασχολημένοι καὶ κουρασμένοι ἀπὸ τοὺς ἐξαντλητικοὺς ρυθμοὺς τῆς σύγχρονης ζωῆς καὶ δὲν βρίσκουν χρόνο γιὰ τὰ παιδιὰ ἢ καί, ἂν κάποτε βροῦν, δὲν ἔχουν τὸ κουράγιο νὰ ἀσχοληθοῦν μαζί τους.
Ὅμως τὰ παιδιὰ τὸ θέλουν, τὸ ζητοῦν, τὸ ἔχουν ἀνάγκη. Καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο ποὺ πρέπει νὰ καταλάβουμε: δὲν εἶναι εἶδος πολυτελείας, εἶναι εἶδος πρώτης ἀνάγκης γιὰ τὰ παιδιὰ ἡ ἐπικοινωνία μὲ τοὺς γονεῖς τους.
Τὸ φανερώνουν ἀπὸ τὴν πρώτη ἀρχὴ τῆς ζωῆς τους. Μὲ πόση λαχτάρα ἁπλώνουν τὰ μικρά τους χέρια τὰ βρέφη καὶ ζητοῦν τὴ μητρικὴ ἀγκαλιά! Μὲ πόση εὐχαρίστηση δέχονται τὰ χάδια τῆς μητέρας καὶ ἀκοῦν τὰ ἁπλὰ λόγια καὶ τὰ τραγούδια ποὺ τοὺς λέει! Πόσο δείχνουν νὰ χαίρονται καὶ αὐθόρμητα ξεσποῦν σὲ γέλια, ὅταν τὰ παίρνει στὰ χέρια του ὁ πατέρας καὶ παίζει μαζί τους! Καὶ ὅταν λίγο μεγαλώσουν, ὅταν πιὰ ἔχουν μάθει νὰ μιλοῦν, θέλουν νὰ διηγοῦνται τὶς ἐντυπώσεις τους, νὰ μιλοῦν γιὰ τὰ παιχνίδια τους, γιὰ τὶς ἐμπειρίες τους κατόπιν στὸ σχολεῖο, στὶς ἐκδρομές τους, γιὰ τὰ ἀστεῖα στὶς παρέες τους κ.λπ. Θέλουν νὰ ἀκοῦν ἱστορίες, νὰ μαθαίνουν νέα, νὰ συζητοῦν.
Στὴν ἐφηβεία ἡ ἀνάγκη γιὰ ἐπικοινωνία εἶναι ἀκόμη πιὸ μεγάλη καὶ πιὸ σημαντική, ἂν καὶ πολλὲς φορὲς δὲν θέλουν οἱ νέοι νὰ τὸ δείχνουν. Ὁ ἐγωισμὸς τῆς ἡλικίας τοὺς ἐμποδίζει νὰ φανερώνουν ὅτι ἔχουν ἀνάγκη τοὺς γονεῖς. Ὅμως σὲ στιγμὲς εἰλικρίνειας δὲν διστάζουν νὰ τὸ ὁμολογήσουν. «Νομίζω πὼς μόνο ὁ πατέρας μου μπορεῖ νὰ μὲ καταλάβει, ἀλλὰ δὲν μπορῶ νὰ συζητήσω μαζί του», ἔλεγε μὲ πόνο ἕνας ἔφηβος. «Πάντα εἶναι βιαστικός. Μοῦ ἀπαντάει μ᾽ ἕνα ναὶ ἢ ἕνα ὄχι, καὶ καταλαβαίνω ὅτι δὲν ἔχει χρόνο καὶ
διάθεση γιὰ συζήτηση. Ὁ νοῦς του πάντα εἶναι κάπου ἀλλοῦ, στὶς δουλειές του. Δὲ λέω, αὐτὸς φέρνει τὰ χρήματα στὸ σπίτι. Ἔκανα κάποιες προσπάθειες νὰ μιλήσουμε, ἀλλὰ ἀπέτυχαν…».
Καὶ ἕνας ἄλλος: «Ὁ πατέρας μου εἶναι καλὸς ἄνθρωπος, ἀλλὰ ὄχι καλὸς πατέρας. Ἔχει τόσες δουλειὲς καὶ ἀπασχολήσεις, ποὺ δὲν προλαβαίνουμε νὰ τὸν δοῦμε».
Φανερώνουν αὐτὰ τὴν ἀνάγκη τῶν παιδιῶν γιὰ ἐπικοινωνία μὲ τοὺς γονεῖς τους.
Θὰ διατυπώσουμε στὴ συνέχεια μερικὲς προτάσεις βοηθητικὲς γιὰ ἀνάπτυξη μιᾶς ἀποτελεσματικῆς ἐπικοινωνίας μὲ τὰ παιδιά μας.
Τὸ πρῶτο εἶναι νὰ ἀντιμετωπίσουμε ὑπεύθυνα καὶ σοβαρὰ τὴν ἀνάγκη τῶν παιδιῶν γιὰ ἐπικοινωνία. Νὰ μὴ λογαριάσουμε τὸν κόπο ποὺ συνεπάγεται ἡ ἐνασχόληση μὲ τὰ προβλήματα, τὶς ἀπορίες, τὶς ἀγωνίες τῶν παιδιῶν μας. Ἡ ἀγάπη ξεπερνᾶ ὅλους τοὺς κόπους. Πρέπει νὰ μᾶς συγκινεῖ τὸ μεγαλεῖο ἑνὸς τέτοιου ἔργου. Νὰ μὴν κοιτᾶμε τὴ δική μας ἄνεση. Δὲν εἶναι λύση νὰ δίνουμε μιὰ τηλεόραση ἢ ἕναν ἠλεκτρονικὸ ὑπολογιστὴ νὰ ἀσχολοῦνται τὰ παιδιά, γιὰ νὰ μᾶς ἀφήνουν ἥσυχους. Δὲν μποροῦμε νὰ ἡσυχάζουμε, ὅταν τὰ παιδιὰ εἶναι κολλημένα σὲ κάποια ὀθόνη, χάνουν τὶς ὧρες τους ἐκεῖ καὶ τρέφονται συχνὰ μὲ τὰ ἄθλια ὑποπροϊόντα τοῦ ἠλεκτρονικοῦ ὑποκόσμου.
Στὴν ἐπικοινωνία μας μὲ τὰ παιδιὰ δὲν πρέπει νὰ εἴμαστε βιαστικοί. Πολλὲς φορὲς τὰ παιδιὰ θέλουν νὰ ποῦν κάτι βαθύτερο ποὺ τὰ ἀπασχολεῖ, ἀλλὰ διστάζουν. Εἶναι βοηθητικὸ νὰ δημιουργήσουμε πρῶτα μιὰ ἀτμόσφαιρα ποὺ νὰ εἰρηνεύει τὴν ψυχή τους, ἕνα κλίμα ἐμπιστοσύνης, νὰ ἀντιληφθοῦν ὅτι τὰ ἀντιμετωπίζουμε μὲ πολλὴ σοβαρότητα, χωρὶς βιασύνη, ὅτι ἔχουμε διάθεση νὰ τὰ ἀκούσουμε. Διαφορετικά, κλείνονται στὸν ἑαυτό τους καὶ μὲ πόνο βαθὺ καὶ ἀπογοήτευση διαπιστώνουν: «Δὲν γίνεται τίποτε. Δὲν μπορεῖς νὰ μιλήσεις στὸ μπαμπά. Δὲν δείχνει ἐμπιστοσύνη. Ὅλο μᾶς ὑποπτεύεται, μᾶς ἀμφισβητεῖ. Εἰρωνεύεται, εἶναι πάντα ἐλεγκτικὸς καὶ ἀπορριπτικός. Δὲν γίνεται. Εἶναι ἀδύνατο νὰ συζητήσεις μαζί του. Μπορεῖ νὰ εἶναι πολὺ καλὸς στὴ δουλειά του. Δὲν μᾶς στερεῖ τίποτε. Κοντά του τὰ ἔχουμε ὅλα. Ὄχι ὅμως ἐκεῖνον…».
Εἶναι ἀνάγκη νὰ σπουδάζουμε τὸν κόσμο τῶν παιδιῶν, νὰ τὸν καταλαβαίνουμε, νὰ μαθαίνουμε τὴ γλώσσα τους γιὰ νὰ ἐπικοινωνοῦμε. Δὲν μπορεῖ νὰ λένε τὰ παιδιά, αὐτὸ ποὺ κάποια μαθήτρια τοῦ Γυμνασίου ἔλεγε μὲ πόνο: «Οἱ γονεῖς δὲν μὲ καταλαβαίνουν. Ἡ γάτα μου μὲ καταλαβαίνει καλύτερα. Καὶ γιʼ αὐτὸ στὴ γάτα μου τὰ λέω. Καὶ ἐκείνη, ὅταν εἶμαι λυπημένη, ἔρχεται καὶ μοῦ γλείφει τὸ χέρι. Καὶ ὅταν εἶμαι χαρούμενη, κάνει παιχνίδια γύρω μου»!
Στὴν ἐπικοινωνία μὲ τὰ παιδιὰ πρέπει νὰ εἴμαστε εἰλικρινεῖς. Εἶναι μεγάλη ἡ δύναμη τῆς ἀλήθειας στὴν ἀγωγή τους. Μπορεῖ νὰ μᾶς ρωτοῦν γιὰ λεπτὰ ζητήματα, νὰ ἔχουν δύσκολες θεολογικὲς ἀπορίες. Δὲν εἶναι σωστὸ νὰ τὰ ἀποφεύγουμε ἢ νὰ τὰ ἀντιμετωπίζουμε πρόχειρα, βιαστικὰ καὶ μὲ ἐπιπολαιότητα. Δὲν μποροῦμε νὰ λέμε στὸ μικρὸ παιδί: «Ἂν δὲν κάνεις τὴν προσευχή σου, ὁ Χριστὸς καὶ ὁ ἄγγελός σου δὲν θὰ ἔλθουν στὸ πλευρό σου», διότι αὐτὸ δὲν εἶναι ἀληθινό. Εἶναι καλύτερο νὰ ποῦμε: «Ὁ Χριστὸς καὶ ὁ ἄγγελός σου πάντα κοντά σου στέκονται καὶ εἶναι πολὺ ὡραῖο νὰ μάθεις νὰ τοὺς μιλᾶς».
Μὴ λησμονοῦμε καὶ κάτι ἀκόμη· μὲ τὰ παιδιὰ κάποτε μποροῦμε νὰ ἐπικοινωνοῦμε χωρὶς λόγια. Ὅπως ἕνας πατέρας ποὺ ἡ κόρη του, στὰ χρόνια τῆς ἐφηβείας, ἔκανε τὰ λάθη τῆς ἡλικίας, καὶ κανεὶς ἀπʼ ὅσους ἤθελαν σωστὰ νὰ τὴ συμβουλεύσουν, δὲν τὰ κατάφερνε. Συγκλονίσθηκε ὅμως ἐκείνη, ὅταν κάποτε τὴν πῆρε ὁ πατέρας, κάθισε κοντά της, δὲν τῆς εἶπε τίποτε καὶ μόνο ἔκλαιγε. Καὶ ἕνας ἄσωτος νέος ὁμολογοῦσε μετὰ τὴν ἐπιστροφή του ὅτι ἐκεῖνο ποὺ τὸν συγκλόνιζε πιὸ πολὺ στὰ χρόνια τῆς ἀποστασίας του ἦταν τὸ βλέμμα τοῦ πατέρα, καθὼς τὸν περίμενε πονεμένος, ὑπομονητικὸς καὶ ἀμίλητος, νὰ τοῦ ἀνοίξει τὴν πόρτα, ὅταν ἐκεῖνος ἐπέστρεφε ἀργὰ τὴ νύχτα ἀπὸ τὰ ἁμαρτωλὰ ξενύχτια του.
Κάποτε τὰ δάκρυα καὶ ἡ σιωπὴ μιλοῦν πιὸ πολὺ ἀπὸ τὰ λόγια. Γιατὶ αὐτὰ ἐκφράζουν μιὰ ἀγάπη πιὸ ἀληθινή, καὶ ὅλοι μας, καὶ πιὸ πολὺ τὰ παιδιά μας, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἀγάπη ποὺ μετακινεῖ βουνὰ καὶ ἀλλάζει τὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων.
