Ὁ Ἅγιος Εὐτύχιος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας ὀνομάσθηκε ὁ ἅγιος Εὐτύχιος. Καί ὑπῆρξε πράγματι μεγάλη ἐκκλησιαστική προσωπικότητα. Ὀρθόδοξος καί ἡρωικός ἀγωνίστηκε μέ σθένος καί ἀποφασιστικότητα γιά τήν ὑπεράσπιση τῆς ἀλήθειας, γιά νά διαφυλαχθεῖ ἡ ἀμώμητη πίστη μας ἀνόθευτη καί καθαρή.
Ἡ Φρυγία τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί συγκεκριμένα τό χωριό Θεία Κώμη ἦταν ἡ πατρίδα τοῦ Εὐτυχίου. Πολύ γρήγορα καί οἱ δυό γονεῖς του ἔφυγαν ἀπό τόν κόσμο αὐτό καί ἄφησαν τόν μικρό Εὐτύχιο ὀρφανό. Ὁ Θεός ὅμως ὡς στοργικός Πατέρας φρόντισε καί ἔβαλε κοντά του τόν θεῖο του, τόν εὐλαβῆ ἱερέα Ἡσύχιο, ὁ ὁποῖος τόν ὁδήγησε στή ζωή τῆς πίστεως καί τῆς σεμνότητας. Καί ὁ Εὐτύχιος ἀγάπησε μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς του τήν Ἐκκλησία καί ἀπό πολύ νωρίς ἐκδήλωσε τόν θεόσδοτο πόθο νά ἀφιερωθεῖ στό ἔργο της. Στόν κατάλληλο καιρό μέ βαθύτατη συναίσθηση δέχθηκε τή χειροτονία καί ἐγκαταστάθηκε ὡς ἀρχιμανδρίτης στήν ἱερά Μονή τῆς ἐπαρχίας Ἀμασείας, τῆς ὁποίας ἀργότερα ἀναδείχθηκε καί ἡγούμενος.
Ὡς ἡγούμενος τῆς Μονῆς προικισμένος μέ μόρφωση καί ἀρετή ἐκπροσώπησε τόν Μητροπολίτη Ἀμασείας σέ τοπική Σύνοδο στήν Κωνσταντινούπολη μεταξύ τῶν ἐτῶν 543-546 μ.Χ. Οἱ εὔστοχες καί ἐπιτυχημένες θέσεις του στή Σύνοδο καθώς καί ἡ ἀναστροφή τοῦ ἐμπνευσμένου καί ἐνάρετου ἡγουμένου στήν Κωνσταντινούπολη εἵλκυσαν τήν προσοχή ὅλων καί ἰδιαιτερα τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουστινιανοῦ τοῦ Μεγάλου.
Ὅταν λοιπόν πέθανε ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μηνᾶς, ὁ Ἰουστινιανός πρότεινε ὡς διάδοχο στόν πατριαρχικό θρόνο τόν Εὐτύχιο. Ἔτσι μέ τήν ὁμόθυμη ψῆφο κλήρου καί λαοῦ ὁ Εὐτύχιος κλήθηκε ἀπό τά βάθη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τοποθετήθηκε ὡς Πατριάρχης στό προσκήνιο τῆς ὑπεύθυνης ἐκκλησιαστικῆς δραστηριότητας. Σέ ἐποχή μάλιστα κρίσιμη, κατά τήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία εἶχε νά ἀντιμετωπίσει αἱρέσεις καί αἱρετικούς ποικίλους καί ἐπικίνδυνους.
Ἀμέσως ἀπό τίς πρῶτες ἡμέρες ὁ Πατριάρχης Εὐτύχιος ἀγωνίσθηκε σκληρά γιά τήν πίστη. Τόν Μάιο τοῦ 553 μ.Χ. συγκλήθηκε στή Βασιλεύουσα ἡ Ε΄ Οἰκουμενική Σύνοδος στήν ὁποία ἦταν πρόεδρος ὡς Πατριάρχης ὁ Εὐτύχιος. Προικισμένος ἀπό τόν Θεό μέ τά ἀπαραίτητα χαρίσματα, ὀρθόδοξος στό φρόνημα, διακριτικός καί συνετός, ἀλλά καί σταθερός, κατηύθυνε τίς συζητήσεις μέ πολύ φωτισμό Θεοῦ μέ ἀποτέλεσμα τόν θρίαμβο τῆς ὀρθοδόξου πίστεως.
Δέν πέρασε ὅμως πολύς καιρός ἀπό τήν Ε΄ Οἰκουμενική Σύνοδο καί ἐμφανίσθηκαν καί ἄλλες αἱρέσεις. Ἄγρυπνος γιά τά θέματα τῆς ἀλήθειας καί τῆς πίστεως, θεοφώτιστος καί γνώστης βαθύς της Ἁγίας Γραφῆς ὁ Εὐτύχιος ἀπέδειξε μέ ἐπιχειρήματα ἀδιάσειστα τό ἀσύστατο τῆς αἱρέσεως. Παρόλα ὅμως αὐτά ὁρισμένοι Ἐπίσκοποι καί μαζί τους ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτορας Ἰουστινιανός παρασύρθηκαν στήν αἵρεση καί ζήτησαν ἀπό τόν Πατριάρχη νά προσχωρήσει καί αὐτός στίς δοξασίες τους.
Καί ὁ Εὐτύχιος; Ὡς ὀρθόδοξος Πατριάρχης στάθηκε στό ὕψος του, ἀντάξιος τῶν προκατόχων τοῦ Πατριαρχῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Δέν ξέχασε βέβαια τήν ἀγάπη καί τήν εὔνοια τοῦ αὐτοκράτορα πρός τό πρόσωπό του. Μπροστά ὅμως στήν ἀλήθεια, στά ὅσια καί ἱερά, στά αἰώνια συμφέροντα τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ πιστοῦ ὀρθόδοξου λαοῦ δέν ὑπολόγισε τά ἀνθρώπινα συμφέροντα. Ἀκέραιος χαρακτήρας, πραγματικός Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας ὕψωσε τό ἀνάστημά του καί διαμαρτυρήθηκε. Τί κι ἄν τόν ἀπειλεῖ ὁ αὐτοκράτορας; Τί κι ἄν συγκαλεῖ Σύνοδο καί τόν καθαιρεῖ ἀπό τόν πατριαρχικό θρόνο; Ὁ Εὐτύχιος δέν ὑπολογίζει θρόνο. Ἄλλωστε γι’ αὐτόν ὁ πατριαρχικός θρόνος ἦταν θρόνος εὐθύνης καί καθήκοντος καί ὄχι θρόνος δόξας καί μεγαλείου. Προτιμάει λοιπόν τήν καθαίρεση καί τήν ἀπομάκρυνση. Μεγάλες πραγματικά στιγμές γιά τήν ἱστορία, τήν πίστη καί τήν Ὀρθοδοξία!
Δώδεκα χρόνια ὁλόκληρα μένει ἀπομονωμένος στή Μονή τῆς Ἀμασείας. Δώδεκα χρόνια μελέτης καί προσευχῆς στόν Κύριο τῶν Δυνάμεων νά ἀποκαταστήσει Ἐκεῖνος τήν ἀλήθεια στήν Ἐκκλησία Του. Καί ἡ προσευχή εἰσακούσθηκε. Καί ἡ ἀλήθεια ἀποκαταστάθηκε. Ἀργεῖ ὁ Θεός, ἀλλά δέν λησμονεῖ. Ἀνέχεται γιά λίγο τά σκάνδαλα πού ὁ σατανᾶς καί οἱ ἀνθρωποί τοῦ δημιουργοῦν. Τελικά προστατεύει τήν Ἐκκλησία Του καί τήν λαμπρύνει. Ὅταν τό 577 μ.Χ. Ὁ διάδοχος τοῦ Εὐτυχίου Ἰωάννης ὁ Γ΄ πέθανε, ὁ νέος αὐτοκράτορας Ἰουστίνος ὁ Β΄ ζητάει ἀποκατάσταση τῆς ἀδικίας. Καλεῖ ἐπισκοπική Σύνοδο, ἡ ὁποία καί ἀνακαλεῖ τόν Εὐτύχιο στόν πατριαρχικό θρόνο. Ἔκπληκτος ὁ ἀπομακρυνθείς Πατριάρχης πληροφορεῖται τά γεγονότα. Δέχεται τήν πρόσκληση. Ἤξερε ἄλλωστε ὅτι μέ τόν τρόπο αὐτό θά ἀποκατασταθεῖ ἡ τάξη.
Πανηγυρική ἐκκλησιαστική πομπή στήν ὁποία συμμετεῖχε συγκινημένος ὁ κλῆρος, οἱ ἄρχοντες καί ὁ ἐνθουσιώδης λαός, ὁδήγησε μέ τιμή καί ἐπευφημίες τόν Εὐτύχιο στόν πατριαρχικό θρόνο. Καί ἀνέλαβε καί πάλι στά στιβαρά του χέρια τό πηδάλιο τῆς Ἐκκλησίας μέ ζῆλο καί ἀγάπη μέχρι τήν τελευταία του πνοή.
Ὁ βιογράφος του Εὐφραίμιος τόν ἐγκωμιάζει ὡς φίλο τοῦ λόγου καί ἐκλεκτό ὁμιλητή, ὡς ἐργάτη τῆς ἀρετῆς, ὡς καλό ποιμένα τῶν προβάτων τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος θυσιάζει τή ζωή του γιά χάρη τῆς ἀλήθειας καί τῆς ποίμνης του. Ὁ δέ ἱερός ὑμνογράφος ψάλλει:
«Θείαν δύναμιν ἐνδεδυμένος ἀπεγύμνωσας ἰσχύν τοῦ πλάνου, θαυματουργῶν, θεοφόρε, ἐξαίσια, ἀπελαθείς δέ ἀδίκως τῆς ποίμνης σου παλινδρομεῖς εἰς αὐτήν δεδοξασμένος».
Ἡ παράδοση ἀναφέρει ὅτι κατά τή δεύτερη πατριαρχία του ὁ Εὐτύχιος θαυματούργησε μέ τήν προσευχή του. Νόσος ἐπιδημική εἶχε προσβάλει πολλούς ἄρχοντες καί πλῆθος λαοῦ τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ὁ ἅγιος Πατριάρχης, πατέρας καί ποιμένας τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ, προσευχήθηκε μέ θερμότητα στό μεγάλο Ἰατρό, τόν Κύριο. Ἡ νόσος φυγαδεύθηκε. Ὁ λαός σώθηκε. Οἱ εὐεργετηθέντες πιστοί, ἄρχοντες καί λαός, εὐγνώμονες γιά τό θαῦμα τοῦ Πατριάρχη ἐξέφραζαν μέ διάφορους τρόπους τήν εὐγνωμοσύνη τους πρός τόν Πατέρα καί Σωτήρα τους.
Τέλος ὁ Κύριος τόν κάλεσε στή δόξα τῆς Βασιλείας Του, γιά νά τοῦ ἀποδώσει τό δίκαιο ἔπαινο καί στέφανο τήν 6η Ἀπριλίου τοῦ 582 μ.Χ.
Ἄς μᾶς διδάξει ἡ ζωή τοῦ ἁγίου Εὐτυχίου πώς ὅσο κι ἄν πολεμηθεῖ ἡ ἀλήθεια καί φανεῖ ὅτι ἡττᾶται, θά ἔρθει ἡ ὥρα πού θά λάμψει καί πάλι. Καί αὐτό γιά καταισχύνη ὅσων τήν πολέμησαν, καί δόξα ὅσων τήν ἀκολούθησαν μέ πίστη καί ἀφοσίωση.
Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου. Ἦχος δ΄
Κανόνα πίστεως καί εἰκόνα πραότητος, ἐγκράτειας διδάσκαλον ἀνέδειξε σέ τῇ ποίμνῃ σου
ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια. Δία τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τά ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τά πλούσια,
Πάτερ ἱεράρχα Εὐτύχιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.
Ἀπό τό βιβλίο «Καλλίνικοι Μάρτυρες»
Ἀρχιμ. Θεοδώρου Μπεράτη
