Ὁ ὅσιος Νίκων ὁ «Μετανοεῖτε» γεννήθηκε σέ μιά περιοχή κοντά στήν Τραπεζούντα τοῦ Πόντου γύρω στό 925-930 μ.Χ. ἀπό πιστούς καί ἐνάρετους γονεῖς, πού τοῦ ἔδωσαν χριστιανική ἀνατροφή. Ἄν καί ἡ οἰκογένειά του ἦ ταν πλούσια καί ἀρχοντική, ὁ ἴδιος δέ θαμπώθηκε ἀπό τά χρήματα καί τά ἀξιώματα, ἀλλά ἀγάπησε βαθιά τόν Θεό καί τό μόνο πού ἐπιθυμοῦσε ἦταν νά ἀφιερώσει σʼ Ἐκεῖνον τή ζωή του.
Ὅταν ἦταν παιδί, δέν σπαταλοῦσε τό χρόνο του σέ ἀτέλειωτα παιχνίδια καί διασκεδάσεις, οὔτε ξόδευε χρήματα σέ φαγητά, ποτά ἤ ἀκριβά ροῦχα. Ἐκεῖνο πού λαχταροῦσε ἦταν νά ζεῖ ἑνωμένος μέ τόν Χριστό, νά μελετᾶ τά λόγια Του καί νά ἐπικοινωνεῖ μαζί Του μέ τήν προσευχή καί τά ἱερά Μυστήρια.
Κάποτε πῆρε καί τή μεγάλη ἀπόφαση. Ὕστερα ἀπό εἰδική θερμή προσευχή, ἔφυγε ἀπό τό σπίτι του καί πῆγε στήν Ἱερά Μονή Χρυσῆς Πέτρας, ὅπου ζήτησε νά μείνει ὡς μοναχός. Συνέβη μάλιστα τότε ὁ ἡγούμενος νά λάβει μέ θαυμαστό τρόπο πληροφορία ἀπό τόν Θεό γιά νά ἐντάξει τόν νέο αὐτό στή μοναστική ἀδελφότητα. Πράγματι ἐκεῖ ἔγινε μοναχός κι ἔλαβε τό ὄνομα Νίκων (τό βαπτιστικό του ἦταν Νικήτας).
Παρά τό νεαρό τῆς ἡλικίας του ὁ Νίκων ἔφτασε σέ ὕψη ἀρετῆς. Ἦταν ὑπόδειγμα ὑπακοῆς καί θυσιαστικῆς διακονίας. Ἀνέλαβε νά προμηθεύει τό Μοναστήρι μέ ξύλα καί νερό, ἐνῶ συχνά ἐργαζόταν καί στό μαγειρεῖο. Ὡστόσο, παρά τήν ἐξαντλητική ἐργασία του, νήστευε αὐστηρά, ἐνῶ δέν παρέλειπε ποτέ τήν προσευχή του. Μάλιστα προσευχόταν μέ τόση κατάνυξη, ὥστε τά μάτια του πλημμύριζαν ἀπό δάκρυα καί κατέβρεχαν τή γῆ. Ἔκλαιγε μέ τόσο μεγάλη ἔνταση, ὥστε μιά μέρα ὁ Γέροντας τοῦ εἶπε:
— Παιδί μου, γιατί κλαῖς τόσο πολύ στήν προσευχή σου;… Κάνεις τόσο ἀγώνα. Μή χάνεις τήν ἐλπίδα σου.
— Γέροντα, ἀπάντησε ἐκεῖνος. Δέν κλαίω μόνο γιά τίς δικές μου ἁμαρτίες. Κλαίω γιά τή σωτηρία ὅλου τοῦ κόσμου. Πονῶ καί ὑποφέρω καθώς βλέπω ὅτι πολλοί ἄνθρωποι δέ φροντίζουν καθόλου τήν ψυχή τους καί δέ μετανοοῦν.
Αὐτός ὁ θερμός πόθος τοῦ ὁσίου Νίκωνος γιά τή σωτηρία ψυχῶν ἄναψε στήν καρδιά του τό ζῆλο γιά τήν ἱεραποστολή. Ἔτσι, σέ ἡλικία 36 ἐτῶν κι ἐνῶ ἤδη εἶχε περάσει 12 χρόνια στό Μοναστήρι καί 3 χρόνια σέ ἕνα ἀπομονωμένο καί ἐρημικό τόπο, ξεκίνησε μέ τήν εὐχή τοῦ Γέροντά του τό σπουδαῖο ἱεραποστολικό του ἔργο. Σέ ἐποχή δύσκολη, κατά τήν ὁποία οἱ ὁμοεθνεῖς του δέχονταν σοβαρές ἐπιδράσεις καί προσβολές ἀπό ἀλλοθρήσκους, (ὅπως π.χ. ἀπό Μουσουλμάνους καί Ἑβραίους), ὁ φλογερός ἱεροκήρυκας κατηχοῦσε τούς χριστιανούς καί τούς στήριζε στήν πίστη καί τήν ἐλπίδα πρός τόν ἀληθινό Θεό. Περιόδευσε τίς περιοχές τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί στή συνέχεια κατέβηκε στήν Κρήτη, ὅπου ἔμεινε γιά 7 χρόνια. Κήρυξε ἀκόμα στήν Ἀθήνα, τήν Εὔβοια, τή Θήβα κι ἔπειτα πέρασε στήν Πελοπόννησο, τήν ὁποία ὄργωσε κυριολεκτικά ἀπό τό βορειότερο μέχρι τό νοτιότερο ἄκρο της: Κόρινθος, Ἄργος, Ναύπλιο, Μάνη, Καλαμάτα, Κυπαρισσία, Μεθώνη, Κορώνη ἦταν μερικοί ἀπό τούς σταθμούς τῆς δράσεώς του. Ἡ πόλη ὅμως πού ἔγινε δεύτερη πατρίδα του εἶναι ἡ Σπάρτη, στήν ὁποία ἔμεινε μέχρι τά τέλη τῆς ζωῆς του.
Παντοῦ ὅπου πήγαινε ὁ Ὅσιος, κήρυττε τή μετάνοια, γι᾽ αὐτό καί ὀνομάστηκε Νίκων ὁ «Μετανοεῖτε». Καί πράγματι, τό κήρυγμά του ἔβρισκε ἀπήχηση στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, πού τόν ἔβλεπαν ὡς προφήτη, ἀπεσταλμένο τοῦ Θεοῦ. Ζωηρή ἐντύπωση προκαλοῦσαν καί τά θαύματα πού ἔκανε καί τά ὁποῖα στερέωναν ἀκόμη περισσότερο τήν πίστη τῶν ἀνθρώπων. Στή Σπάρτη ὁ ζηλωτής διδάσκαλος ζήτησε ἀπό τούς χριστιανούς νά κτίσουν ἕνα ναό στό ὄνομα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ἔτσι ὥστε ἡ πόλη νά ἔχει τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τήν προστασία Του. Οἱ κάτοικοι τό δέχθηκαν ὁλοπρόθυμα καί βοηθοῦ σαν μέ κάθε τρόπο, εἴτε μέ ὑλική προσφορά εἴτε μέ προσωπική ἐργασία. Καί βέβαια στό ὅλο ἔργο πρωτοστατοῦσε καί ἐργαζόταν ὁ ἴδιος ὁ ὅσιος Νίκων. Φυσικά κατά τή διάρκεια τῆς πολυετοῦς διακονίας του ὁ φλογερός ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου ἀντιμετώπισε πολλές δυσκολίες καί ἀντιδράσεις. Τίς ὑπέμεινε ὅμως μέ πίστη καί ὑπομονή καί ὁ Θεός ποτέ δέν τόν ἐγκατέλειψε. Ὅταν πλέον προαισθάνθηκε ὅτι πλησιάζει τό τέλος του, κάλεσε κοντά του τούς συνεργάτες του, τούς ἀπηύθυνε τίς τελευταῖες συμβουλές του κι ἀφοῦ τούς εὐλόγησε, ὕψωσε τό βλέμμα του στόν οὐρανό καί παρέδωσε τήν ψυχή του στόν λατρευτό του Κύριο Ἰησοῦ.
Ἡ μνήμη του τιμᾶται στίς 26 Νοεμβρίου καί ἑορτάζεται μέ ἐξαιρετική λαμπρότητα στήν πόλη τῆς Σπάρτης, τῆς ὁποίας εἶναι πολιοῦχος καί θαυματουργός προστάτης. Ἐπίσης, στήν περιοχή τῆς Μάνης ὑπάρχει καί χωριό μέ τό ὄνομα «Ἅγιος Νίκων» (πρώην «Πολιάνα») πρός τιμήν τοῦ Ὁσίου, ὁ ὁποῖος γιά ἕνα διάστημα ἔμενε σέ μιά σπηλιά ἀνατολικά τοῦ χωριοῦ.
Ἕνας ἦταν ὁ πόθος πού εἶχε ὁ Ὅσιος Νίκων ὁ «Μετανοεῖτε» καί γιά τόν ὁποῖο ἐργάστηκε σέ ὅλη του τή ζωή: νά ὁδηγηθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι στή μετάνοια καί τή σωτηρία. Μακάρι κι ἡ δική μας καρδιά νά φλέγεται ἀπό τόν ἴδιο πόθο, τό ἴδιο φρόνημα, τήν ἴδια εὐχή: νά σωθοῦν οἱ πάντες ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Αὐτό ἄς εἶναι ἡ προσευχή καί τό ὅραμά μας.
Νικηφόρος
