Kαθὼς τὸν τελευταῖο καιρὸ ἀμήχανοι βλέπουμε νὰ ἀλλάζουν οἱ οἰκονομικὲς καὶ κοινωνικὲς συνθῆκες στὴν πατρίδα μας, εἶναι ὠφέλιμο νὰ στραφοῦμε στὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἐπανειλημμένα μᾶς τονίζει τὴ μεγάλη ἀλήθεια ὅτι τίποτε στὴ ζωή μας, δὲν εἶναι σταθερὸ καὶ μόνιμο. Καὶ τότε καταλαβαίνουμε πόσο γρήγορα κυλᾶ ἡ ζωή μας, καὶ χάνονται ὅλα ἐκεῖνα τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ στὰ ὁποῖα δίνουμε τὴν ἀγάπη μας καὶ τὴ φροντίδα μας.
Λέει χαρακτηριστικὰ τὸ βιβλίο τῆς Σοφίας Σολομῶντος: «παρελεύσεται ὁ βίος ἡμῶν ὡς ἴχνη νεφέλης καὶ ὡς ὀμίχλη διασκεδασθήσεται διωχθεῖσα ὑπὸ ἀκτίνων ἡλίου» (Σοφ. Σολ. β΄ 4). Ἡ ζωή μας σὰν σύννεφο θὰ περάσει καὶ σὰν καταχνιὰ θὰ σκορπιστεῖ κυνηγημένη ἀπ’ τοῦ ἥλιου τὶς ἀκτίνες. Τὸ ἴδιο λέει καὶ ὁ ἀδελφόθεος Ἰάκωβος: «Ποιὰ εἶναι ἡ ζωή μας; Ἀτμὸς εἶναι ποὺ φαίνεται γιὰ λίγο καὶ ἔπειτα ἐξαφανίζεται» (Ἰακ. δ΄ 14).
Ἀλλοῦ πάλι ἡ ζωή μας παρομοιάζεται μὲ θάλασσα. Διότι ἡ θάλασσα εἶναι ἀδύνατο νὰ μείνει ἴδια γιὰ πολύ· ἐνῶ κάποια στιγμὴ τὴ βλέπεις ἀκύμαντη, ὕστερα ἀπὸ λίγο θὰ τὴ δεῖς ν’ ἀγριεύει βίαια ἀπ’ τοὺς ἀνέμους· καὶ στὴ συνέχεια, αὐτὴ τὴν ἐξαγριωμένη θάλασσα ποὺ ἀναταράσσεται ἀπ’ τὴ θύελλα, τὴ βλέπεις νὰ γαληνεύει καὶ νὰ γίνεται γυαλί. Ἔτσι καὶ τὰ πράγματα τῆς ζωῆς εὔκολα παρουσιάζουν μεταβολὲς καὶ πρὸς τὶς δύο κατευθύνσεις.
Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος μὲ πολὺ ὡραῖες εἰκόνες παρουσιάζει τὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων ὡς κάτι τὸ φευγαλέο, τὸ παροδικό, τὸ εὐμετάβλητο. Λέει: «Τέτοιο εἶναι τὸ παιχνίδι πάνω στὴ γῆ, νὰ ἐρχόμαστε στὴν ὕπαρξη, ἐνῶ δὲν ὑπάρχουμε, καὶ ὅταν ἔρθουμε στὴν ὕπαρξη, νὰ διαλυόμαστε. Εἴμαστε ὄνειρο ποὺ δὲν στέκεται, φάντασμα ποὺ δὲν πιάνεται, πέταγμα ἁρπακτικοῦ πτηνοῦ ποὺ περνᾶ, πλοῖο στὴ θάλασσα ποὺ δὲν ἀφήνει ἴχνος· σκόνη, ἀτμός, πρωινὴ δροσιά, ἄνθος ποὺ γιὰ λίγο καιρὸ φυτρώνει καὶ σὲ λίγο καιρὸ διαλύεται. Τέτοια εἶναι ἡ ζωή μας» (Εἰς τὸν Καισάριον 18, ΕΠΕ 6, 414).
Ἀλλὰ κι ὁ Μέγας Βασίλειος λέει χαρακτηριστικά: «Τίποτε δὲν εἶναι ἀμετακίνητο, οὔτε ἴδιο μέχρι τέλους· οὔτε ἡ χαρά, οὔτε ὁ πλοῦτος, οὔτε ἡ δύναμη, οὔτε ἡ ἐξουσία, οὔτε τὰ δικά μας, οὔτε τὰ ξένα, οὔτε τὰ μικρὰ ἢ τὰ μεγάλα». «Τέτοια εἶναι ἡ ζωή· οὔτε τὰ εὐχάριστα τὰ ἔχει μόνιμα οὔτε καὶ τὰ λυπηρὰ διαρκή. Τὴ γῆ, τὴν καλλιεργεῖς σήμερα ἐσύ, καὶ αὔριο ἄλλος, καὶ μετὰ ἀπὸ ἐκεῖνον ἄλλος. Βλέπεις αὐτὰ τὰ χωράφια καὶ τὰ πολυτελὴ σπίτια; Πόσα ὀνόματα δὲν ἄλλαξε τὸ καθένα ἀπ’ αὐτά; Λεγόταν τοῦ τάδε. Ἔπειτα πῆρε τὸ ὄνομα ἄλλου· περιῆλθε στὸν τάδε, καὶ τώρα λέγεται κάποιου ἄλλου» (Εἰς τοὺς Ψαλμοὺς 1, 45).
Μεταβολὲς ὅμως συνεχεῖς συντελοῦνται καὶ στοὺς ἴδιους τοὺς ἀνθρώπους. Αὐτὸς ποὺ σήμερα εἶναι θαλερὸς στὸ σῶμα, γεμάτος σφρίγος, στὴν ἀκμὴ τῆς ἡλικίας του, ἀσταμάτητος στὴν ὁρμή, αὐτὸς ὁ ἴδιος αὔριο εἶναι μαραμένος ἀπὸ τὸν χρόνο, διαλυμένος ἀπὸ ἀρρώστια. Κάποιος εἶναι διάσημος γιὰ τὰ πολλά του χρήματα ἢ τὴν πολιτική του δύναμη καὶ τὸ ἀναρίθμητο σμῆνος τῶν ἀκολούθων ποὺ σέρνει μαζί του. Καὶ μία νύχτα ἕνας πυρετὸς τὸν ἁρπάζει ἀπὸ τὴ ζωή, καὶ ἡ δόξα του ἀποδεικνύεται ὄνειρο.
Τί μᾶς διδάσκουν ὅμως ὅλα αὐτά; Μᾶς ἀπαντᾶ σχετικὰ ὁ Μέγας Βασίλειος παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ τὶς μεταβολὲς τῆς σελήνης: «Ἀπὸ τὸ θέαμα ποὺ μᾶς παρουσιάζει ἡ σελήνη, διδασκόμαστε γιὰ τὰ ἀνθρώπινα καὶ παίρνουμε μία ἰδέα τῆς γρήγορης μεταβολῆς τῶν ἀνθρώπινων πραγμάτων· Μαθαίνουμε νὰ μὴ μεγαλοφρονοῦμε γιὰ τὴν εὐημερία μας, νὰ μὴ χαιρόμαστε ὑπερβολικὰ γιὰ τὴν ἐξουσία μας, νὰ μὴν τὸ παίρνουμε ἐπάνω μας γιὰ τὰ πλούτη μας, νὰ περιφρονοῦμε τὴ σάρκα, ἡ ὁποία ὑπόκειται σὲ ἀλλοίωση, καὶ νὰ φροντίζουμε γιὰ τὴν ψυχή μας, ποὺ εἶναι ἀγαθὸ ἀθάνατο. Καὶ ἐὰν σὲ κάνει νὰ λυπᾶσαι τὸ ὅτι ἡ σελήνη μὲ τὶς βαθμιαῖες ἀφαιρέσεις χάνει τὸ φῶς της, πρέπει νὰ σὲ κάνει νὰ λυπᾶσαι περισσότερο τὸ ὅτι μία ψυχή, ποὺ δὲν ἀπόκτησε ἀρετή, ἐξαιτίας τῆς ἀπροσεξίας της, χάνει τὸ καλὸ καὶ δὲν μένει σταθερὴ στὴν ἴδια διάθεση, ἀλλὰ μετατρέπεται καὶ μεταβάλλεται συχνά» (Ἑξαήμερος 6, 10).
Δὲν πρέπει λοιπὸν νὰ κολλᾶ ἡ καρδιά μας στὰ χρήματα ἢ τὴ δόξα, τὴ δύναμη καὶ τὰ σωματικά μας προσόντα. Σὲ τίποτε ἀπὸ ὅλα αὐτὰ δὲν μποροῦμε νὰ βασισθοῦμε. Ὅλα αὐτὰ εἶναι ἀσταθὴ καὶ κάποια μέρα θὰ χαθοῦν.
Γι’ αὐτὸ ὁ ὅσιος Νεῖλος συμβουλεύει: «Μὴ σὲ ἐξαπατοῦν τὰ πράγματα τοῦ κόσμου αὐτοῦ, ποὺ φαίνονται ἔνδοξα καὶ λαμπερά. Ὅλα παρέρχονται, τίποτε δὲν μένει σταθερό. Κι ἀφοῦ τὰ καταλάβεις ὅλα αὐτὰ καὶ συνειδητοποιήσεις ὅτι πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ φύγεις κάποια στιγμὴ ἀπὸ τὴ γῆ αὐτὴ σὰν νὰ βγαίνεις ἀπὸ ξενοδοχεῖο, φρόντισε γιὰ τὸν δρόμο ποὺ ὁδηγεῖ ἐκεῖ καὶ προμηθεύσου τὰ ἐφόδια τῆς αἰώνιας ζωῆς» (Βιβλ. 3, Ἐπιστ. 317).
