Ξεμάκραιναν ἀρκετὰ πλέον ἀπὸ τὴν ἀπόμακρη σκήτη τους. Μπροστά τους ἄρχισαν νὰ διακρίνονται τὰ πρῶτα σπίτια ἀπὸ τὴν πολυάνθρωπη μεγαλούπολη ποὺ ἦταν κι ὁ προορισμός τους. Βάδιζε μπροστὰ ὁ Γέροντας μὲ τὸ ραβδί του καὶ πίσω ἀκολουθοῦσε ὁ ὑποτακτικός. Ὁ δεύτερος δὲν πολυήξερε τὸν σκοπὸ τῆς καθόδου τους στὴν πόλη. Δὲν τὸν πολυενδιέφερε ἄλλωστε. Αὐτὸς ἀκολουθοῦσε τὸν Γέροντα καὶ ὑπάκουε. Βέβαια κάτι τοῦ εἶχε ἀναφέρει, ὅτι ἐπρόκειτο, ὅπως κι ἄλλη φορὰ ἔκαναν στὸ παρελθόν, νὰ συνδυάσουν τὴν ἐξασφάλιση μερικῶν ἀναγκαίων προμηθειῶν τους μαζὶ μὲ κάποια ἱεραποστολικὴ περιοδεία καὶ κήρυγμα.
Σὲ λίγη ὥρα μπῆκαν μέσα στὴν πολυσύχναστη πόλη. Κόσμος πολύς! Κι αὐτοί, ὁλόκληρη τὴν ἡμέρα μὲ τὸ βλέμμα χαμηλωμένο, μὲ τὸ νοῦ συγκεντρωμένο, ἐπισκέφθηκαν καταστήματα, ἀγόρασαν προϊόντα, ἐπικοινώνησαν μὲ διάφορους ἀνθρώπους. Σοβαροί, ἁπλοί, ταπεινοί, προσεκτικοὶ σὲ κάθε τους βῆμα, σὲ κάθε τους κίνηση, ἐξασφάλισαν ὅλες τὶς προμήθειές τους, ἀλλὰ κήρυγμα δὲν ἔκαναν. Ὁ ἥλιος πῆρε νὰ γέρνει στὴ δύση του. Κι αὐτοὶ πῆραν τὸν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς γιὰ τὴν ἀπόμακρη ἡσυχαστικὴ γωνιά τους. Τότε ἦταν ποὺ ὁ ὑποτακτικὸς πῆρε τὸν λόγο γιὰ πρώτη φορὰ καὶ ρώτησε τὸν Γέροντα:
–Τὸ κήρυγμα πότε θὰ γίνει; Ποῦ;
Κι ὁ Γέροντας ἀπάντησε:
–Τὸ κήρυγμα ἔγινε!
–Πότε; Ποῦ; ξαναρώτησε ἔκπληκτος ὁ ὑποτακτικός.
–Δὲν τὸ κατάλαβες; Δὲν τὸ κατάλαβες! Κι ὅμως ἔγινε! Ἡ παρουσία μας ἦταν τὸ κήρυγμα. Ἡ στάση μας. Ἡ ἀναστροφή μας.
Καὶ δὲν ἦταν καθόλου ὑπερβολικὸς ὁ Γέροντας. Πράγματι. Ἡ ἁπλότητά τους, ἡ σεμνότητά τους, ἡ σοβαρότητά τους· τὰ γεμάτα καλοσύνη καὶ ἱλαρότητα πρόσωπά τους ἦταν ἕνα ζωντανὸ κήρυγμα γιὰ τοὺς κατοίκους τῆς μεγαλούπολης.
Πόσο δίκιο εἶχε ὁ Γέροντας καὶ ὡς πρὸς τὴ δράση του καὶ ὡς πρὸς τὴν ἑρμηνεία της! Γιατὶ τὸ δυνατότερο κήρυγμα τὸ δίνει τὸ παράδειγμα. Πάντοτε οἱ ἄνθρωποι, εἰδικὰ ὅμως στὶς ἡμέρες μας, εἶναι πολὺ κουρασμένοι ἀπὸ μεγάλα λόγια καὶ ὑποσχέσεις. Ζητοῦν ἀπεγνωσμένα ἔργα· παράδειγμα· ὑπόδειγμα βίου.
Τὰ παιδιὰ παρατηροῦν τὴ στάση τῶν γονέων τους μπροστὰ σὲ ὁποιοδήποτε ζήτημα· τὴν ἀντίδρασή τους, τὶς μεταξύ τους σχέσεις, γιὰ νὰ ἐμπνευσθοῦν ἢ νὰ ἀντιδράσουν ἀνάλογα· γιὰ νὰ συμμορφωθοῦν μὲ τὶς ὑποδείξεις τους ἢ νὰ ἐπαναστατήσουν μὲ ἐξόφθαλμη ἀνυπακοή. Ἡ κοινωνία παρατηρεῖ μὲ ἐξονυχιστικὸ τρόπο τὴν συμπεριφορὰ τῶν πιστῶν. Καὶ εἶναι πρόθυμη μπροστὰ στὸ ὅποιο ἀτόπημα νὰ διατυπώσει γενικευτικὰ κάτι ποὺ τὴν ἀπαλλάσσει ἀπὸ τὸν ἐσωτερικὸ ἔλεγχο: Ὅλοι τὰ ἴδια κάνουν! Ἢ νὰ καταδικάσει τὴν ἀνακολουθία λόγων καὶ πράξεων μὲ τὴ γνωστὴ παροιμία: «Δάσκαλε ποὺ δίδασκες καὶ νόμο δὲν ἐκράτεις». Σὲ ἀντίθετη περίπτωση, μπορεῖ νὰ ἐλεγχθεῖ καὶ νὰ ἐμπνευσθεῖ μπροστὰ στὴν ἀκεραιότητα καὶ τὴ σταθερότητα ἑνὸς πιστοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ Κύριός μας στὴν «ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία» Του προέτρεψε τὸν κάθε πιστὸ νὰ εἶναι ἕνα φῶς μέσα στὸ περιβάλλον τῆς κοινωνίας του· ἕνα φωτεινὸ παράδειγμα: «Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων», εἶπε, «ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. ε΄ 16).
Τὸ φωτεινὸ παράδειγμα θὰ ὁδηγεῖ τοὺς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους στὴ δόξα τοῦ ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος παρόμοια προτρέπει τοὺς πιστούς: «Δεῖξόν μοι τὴν πίστιν σου ἐκ τῶν ἔργων σου», λέει (Ἰακ. β΄ 18). Φανέρωσε δηλαδὴ τὴν πίστη σου μέσα ἀπὸ τὰ ἔργα σου· μέσα ἀπὸ τὸ παράδειγμά σου.
Βέβαια ὅλη αὐτὴ ἡ διδασκαλία δὲν ὁδηγεῖ καθόλου στὴν κατάργηση ἢ τὸν παραμερισμὸ τοῦ κηρύγματος καὶ τῆς προφορικῆς μαρτυρίας τῶν πιστῶν. Ἁπλὰ ἀναδεικνύει τὸ παράδειγμα ἔναντι τῶν θεωρητικῶν λόγων.
Αὐτὸ τὸ παράδειγμα θὰ πρέπει νὰ προσέξουμε ὅλοι μας. Τὴ φανέρωση τῶν λόγων καὶ τῆς ἀλήθειας τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπὸ τὴ ζωή μας· ἔτσι ὥστε ἡ ζωή μας νὰ εἶναι πραγματικὰ φῶς σὰν ἀστραπή, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ ἔχει καὶ ὁ λόγος μας τὴν ἀπήχηση τῆς βροντῆς.
