Μιὰ πορεία εἶναι ἡ πνευματικὴ ζωή. Πορεία ἀπὸ τὴ γῆ στὸν οὐρανό. Ἡ πορεία αὐτὴ ὅμως δὲν εἶναι εὔκολη. Κρύβει δυσκολίες, παγίδες, πειρασμούς. Γιὰ νὰ τὴ διαβεῖ κάποιος χρειάζεται ἄσκηση, ἀγώνα καὶ βοήθεια ἀπὸ ἔμπειρο πνευματικὸ ὁδηγό.
Ὅταν ἀποφασίζει κάποιος ν’ ἀνεβεῖ ἕνα βουνὸ καὶ νὰ φθάσει ψηλὰ στὴν κορυφὴ μέσα ἀπὸ δύσβατα, κακοτράχαλα μονοπάτια καὶ δὲν γνωρίζει τὸν δρόμο, ἔχει ἀνάγκη ἔμπειρου γνώστη τῆς διαδρομῆς, ὥστε μὲ ἀσφάλεια νὰ φθάσει στὴν κορυφή. Ἀλλὰ καὶ ὅσοι ἀποφασίζουν ν’ ἀσχοληθοῦν μ’ ἕνα ἄθλημα, γιὰ νὰ καταφέρουν ὑψηλὲς ἐπιδόσεις, ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ προπονητή, ἄνθρωπο γνώστη τοῦ ἀθλήματος, ἔμπειρο, ποὺ νὰ τοὺς κατευθύνει σωστά, νὰ τοὺς μάθει τὰ μυστικὰ καὶ νὰ τοὺς βοηθήσει νὰ ἐπιτύχουν τὴ νίκη.
Ἔτσι καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία, ὅπου καλούμαστε νὰ ἀσκηθοῦμε, νὰ ἀγωνισθοῦμε πνευματικά, ἔχουμε ἀνάγκη τοῦ ἔμπειρου πνευματικοῦ ὁδηγοῦ, ποὺ γνωρίζει καλὰ τὴν «ἐν Χριστῷ» ζωή, διακρίνει τὰ ἐμπόδια τοῦ πονηροῦ καὶ τὶς παγίδες τοῦ κόσμου, ὥστε νὰ μᾶς ὁδηγεῖ μὲ ἀσφάλεια κοντὰ στὸ Χριστό.
Αὐτὸς εἶναι ὁ πνευματικός μας πατέρας, ποὺ ἀναλαμβάνει τὴν ψυχή μας καὶ σὰν ἔμπειρος ἰατρός, ὅπως ὁ καλὸς Σαμαρείτης τοῦ Εὐαγγελίου, καθαρίζει, ἐπιδένει καὶ θεραπεύει τὶς πληγὲς ποὺ προκαλεῖ στὴν ψυχή μας ἡ ἁμαρτία. Ὡς κυβερνήτης τῆς ψυχῆς καλεῖται μὲ συναίσθηση εὐθύνης νὰ ὁδηγήσει τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸν ὠκεανὸ ποὺ λέγεται «κόσμος» στὸ λιμάνι τοῦ Παραδείσου.
Πολλοὶ δὲν γνωρίζουν τὴ σημασία τοῦ πνευματικοῦ καθοδηγητῆ καὶ στὶς μέρες μας ἀμφισβητοῦν τὸν θεσμὸ τοῦ πνευματικοῦ πατέρα. Θεωροῦν πὼς εἶναι ἀρκετὸ νὰ μελετοῦν, νὰ προσεύχονται, νὰ ἐκκλησιάζονται. Φθάνουν αὐτὰ καὶ μόνο γιὰ νὰ πλησιάσουν τὸν Θεό – ἔτσι πιστεύουν.
Ὅμως ὅσο πνευματικὸς ἄνθρωπος κι ἂν εἶναι κανείς, καὶ ὅσο καλὴ τακτοποίηση κι ἂν κάνει μόνος του στὰ θέματά του, δὲν μπορεῖ νὰ ἀναπαυθεῖ, γιατὶ ὁ Θεὸς θέλει ὁ ἄνθρωπος νὰ βοηθεῖται ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ διορθώνεται διὰ τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς «Κλίμακος» γράφει: «Ἐκεῖνοι ποὺ στηρίχθηκαν στὶς δικές τους δυνάμεις καὶ νόμισαν ὅτι δὲν ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ ὁδηγό, ὁπωσδήποτε ἀπατήθηκαν. Ὅπως τὸ πλοῖο, ὅταν ἔχει καλὸ κυβερνήτη, φθάνει μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ σῶο στὸ λιμάνι, ἔτσι καὶ ἡ ψυχή, ὅταν ἔχει καλὸ ὁδηγό, ἀνεβαίνει εὔκολα στὸν οὐρανό, ἔστω καὶ ἂν ἔχει διαπράξει πλῆθος κακῶν».
Καὶ ὁ ὅσιος Παΐσιος συμβούλευε σχετικά: «Ὅποιος δὲν ἔχει πνευματικό, γιὰ νὰ τὸν συμβουλεύεται στὴν πνευματική του πορεία, μπερδεύεται, κουράζεται, καθυστερεῖ καὶ δύσκολα θὰ φθάσει στὸν προορισμό του. Ἂν δίνει μόνος του λύση στὰ προβλήματά του, ὅσο σοφὸς καὶ ἂν εἶναι, ἐπειδὴ κινεῖται μὲ αὐτοπεποίθηση καὶ ὑπερηφάνεια, μένει σκοτισμένος. Ἐνῶ, ὅποιος ταπεινώνεται καὶ πηγαίνει μὲ ἐμπιστοσύνη καὶ αὐταπάρνηση στὸν πνευματικὸ καὶ ζητᾶ τὴ γνώμη του, βοηθιέται. Γιατὶ τότε ὁ Θεὸς ὁπωσδήποτε φωτίζει τὸν πνευματικὸ καὶ τοῦ δίνει τὴ σωστὴ ἀπάντηση».
Ἀποτελεῖ εὐλογία μεγάλη στὴ ζωή μας ἡ παρουσία τοῦ πνευματικοῦ μας πατέρα καὶ καθοδηγοῦ. Καὶ ὅσοι δὲν ἔχουν, εἶναι ἀπαραίτητο νὰ βροῦν. Νὰ τὸν ἐπισκέπτονται, νὰ ἐξομολογοῦνται, νὰ τοῦ ἔχουν ἐμπιστοσύνη, νὰ τὸν συμβουλεύονται καὶ νὰ ὑπακούουν πρόθυμα στὶς ὑποδείξεις του.
Καὶ πάλι ὁ ὅσιος Παΐσιος θὰ μᾶς συμβουλεύσει: «Ἂν ἔχουν οἱ ἄνθρωποι πνευματικὸ καὶ βάλουν ἕνα πρόγραμμα μὲ προσευχὴ καὶ λίγη μελέτη, καὶ ἐκκλησιάζονται, κοινωνοῦν, τότε δὲν ἔχουν τίποτε νὰ φοβηθοῦν σ’ αὐτὴ τὴ ζωή»(*).
(*) Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι, τόμ. Γ΄: Πνευματικὸς ἀγώνας, σελ. 248.
