Δὲν ἔφθανε ἡ μακρὰ ξενιτειὰ τοῦ εὐσεβοῦς Ψαλμωδοῦ λόγῳ τῆς αἰχμαλωσίας. Δὲν ἔφθανε ἡ ἀναγκαστικὴ συνοίκησή του μὲ τοὺς βδελυρούς, δολίους καὶ ἀδίκους Κηδαρινούς, ἀπογόνους τοῦ δευτέρου γιοῦ τοῦ Ἰσμαήλ· ἦταν ὑποχρεωμένος νὰ ζεῖ καὶ μὲ ἀνθρώπους σκληροὺς καὶ ἐριστικούς, οἱ ὁποῖοι μισοῦσαν τὴν εἰρήνη. Παραπονεῖται: «Μετὰ τῶν μισούντων τὴν εἰρήνην ἤμην εἰρηνικός· ὅταν ἐλάλουν αὐτοῖς, ἐπολέμουν με δωρεάν» (στίχ. 7)· προσπαθώντας νὰ συνεννοηθῶ μὲ ἀνθρώπους ποὺ μισοῦν τὴν εἰρήνη, εἶμαι εἰρηνικός. Ἀλλὰ μάταια! Ὅταν συνομιλῶ μ’ αὐτούς, μὲ πολεμοῦν ἄδικα, χωρὶς καμιὰ ἀφορμή.
Σημειώνει ὁ Μέγας Ἀθανάσιος: Ἀποτελοῦσε χαρακτηριστικὸ τῶν Βαβυλωνίων τὸ νὰ πολεμοῦν χωρὶς κανένα λόγο τοὺς φιλήσυχους καὶ εἰρηνικούς. Ἐκτὸς ἐὰν ὑπεβάλλετο ἡ κρίση καὶ ἡ τιμωρία τὴν ὁποία παρήγγελλε ὁ Θεὸς κατὰ τῶν Χαναναίων καὶ Ἀμορραίων, μὲ τὸ νὰ ἀπαγορεύει τὴ φιλία μαζί τους1.
Ὁ Ψαλμωδὸς ἦταν ἄνθρωπος τῆς εἰρήνης. Προσπαθοῦσε νὰ συνεννοηθεῖ μαζί τους εἰρηνικά, μάταια ὅμως! Δὲν ἀντιστεκόταν στὶς ἐριστικὲς προκλήσεις τους, ὑποχωροῦσε. Τὸν πολεμοῦσαν χωρὶς καμιὰ ἀφορμή, ἀλλὰ καὶ πάλι αὐτὸς τοὺς φερόταν μὲ τρόπο ἡσύχιο καὶ εἰρηνικό.
Ἔτσι φέρονται ἀνέκαθεν ὅσοι ἐχθρεύονται τοὺς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι φέρθηκαν καὶ οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι πρὸς τὸν ἄρχοντα καὶ χορηγὸ τῆς εἰρήνης, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐπιγείου ζωῆς Του. Ἐναντιώνονταν στὸν πλοῦτο τῆς ἀγάπης καὶ τῶν εὐεργεσιῶν Του! Γιὰ τοὺς λόγους τῆς ἀγάπης καὶ τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης δοκίμασαν νὰ Τὸν λιθοβολήσουν! Ἑπομένως, ὅταν καὶ ἐμεῖς ἀντιμετωπίζουμε τέτοια συμπεριφορά, δὲν πρέπει νὰ ἀποροῦμε. Καὶ δὲν πρέπει νὰ παύουμε νὰ σκορπίζουμε ἀγάπη καὶ εἰρήνη. Ἄλλωστε ὁ θεῖος Παῦλος μᾶς συμβουλεύει: Ὅσο ἐξαρτᾶται ἀπὸ σᾶς, προσπαθεῖτε νὰ ἔχετε εἰρηνικὲς σχέσεις μὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, ἂν εἶναι δυνατόν (Ρωμ. ιβ΄ [12] 18).
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος σχολιάζοντας τὸν στίχο τοῦ Ψαλμωδοῦ «μετὰ τῶν μισούντων τὴν εἰρήνην, ἤμην εἰρηνικός», γράφει πολὺ ὡραῖα: Εἶδες τὴν ὠφέλεια τῆς θλίψεως; Εἶδες τὸ κέρδος τῆς αἰχμαλωσίας; Τώρα ὅμως ποιὸς ἀπὸ ἐμᾶς θὰ μπορέσει νὰ πεῖ τὸν λόγο αὐτό; Διότι εἶναι ἱκανοποιητικό, ἂν εἶναι κανεὶς εἰρηνικὸς μὲ τοὺς εἰρηνικούς· ὁ αἰχμάλωτος ὅμως Ψαλμωδὸς ἦταν εἰρηνικὸς καὶ μὲ ἐκείνους ποὺ μισοῦν τὴν εἰρήνη. Καὶ ἐρωτᾶ ὁ θεοφώτιστος Χρυσόστομος: Πῶς θὰ ἐπιτύχουμε καὶ ἐμεῖς αὐτὸ ποὺ πέτυχε ὁ Ψαλμωδός; Καὶ ἀπαντᾶ ὁ ἴδιος: Θὰ τὸ ἐπιτύχουμε, ἐὰν ζοῦμε ὡς προσωρινοὶ στὸν κόσμο αὐτό, ἂν ζοῦμε ὡς φιλοξενούμενοι, ἂν δὲν ἐξουσιαζόμαστε ἀπὸ τίποτε τῆς παρούσης ζωῆς. Διότι τίποτε δὲν προκαλεῖ τόσο μεγάλη μάχη καὶ πόλεμο, ὅσο ἡ ἀγάπη τῶν ἀγαθῶν τῆς παρούσης ζωῆς καὶ ἡ ἐπιθυμία τῆς δόξας, τῶν χρημάτων καὶ τῶν ἀπολαύσεων. Ἄλλωστε, συνεχίζει, ὁ Κύριος προτρέπει νὰ εἴμαστε σὰν ἥμερα πρόβατα ἀνάμεσα σὲ αἱμοβόρους λύκους (βλ. Ματθ. ι΄ [10] 16), γιὰ νὰ μὴ λὲς ἐσὺ ὁ Χριστιανός: Αὐτὰ καὶ αὐτὰ ἔπαθα καὶ γι’ αὐτὸ ἔγινα ἄγριος. Ἔστω καὶ ἂν πάθεις πολλά, νὰ παραμείνεις αὐτὸ ποὺ εἶσαι, δηλαδὴ πρόβατο, καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ νικήσεις τοὺς λύκους.
Προσθέτει δὲ καὶ τὰ ἀκόλουθα ὁ χρυσολόγος Πατέρας: Ὁ τάδε εἶναι πονηρὸς καὶ διεφθαρμένος· ἔχεις ὅμως τόσο μεγάλη δύναμη, ὥστε νὰ νικήσεις καὶ τοὺς πονηρούς. Τί εἶναι πιὸ ἥμερο ἀπὸ τὸ πρόβατο καὶ πιὸ ἄγριο ἀπὸ τὸν λύκο; Καὶ ὅμως, τὸ πρόβατο θὰ νικήσει τὸν λύκο. Αὐτὸ ἔγινε φανερὸ στὴν περίπτωση τῶν Ἀποστόλων. Διότι τίποτε δὲν εἶναι δυνατότερο ἀπὸ τὴν ἡμερότητα καὶ ἰσχυρότερο ἀπὸ τὴν ὑπομονή. Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς ὁ Κύριος προτρέπει νὰ εἴμαστε «ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων». Καὶ ὁ Κύριος ἀφοῦ εἶπε αὐτά, σὰν νὰ μὴν εἶναι ἀρκετὴ ἡ ἡμερότητα τοῦ προβάτου, πρόσθεσε καὶ κάτι ἄλλο γιὰ ἐκεῖνον ποὺ θέλει νὰ Τὸν παρουσιάσει ὡς μαθητὴ δικό Του. Εἶπε: «Νὰ εἶσθε ἄκακοι καὶ ἁπλοὶ σὰν τὰ περιστέρια» (Ματθ. ι΄ [10] 16). Ἀφοῦ ἀνέμειξε τὴν ἡμερότητα δύο ἥμερων καὶ ἁπλῶν ζώων, τόσο μεγάλη καλοσύνη ζητεῖ καὶ ἀπὸ ἐμᾶς, ὅταν εἴμαστε μεταξὺ ἀγρίων. Μὴ μοῦ λές, ἄνθρωπε, συνεχίζει ὁ θεόσοφος ποιμενάρχης, ὅτι ὁ τάδε εἶναι κακὸς καὶ δὲν μπορῶ νὰ τὸν ὑποφέρω. Διότι τότε ἀκριβῶς πρέπει νὰ δείχνουμε τὴν ἡμερότητα, ὅταν βρισκόμαστε μαζὶ μὲ τοὺς ἄγριους καὶ ἀνήμερους. Τότε ἀποδεικνύεται ἡ δύναμη τῆς ἡμερότητας. Τότε λάμπει τὸ ἔργο της, ἡ ἐπιτυχία καὶ ἡ ὠφέλειά της.
Καὶ κατακλείει τὰ σοφὰ ἐπιχειρήματά του ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος: Ἔτσι πρέπει καὶ ἐμεῖς νὰ συμπεριφερόμαστε, ἔστω κι ἂν μᾶς ρίχνουν καὶ μᾶς κτυποῦν, ἐνῶ ἐμεῖς τοὺς ἀγαποῦμε· ἔστω κι ἂν μᾶς ἐπιβουλεύονται, πρέπει νὰ δείχνουμε τὶς ἀρετές μας, ἐνθυμούμενοι πάντοτε τὴν παρομοίωση ἐκείνη ποὺ μᾶς προτρέπει νὰ εἴμαστε σὰν πρόβατα καὶ περιστερὲς μεταξὺ τῶν λύκων, γιὰ νὰ κάνουμε ἐκείνους μὲν καλύτερους, ἐμεῖς δὲ οἱ ἴδιοι νὰ ἀπολαύσουμε τὰ οὐράνια ἀγαθά2.
Αὐτὸ τὸ σπουδαῖο δίδαγμα ζωῆς καὶ ἀναστροφῆς μᾶς προσέφερε ὁ εὐσεβὴς Ψαλμωδὸς μὲ τὸν 119ο Ψαλμὸ τῶν Ἀναβαθμῶν, γιὰ μιὰ θεοφιλὴ παροικία μὲ ἀνθρώπους ἐριστικούς, δόλιους καὶ βίαιους. Ἂν ἔτσι φερόμαστε, ἔχουμε νὰ λάβουμε πολλὴ ὠφέλεια ἐμεῖς, ἀλλὰ καὶ ἐκείνους θὰ βοηθήσουμε γιὰ ἕνα θεοφιλὴ καὶ σωτήριο τρόπο ζωῆς.
1. Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, Εἰς Ψαλ. ριθ΄ [119] 7, PG 27, 509D.
2. ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Εἰς Ψαλ. ριθ΄ [119] 3, PG 55, 343-344.
