Τὸ ὄνομα τῆς ὁσίας Πελαγίας, τῆς ταπεινῆς Μοναχῆς τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κεχροβουνίου τῆς Τήνου, συνδέεται μὲ τὴν εὕρεση τῆς θαυματουργοῦ Εἰκόνας τῆς Παναγίας τῆς Μεγαλόχαρης τῆς Τήνου. Σ’ αὐτὴ τὴν ἄκακη καὶ ἁπλὴ Μοναχὴ ἡ Κυρία Θεοτόκος ἀπεκάλυψε ποῦ εὑρίσκεται ἡ Εἰκόνα της. Καὶ ὅλα αὐτὰ στὴν ἐποχὴ ποὺ οἱ Ἕλληνες εἶχαν ξεκινήσει τὴν Ἐπανάστασή τους ἐναντίον τῶν Τούρκων καὶ ζητοῦσαν τὴν ἄμεση προστασία καὶ βοήθειά της.
Ἡ ὁσία Πελαγία γεννήθηκε τὸ 1752 στὸ χωριὸ Κάμπος τῆς Τήνου ἀπὸ ἱερατικὴ εὐλαβεστάτη οἰκογένεια. Τὸ βαπτιστικό της ὄνομα ἦταν Λούκια καὶ τὸ ὄνομα τοῦ ἱερέα πατέρα της Νικηφόρος Νεγρεπόντης. Ἡ μικρὴ Λούκια ἀνέπνεε στὸ οἰκογενειακό της περιβάλλον τὸ ὀξυγόνο τῆς «ἐν Χριστῷ» ζωῆς. Χαιρόταν νὰ ἀκούει τὶς θεῖες διδαχὲς τοῦ Εὐαγγελίου καὶ νὰ τὶς ἐφαρμόζει μὲ ἀκρίβεια. Νωρὶς ἔμεινε ὀρφανὴ ἀπὸ τὸν πατέρα. Καὶ στὴν ψυχή της αἰσθάνθηκε ἔντονη τὴ δίψα γιὰ μοναχικὴ ἀφιέρωση. Πολὺ τὴν ἐνίσχυσε στὸν πόθο της αὐτὸ μὲ ὥριμες πνευματικὲς συμβουλὲς ἡ θεία της, ἡ Μοναχὴ Πελαγία τῆς Μονῆς Κεχροβουνίου.
Σὲ ἡλικία 15 ἐτῶν ἡ Λούκια εἰσέρχεται στὴν ἴδια Μονὴ γιὰ νὰ δοκιμασθεῖ. Καὶ σύντομα κείρεται Μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Πελαγία. Μὲ ἀπερίγραπτη χαρὰ ἡ νέα Μοναχὴ ξεκινᾶ ὑπεύθυνα τώρα τοὺς μοναχικούς της ἀγῶνες. Προσεύχεται μὲ θερμότητα, ἀσκεῖ τὰ διακονήματά της μὲ ἀκρίβεια, ἀγωνίζεται γιὰ τὴν ἐσωτερική της καθαρότητα, προσφέρει ἀγάπη πλούσια πρὸς ὅλες τὶς Μοναχὲς καὶ σὲ πολλοὺς πάσχοντες ποὺ κατέφευγαν στὴν ἱερὰ Μονὴ γιὰ βοήθεια. Ἡ ψυχή της ἔλαμπε σὰν κρύσταλλο. Ἡ μορφή της ἐξέπεμπε εἰρήνη. Καὶ ὅσο τὰ χρόνια περνοῦσαν τόσο καὶ ἡ ὁσιότητά της βάθαινε. Βρισκόταν στὴν ἡλικία τῶν 73 ἐτῶν. Τότε ἦταν ποὺ ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος βρῆκε ἄξια τὴ δούλη της Μοναχὴ Πελαγία, νὰ τῆς φανερώσει τὸ μεγάλο μυστικό.
Ἦταν Κυριακὴ 9 Ἰουλίου τοῦ 1822, ὅταν ἡ Μοναχὴ Πελαγία μετὰ τὴ βραδινή της προσευχὴ στὸ κελλί της αἰσθάνθηκε μιὰ ἄρρητη εὐωδία καὶ εἶδε σὲ ὅραμα μιὰ μεγαλοπρεπὴ Κυρία – Βασίλισσα μὲ φωτοστέφανο, ποὺ τῆς ἔλεγε νὰ συναντήσει ἀμέσως τὸν ἐπίτροπο τῶν ἐκκλησιαστικῶν Σταματέλλο Καγκάδη καὶ νὰ τοῦ πεῖ νὰ φροντίσει νὰ ξεθάψει ἀπὸ τὸν ἀγρὸ τοῦ Ἀντώνη Δοξαρᾶ τὴν Εἰκόνα της. Καὶ στὸν τόπο ἐκεῖνο νὰ κτίσει τὸ σπίτι της.
Ἡ Ὁσία ταράχθηκε. Ἔνιωσε πλήρως τὸ νόημα τοῦ ὁράματος. Ἀλλὰ οὐδέποτε εἶχε πιστέψει ὅτι ἦταν ἄξια γιὰ μιὰ τέτοια ἀποκάλυψη. Γι’ αὐτὸ σιώπησε.
Τὸ ὅραμα ἐπαναλήφθηκε καὶ δεύτερη φορά. Καὶ πάλι ἡ Πελαγία σιώπησε. Ἔγινε καὶ τρίτη φορὰ τὴν Κυριακὴ 23 Ἰουλίου 1822. Ἡ Ἁγία βρισκόταν σὲ ὥρα προσευχῆς. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἐπανέλαβε σταθερὰ τὸ γνωστό της αἴτημα καὶ τὴ χαιρέτησε μὲ τοὺς λόγους: «Εὐαγγελίζου, γῆ, χαρὰν μεγάλην». Καὶ ἡ Ὁσία ἀπάντησε: «Αἰνεῖτε, οὐρανοί, Θεοῦ τὴν δόξαν». Πλημμυρισμένη ἀπὸ οὐράνια εἰρήνη τότε ἡ Πελαγία ἔτρεξε καὶ ἀνήγγειλε μὲ εἰλικρίνεια καὶ ταπείνωση ὅλα τὰ ἱερὰ συμβάντα στὴν Ἡγουμένη τῆς Μονῆς.
Ἀμέσως ἐνημερώθηκε ὁ Σταματέλλος Καγκάδης. Καὶ μὲ τὴν εὐλογία τοῦ τότε Μητροπολίτη Τήνου Γαβριὴλ ξεκίνησε τὸ ἱερὸ ἔργο τῆς ἀνευρέσεως τῆς Ἁγίας Εἰκόνας. Συγκινητικὴ ἦταν ἡ ἀνταπόκριση ὅλου τοῦ τηνιακοῦ λαοῦ. Οἱ ἀνασκαφὲς ἄρχισαν τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1822 καὶ συνεχίστηκαν γιὰ δύο μῆνες ἀλλὰ μὲ ἄκαρπες προσπάθειες. Ἐν τῷ μεταξὺ ἡ θανατηφόρα ἀρρώστια τῆς πανώλους θέριζε τοὺς ἀνθρώπους.
Ἀπογοήτευση εἶχε ἁπλωθεῖ παντοῦ. Ὁρισμένοι μάλιστα χλεύαζαν τὴ Μοναχὴ Πελαγία ὡς «ὀνειροπόλα». Ἕως ὅτου ἡ Κυρία Θεοτόκος μὲ νέα θαυματουργική της ἐμφάνιση ἐνεθάρρυνε τὸν λαό.
Μὲ ἐνθουσιασμὸ ξεκίνησαν πάλι οἱ ἐργάτες τὸ σκάψιμο. Ἐργάζονταν μὲ βάρδιες. Στὶς 30 Ἰανουαρίου τοῦ 1823 ἔσκαβαν οἱ Φαλαταδιανοί. Ἐκείνη τὴν ἡμέρα, τὸ μεσημέρι, ἡ ἀξίνα τοῦ Δημήτρη Βλάσση κτύπησε σὲ ξύλο. Μὲ ἀγωνία ἔσκυψε καὶ ξέθαψε καὶ πῆρε στὰ χέρια του ἕνα κομμάτι ξύλου. Καὶ ὤ! τί συγκίνηση! Ἦταν ὁ θησαυρὸς ποὺ ἔψαχναν, ἡ Εἰκόνα. Μιὰ Εἰκόνα μὲ τὴν παράσταση τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ποὺ κατὰ λάθος τὴν εἶχε σχίσει ὁ ἐργάτης στὰ δύο μὲ τὴν ἀξίνα. Καὶ κρατοῦσε τώρα τὸ κομμάτι τοῦ ξύλου μὲ τὸν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ. Ἀμέσως ξέθαψαν καὶ τὸ ὑπόλοιπο κομμάτι τῆς Εἰκόνας μὲ τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Ἕνα μεταβυζαντινὸ ἀριστούργημα τέχνης, ἀναλλοίωτο ἀπὸ τὴν ὑγρασία τῆς γῆς καὶ τὴ φθορὰ τοῦ χρόνου, γεμάτο ἀπὸ θεία χάρη καὶ εὐλογία.
Στὸν ἁγιασμένο ἐκεῖνο τόπο τοῦ ἀγροῦ τοῦ Δοξαρᾶ κτίστηκε ὁ περικαλλὴς Ναὸς τῆς Εὐαγγελίστριας. Ἐκεῖ φυλάσσεται ὁ θησαυρὸς τῆς θαυματουργοῦ Εἰκόνας τῆς Μεχαλόχαρης, μὲ κρεμασμένα ἀναρίθμητα τάματα ποὺ ὅλα ἐκφράζουν τὴ βαθιὰ εὐγνωμοσύνη ἑκατοντάδων χιλιάδων προσκυνητῶν ποὺ ἔζησαν καὶ εἶδαν τὰ θαύματά της!
Ἡ ὁσία Πελαγία παρέδωσε τὸ πνεῦμα της στὸν Κύριο στὶς 28 Ἀπριλίου τοῦ 1834 καὶ τάφηκε στὸ Ναὸ τῶν Ταξιαρχῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς της. Τὸ 1970 ἔγινε ἐπίσημα ἡ ἁγιοκατάταξή της στὸ ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας. Ἡ τιμία κάρα της εἶναι θησαυρισμένη σήμερα στὸν ὁμώνυμο μεγαλοπρεπὴ Ναό της στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κεχροβουνίου. Καὶ τὸ ταπεινὸ ἁγιασμένο κελλάκι της παραμένει τόπος ποὺ γλυκαίνει τοὺς πόνους τῶν εὐλαβῶν προσκυνητῶν. Ἡμέρα μνήμης της ὁρίσθηκε ἡ 23η Ἰουλίου, ἡμέρα τοῦ θείου ὁράματός της.
Ὁσία μας Μητέρα Πελαγία, ποὺ τόσο σὲ ἀγάπησε καὶ σὲ χαρίτωσε ἡ Κυρία Θεοτόκος, σκύψε στὸ θρόνο της καὶ μίλησέ της γιὰ μᾶς. Ζητοῦμε προστασία, ἀσφάλεια καὶ σωτηρία. Γιὰ τὶς ψυχές μας ποὺ δοκιμάζονται. Γιὰ τὸ Ἔθνος μας ποὺ συγκλονίζεται. Γιὰ ὅλο τὸν κόσμο ποὺ πάσχει. Ὁσία Μητέρα, μὴ μᾶς ἀφήνεις μόνους. Βοήθησέ μας μὲ τὴ Χάρη τῆς Μεγαλόχαρης τῆς Τήνου.
