Τὸν μήνα Ἰούλιο δεσπόζει ἡ ἑορτὴ τοῦ ἐνδόξου προφήτου Ἡλιοὺ τοῦ Θεσβίτου. Ἡ πυρφόρος ἀνάβασή του στὸν οὐρανὸ ἑορτάζεται στὶς 20 Ἰουλίου.
Ὁ προφήτης Ἠλίας ὀνομάζεται πύρινος Προφήτης, διότι εἶχε ἔνθεο ζῆλο καὶ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό. «Ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ παντοκράτορι», ἔλεγε (Γ΄ Βασ. ιθ΄ 14). Ἀπὸ μικρὸ παιδὶ τηροῦσε τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ ζοῦσε ζωὴ παρθενίας μὲ αὐστηρὴ νηστεία καὶ φλογερὴ προσευχή. Ὁμολογοῦσε μὲ παρρησία τὴν πίστη του στὸν μόνο ἀληθινὸ Θεὸ καὶ δὲν φοβήθηκε νὰ ἐλέγξει τὸν ἀσεβέστατο βασιλιὰ Ἀχαὰβ καὶ τὴν παμπόνηρη βασίλισσα Ἰεζάβελ. Γι’ αὐτὸ καὶ διώχθηκε. Ἀλλ’ ὁ ἅγιος Θεὸς τὸν προστάτευσε καὶ τὸν τίμησε ὅσο κανέναν ἄλλον Προφήτη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Τοῦ ἔδωσε τὸ χάρισμα νὰ ἐπιτελεῖ θαύματα. Ἀκόμη καὶ νεκρὸ ἀνέστησε ὁ προφήτης Ἠλίας, τὸν γυιὸ τῆς χήρας τῶν Σαρεπτῶν, προεικονίζοντας τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν.
Ἐπίσης τὸν ἀξίωσε τῆς ὑψίστης τιμῆς νὰ μὴ γνωρίσει θάνατο. Ἁρπάχτηκε μὲ πύρινο ἅρμα, προτυπώνοντας τὴν ἔνδοξη ἀνάληψη τοῦ Κυρίου μας. Καθὼς δὲ ἀνέβαινε ὁ Προφήτης στὸν οὐρανό, ἄφησε τὴ μηλωτή του (τὸ μάλλινο ἐπανωφόρι του) νὰ πέσει ὡς εὐλογία πάνω στὸ μαθητὴ του Ἐλισαῖο, προτυπώνοντας τὴν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς. Αὐτὸ τὸ περιστατικὸ ὑπαινίσσεται ἡ ἀναφορὰ τοῦ ἀπολυτικίου τοῦ ἑορταζομένου Προφήτου· «ἄνωθεν καταπέμψας Ἐλισαίῳ τὴν χάριν». Ἀκόμη τὸν ἀξίωσε ὁ ἅγιος Θεὸς νὰ παρευρεθεῖ στὸ ὄρος Θαβὼρ μαζὶ μὲ τὸν θεόπτη Μωυσῆ κατὰ τὴ θεία Μεταμόρφωση καὶ νὰ συνομιλήσει μὲ τὸν Κύριο. Τέλος θὰ τὸν ἀξιώσει νὰ εἶναι καὶ ὁ «δεύτερος Πρόδρομος τῆς παρουσίας Χριστοῦ». Ὅπως ὁ Τίμιος Πρόδρομος προετοίμασε τὴν ἔλευση τοῦ Κυρίου κατὰ τὴν πρώτη παρουσία Του, ἔτσι καὶ ὁ προφήτης Ἠλίας, σύμφωνα μὲ τὶς μαρτυρίες τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, θὰ εἶναι ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο μάρτυρες ποὺ θὰ ἀποσταλοῦν ὡς πρόδρομοι τῆς Δευτέρας καὶ ἐνδόξου Παρουσίας τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ στὴ συντέλεια τῶν αἰώνων (Ἀποκ. ια΄ 3).
Τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἑορτῆς τὸν προβάλλει ὡς ὑπόδειγμα προσευχομένου Προφήτου. Διότι προσευχήθηκε στὸ Θεὸ νὰ μὴ βρέξει, καὶ δὲν ἔβρεξε τρία χρόνια καὶ ἕξι μῆνες. Κατόπιν προσευχήθηκε στὸ Θεὸ νὰ βρέξει, καὶ «ὁ οὐρανὸς ὑετὸν ἔδωκε καὶ ἡ γῆ ἐβλάστησε τὸν καρπὸν αὐτῆς» (Ἰακ. ε΄ 18).
Ὁ Προφήτης μὲ συγκλονιστικὸ θαῦμα του ἀπέδειξε τὸ ψεῦδος τῆς εἰδωλολατρίας καὶ ἐξόντωσε τοὺς εἰδωλολάτρες ἱερεῖς. Αὐτὸ ἔγινε μὲ τὴ θερμὴ προσευχὴ ποὺ ἔκανε ὁ Προφήτης στὸ Καρμήλιο ὄρος. Ὅλη τὴν ἡμέρα οἱ τετρακόσιοι πενήντα προφῆτες τοῦ Βάαλ καὶ οἱ τετρακόσιοι προφῆτες τῶν ἱερῶν ἀλσῶν, ποὺ συντηροῦσε ἡ Ἰεζάβελ, ἐπικαλοῦνταν τοὺς θεούς τους νὰ κατεβάσουν φωτιὰ γιὰ τὴ θυσία καὶ δὲν εἰσακούονταν. Ὅταν βράδιασε, ὁ προφήτης Ἠλίας ἀνήγειρε ἀπέριττο θυσιαστήριο, τοποθέτησε ἐπάνω στὰ ξύλα του τὸ σφάγιο τοῦ ὁλοκαυτώματος καὶ τοὺς εἶπε νὰ καταβρέξουν τρεῖς φορὲς τὸ θυσιαστήριο μὲ ἄφθονο νερό. Ἔπειτα προσευχήθηκε μὲ θερμότητα στὸ Θεὸ τοῦ Ἀβραάμ, τοῦ Ἰσαὰκ καὶ τοῦ Ἰακώβ. Ἀμέσως ἦλθε φωτιὰ ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ ἔκαψε ἐντελῶς τὸ ὁλοκαύτωμα, τὰ ξύλα καὶ τὶς πέτρες. Ἔτσι ἀπέδειξε ὁ Προφήτης στὸ λαὸ ποιὸς ἦταν ὁ ἀληθινὸς Θεὸς στὸν ὁποῖο ὄφειλαν νὰ πιστεύουν.
Δυστυχῶς ὁ βασιλιὰς Ἀχαὰβ καὶ ἡ βασίλισσα Ἰεζάβελ δὲν μετενόησαν. Ἀπεναντίας ἐξοργίστηκαν ἀκόμη περισσότερο ἐναντίον τοῦ προφήτου Ἠλιοὺ καὶ ἐξαπέλυσαν ἀνθρωποκυνηγητὸ γιὰ νὰ τὸν φονεύσουν. Ἀλλ’ ὁ ἅγιος Θεὸς μὲ θαυμαστὸ τρόπο προστάτευσε τὸν προφήτη Ἠλία στὸν ξεροπόταμο Χορράθ. Κάθε πρωὶ ἕνας κόρακας τοῦ πήγαινε ψωμί. Καὶ κάθε ἀπόγευμα μία μερίδα ψημένο κρέας. Νερὸ ἔπινε ὁ Προφήτης ἀπὸ τὸν χείμαρρο.
Ἀργότερα ὁ ἅγιος Θεὸς εἶπε στὸν προφήτη Ἠλία νὰ πάει στὰ Σαρεπτὰ τῆς Σιδωνίας. Ἐκεῖ γιὰ μεγάλο χρονικὸ διάστημα τὸν φρόντιζε μιὰ χήρα γυναίκα. Ἡ γυναίκα αὐτὴ ἦταν πάμφτωχη. Ἀλλὰ ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ δέχθηκε νὰ φιλοξενήσει στὸ ὑπερῶο τῆς οἰκίας της τὸν Προφήτη, ἦλθε ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὸ σπίτι της. «Ἡ ὑδρία τοῦ ἀλεύρου οὐκ ἐξέλιπε καὶ ὁ καψάκης τοῦ ἐλαίου οὐκ ἠλαττονήθη κατὰ τὸ ρῆμα Κυρίου, ὃ ἐλάλησεν ἐν χειρὶ Ἠλιού» (Γ΄ Βασ. ιζ΄ 16). Δὲν τελείωναν οὔτε τὸ ἀλεύρι της οὔτε τὸ λάδι της, παρ’ ὅλο ποὺ ἦταν ἐλάχιστα σὲ ποσότητα. Σ’ αὐτὸ τὸ θαυμαστὸ γεγονὸς ἀναφέρονται τὸ πρῶτο ἁγιογραφικὸ ἀνάγνωσμα τοῦ Ἑσπερινοῦ ἀλλὰ καὶ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο τῆς ἑορτῆς.
Ὁ προφήτης Ἠλίας ἦταν ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, τελείως δοσμένος στὸν Κύριο. Νὰ μιμηθοῦμε τὸ φωτεινὸ παράδειγμά του, τὸν ἔνθεο ζῆλο του, τὴν ἀγάπη του πρὸς τὸν Θεό, τὴν πύρινη προσευχή του, τὴν πλήρη ἐμπιστοσύνη του στὴν ἀγαθὴ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Νὰ δίνουμε κι ἐμεῖς καθαρὴ καὶ κρυστάλλινη μαρτυρία γιὰ τὸν Χριστό, ὅπως καθαρὴ καὶ κρυστάλλινη μαρτυρία γιὰ τὸν Θεὸ ἔδωσε ὁ προφήτης Ἠλίας στὰ δύσκολα χρόνια τῆς βασιλείας τοῦ Ἀχαάβ. Ὁ πύρινος Προφήτης θὰ ἐπανέλθει στοὺς ἔσχατους χρόνους, γιὰ νὰ δώσει πάλι τὴ μαρτυρία του ἐπισφραγίζοντάς την μὲ μαρτύριο καὶ ἐνισχύοντας τοὺς πιστοὺς στὴ φρικτὴ περίοδο τῆς κυριαρχίας τοῦ Ἀντιχρίστου.
