Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀρχιεπίσκοπος Ἱεροσολύμων
Στή σειρά τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἀνήκει ὁ ἱερός Κύριλλος. Ἁγιότητα βίου, σταθερότητα πίστεως, ἀγωνιστικό φρόνημα, συνεχεῖς ἐξορίες γιά τήν διατήρηση τῆς Ὀρθοδοξίας συνθέτουν τή ζωή του. Νά θαυμάσουμε τόν σπουδαῖο ἀγωνιστή.
Στίς ἀρχές τοῦ τετάρτου αἰῶνος γεννήθηκε ὁ Κύριλλος. Ἡ Παλαιστίνη ἦταν ἡ πατρίδα του. Δέν γνωρίζουμε δυστυχῶς πολλά γιά τήν παιδική καί νεανική του ἡλικία. Ἕνα μόνο εἶναι γνωστό, ὅτι τόν διέκρινε βαθύτατη εὐσέβεια καί τόν διακατεῖχε ἰσχυρός πόθος νά ὑπηρέτησει τόν Κύριο στό ἅγιο θυσιαστήριο καί νά διάθεσει τόν ἑαυτό του στό ἔργο τῆς διαδόσεως τῆς χριστιανικῆς ἀληθείας. Ὁ Κύριος, ἀμείβοντας τόν ζῆλο του, τόν καλεῖ νά διακονήσει στήν τέλεση τῶν φρικτῶν μυστηρίων ὡς διάκονος πρῶτα, ὡς πρεσβύτερος στή συνέχεια. Μέ σεβασμό πολύ περιβάλλουν οἱ πιστοί τόν Κύριλλο, τόν ἄξιο λειτουργό, τόν εὐφράδη κήρυκα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τόν πιστό οἰκονόμο. Διάπυρη εἶναι ἡ ἐπιθυμία ὅλων νά τόν δοῦν νά ἀνέρχεται καί τίς βαθμίδες τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου τῶν Ἱεροσολύμων, τῆς μητροπόλεως αὐτῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅπου ἔζησε καί δίδαξε καί πέθανε ὁ Λυτρωτής μας, ὁ Κύριος Ἰησοῦς. Γι’ αὐτό, ὅταν στά μέσα περίπου τοῦ τετάρτου αἰῶνος ὁ θρόνος χήρευσε καί ὁ Κύριλλος ἐξελέγη ἀρχιεπίσκοπος τῆς Ἁγίας πόλεως, ὁ λαός τοῦ Θεοῦ πανηγύρισε τό γεγονός. Εἶχε πεποίθηση, ὅτι ὁ ἄξιος Ἱεράρχης μέ ὅλες του τίς δυνάμεις θά ἐργασθεῖ ὄχι μόνο γιά τή διατήρηση τῆς ὀρθῆς πίστεως, ἡ ὁποία κινδύνευε ἀπό τό μίασμα τοῦ Ἀρειανισμοῦ, ἀλλά καί γιά ὅλη τήν ὀργάνωση τῆς Ἐκκλησίας. Καί οἱ ἐλπίδες τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ δέν διαψεύσθηκαν. Μέ ζῆλο ἀποστολικό ὁ Ἱεράρχης ἄρχισε τό δημιουργικό ἔργο του. Τό κήρυγμα, ἡ φιλανθρωπία, ἡ ἐκλογή καί χειροτονία ἁγίων κληρικῶν, ἡ ἀκριβής κατά τή διδασκαλία τοῦ Χριστιανισμοῦ κατήχηση ὅσων ἐκδήλωναν τή διάθεση νά προσέλθουν στόν Χριστιανισμό ἀποτέλεσαν τούς ἀντικειμενικούς σκοπούς τοῦ ἁγίου Ἱεράρχη. Ὅλη τήν προσπάθειά του εὐλόγει πλούσια ὁ Κύριος, ὁ αἰώνιος Γεωργός καί Λυτρωτής, ὥστε συντομότατα ὅλη ἡ δημιουργική του ἐργασία νά γίνει γνωστή σέ ὅλους καί ἀπό τά στόματα ὅλων νά ἀναπέμπεται εὐχαριστία στόν Θεό γιά τόν μεγάλο ἀγωνιστή, πού χάρισε στήν Ἐκκλησία Του.
Ἀλλά τά ἔργα τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ δέν μπορεῖ, παρά νά δοκιμάσουν πειρασμούς καί νά ἀντιμετωπίσουν κινδύνους καί πολεμική ἐκ μέρους τοῦ ψεύδους, τῆς πλάνης καί τῶν ἀνθρώπων πού ζοῦν ἔξω ἀπό τήν ἀλήθεια. Ἔτσι τά ἔργα ἀποδεικνύουν τήν καλή τους θεμελίωση, οἱ ἐργάτες μέ τίς δοκιμασίες λάμπουν ἀκόμη περισσότερο, ὅπως ὁ χρυσός πού περνᾶ καί καθαρίζεται στό χωνευτήρι. Αὐτό συνέβη μέ τόν Κύριλλο. Ἐνῶ δηλαδή ἐπιδιδόταν ὁλόψυχα στήν ἐκπλήρωση τῆς ὑψηλῆς ἀποστολῆς του, δέχεται τά πυρά ἐνός ἐχθροῦ. Ὁ ἐχθρός δέν βρίσκεται ἔξω ἀπό τό ἐκκλησιαστικό περιβάλλον. Ἦταν ὁ ἐπίσκοπος τῆς Καισαρείας καί ὀνομαζόταν Ἀκάκιος. Αἱρετικός ὁ Ἀκάκιος, ἐχθρός της ὀρθῆς πίστεως, ὀπαδός τοῦ Ἀρείου, ζητᾶ εὐκαιρία νά χτυπήσει τόν ἀγωνιστή. Καί βρίσκει τήν εὐκαιρία. Ὁ Κύριλλος προκειμένου νά βοηθήσει πτωχούς Χριστιανούς, πού κινδύνευαν νά πεθάνουν ἀπό τόν λιμό πού εἶχε πέσει στά Ἱεροσόλυμα, δέν δίστασε νά πουλήσει ἱερά κειμήλια καί ἀναθήματα τῶν Ναῶν, ὅπως ἀναφέρει σύγχρονος Ἱστορικός. Αὐτό τό ἐκμεταλλεύθηκε ὁ Ἀκάκιος καί, ἀφοῦ συγκάλεσε Σύνοδο ἐπισκόπων της περιοχῆς του μέ τή σύμφωνη γνώμη τοῦ ἀρειανίζοντος αὐτοκράτορος Κωνσταντίου, τόν καθαίρεσε καί τόν ἐξόρισε στήν Ταρσό τῆς Κιλικίας. Ὁ Κύριλλος παίρνει τήν ὁδό τῆς ἐξορίας καί οἱ πιστοί θλίβονται βαθύτατα. Ὁ ἅγιος ἐπίσκοπος καθηρημένος ἀπό Σύνοδο αἱρετικῶν ἐπισκόπων. Οἱ ὑπέρμαχοι ὅμως τῆς Ὀρθοδοξίας δέν μένουν ἀδρανεῖς. Συγκαλεῖται, λοιπόν, νέα Σύνοδος στή Σελεύκεια, ἡ ὁποία ἀθωώνει τόν Κύριλλο. Ὁ πονηρός ὅμως Ἀκάκιος καταφεύγει στόν αὐτοκράτορα, ἐκθέτει τά γεγονότα τῆς νέας Συνόδου καί τόν πείθει νά συγκάλεσει ἄλλη Σύνοδο στήν Κωνσταντινούπολη, γιά νά ἀνανέωσει τήν καθαίρεση καί τήν καταδίκη του Κυρίλλου. Ἡ Σύνοδος πράγματι συνέρχεται τό 360, ἀναιρεῖ τήν ἀπόφαση τῆς Συνόδου τῆς Σελευκείας καί ἀνανεώνει τήν καθαίρεση καί τήν ἐξορία τοῦ ἀρχιεπισκόπου. Ἔτσι ὁ Ἱεράρχης ἐξακολουθεῖ νά παραμένει στήν ἐξορία προσευχόμενος καί ἀναμένοντας τήν κρίση τοῦ δικαιοκρίτου Θεοῦ.
Στό μεταξύ πεθαίνει ὁ Κωνστάντιος καί ἀνέρχεται στόν αὐτοκρατορικό θρόνο ὁ ἀσεβής Ἰουλιανός ὁ Παραβάτης. Παράδοξα ὅμως ἐκεῖνος, ἐπειδή θέλησε νά προσελκύσει τούς ἐχθρούς του Κωνσταντίου, ἀνακαλεῖ ἀπό τήν ἐξορία ὅλους τούς ἐξόριστους ἀρχιερεῖς καί μεταξύ αὐτῶν καί τόν Κύριλλο, τόν ὁποῖον ἀποκαθιστᾶ στό θρόνο του.
Οἱ δοκιμασίες ὅμως τοῦ Ἱεράρχου δέν τελείωσαν ἀκόμη. Μετά τό θάνατο τοῦ Ἰουλιανοῦ, τό 363, ὁ Οὐάλης πού τόν διαδέχθηκε, διατάζει νά σταλοῦν καί πάλι στήν ἐξορίαν ὅλοι οἱ ἱεράρχες πού ἀνακλήθηκαν ἀπό τόν προκάτοχό του. Ἔτσι ὁ ἅγιος του Θεοῦ καί πάλι ἀποχωρίζεται ἀπό τό ἀγαπητό του ποίμνιο. Μέ δάκρυα στά μάτια τόν προπέμπει καί πάλι στήν ἐξορία. Ἐκεῖ, μακριά ἀπό τόν θρόνο του, παρέμεινε ἕντεκα ὁλόκληρα ἔτη, μέχρι τό 378, ὁπότε πέθανε ὁ Οὐάλης καί ἐπανῆλθε στό θρόνο του. Ἡ ἡλικία του ἔχει προχωρήσει, ἀλλά ὁ ζῆλος του εἶναι φλογερός καί ἡ πίστη τοῦ ἰσχυρή. Μέ εἰρήνη καί διαρκή πνευματική ἐργασία διέρχεται τά ὑπόλοιπα χρόνια τῆς ζωῆς τοῦ πάνω στό θρόνο του. Τό 386 ἀφήνει τήν τελευταία του πνοή. Φεύγει ἀπό τήν ζωή αὐτή, γιά νά εἰσέλθει στήν αἰωνιότητα καί νά πάρει τόν δίκαιο μισθό ἀπό τόν Κύριο. Ἔφυγε, ἀφοῦ ἄφησε στήν Ἐκκλησία ὡς σπουδαία ἀπόδειξη τῆς θερμῆς του πίστεως, τῆς σπουδαίας του μορφώσεως καί τῆς ρητορικῆς του ἱκανότητος τίς περίφημες εἴκοσι τέσσερις Κατηχήσεις πρός φωτιζόμενους καί νεοφώτιστους, στίς ὁποῖες μεθοδικά ἐκθέτει τίς χριστιανικές ἀλήθειες, ὅπως τίς δίδασκε σ’ αὐτούς πού προσέρχονταν στήν πίστη. Τό ἅγιο παράδειγμά του ἄς ἐμπνέει ὅλους, ὅσοι ποθοῦν νά δοῦν τήν ἀλήθεια νά ἐπικρατεῖ καί τήν πίστη νά θριαμβεύει.
Ἀπό τό βιβλίο «Ἀπό τή Ζωή τῶν Ἁγίων»
Ἀρχιμ. Γεωργίου Δημοπούλου