Στὸν 11ο Ψαλμὸ ὁ προφητάναξ Δαβὶδ διαπιστώνει μὲ πόνο ὅτι κυριαρχοῦν γύρω του ἡ ὑποκρισία, τὸ ψεῦδος, ἡ αὐθαιρεσία τῶν ἀλαζόνων ἀνθρώπων, ἀπὸ τὰ ὁποῖα καὶ ὁ ἴδιος ταλαιπωρεῖται. Καταφεύγει στὸ Θεὸ καὶ Τὸν ἱκετεύει νὰ τὸν γλυτώσει ἀπὸ τοὺς πονηροὺς ἀνθρώπους. Ὁ Θεὸς διαβεβαιώνει ὅτι θὰ προστατεύσει ὅσους ἀδικοῦνται καὶ θὰ φανερώσει μὲ τρόπο ἀδιαμφισβήτητο τὴ δικαιοσύνη καὶ τὴ δύναμή Του. Ποιὸς μπορεῖ ν᾿ ἀμφιβάλει γιὰ τὴν ἀλήθεια τῶν λόγων Του; Τὰ λόγια τοῦ Κυρίου εἶναι καθαρὰ ἀπὸ κάθε ψεῦδος. Μακάρι Ἐσύ, Κύριε, γράφει ὁ Δαβίδ, νὰ μᾶς φυλάξεις καὶ νὰ μᾶς διατηρήσεις ἀβλαβεῖς ἀπὸ αὐτὴ τὴν πονηρὴ γενιὰ καὶ τώρα καὶ αἰωνίως. «Κύκλῳ οἱ ἀσεβεῖς περιπατοῦσι». Περπατοῦν γύρω μας οἱ ἀσεβεῖς καὶ μᾶς ἔχουν κυκλώσει ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη. Ὅμως γεμάτος πίστη ὁμολογῶ: «Κατὰ τὸ ὕψος σου ἐπολυώρησας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων» (Ψαλ. ια´ [11] 9). Ὅσο εἶναι τὸ ὕψος Σου, Κύριε, τόση εἶναι καὶ ἡ φροντίδα Σου γιὰ τοὺς ἀνθρώπους. «Ἐπολυώρησας»: Ἔδειξες δηλαδὴ μεγάλη φροντίδα, φρόντισες μὲ κάθε ἐπιμέλεια.
Ἀλλὰ ποιὸ εἶναι τὸ ὕψος τοῦ Θεοῦ; Ἡ κτίση δίνει τὴ δική της μαρτυρία: Ἡ γῆ μὲ τὶς ὑπέροχες ἐναλλαγὲς τοπίων, τὴν ποικιλία ζωῆς ποὺ φιλοξενεῖ, τὰ χερσαῖα ζῶα καὶ τὰ πτηνά, τὰ ποικίλα φυτὰ καὶ λουλούδια, τὶς ἐρήμους, τὰ πανύψηλα ὄρη, ὁ ἀέρας καὶ τὰ σύννεφα, οἱ ἀχανεῖς ὠκεανοὶ μὲ τοὺς ἀναρίθμητους ὀργανισμοὺς ποὺ κρύβουν μέσα τους, ὅλα μιλοῦν γιὰ τὸ μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ.
Τὸ σύμπαν, τὰ δισεκατομμύρια τῶν γαλαξιῶν, τὰ συστήματα τῶν ἀστέρων καὶ τῶν πλανητῶν μὲ τὶς ἀκριβεῖς τροχιές τους, τὶς ἰλιγγιώδεις ταχύτητες, τὶς τεράστιες μεταξύ τους ἀποστάσεις, ποὺ ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ πλέον νὰ ὑπολογίσει, ἀλλὰ πάντοτε θὰ ἀδυνατεῖ νὰ συνειδητοποιήσει· τὸ μεγαλειῶδες σύμπαν μαρτυρεῖ γιὰ τὸ ὕψος τοῦ Θεοῦ.
Τὰ ἑξαπτέρυγα Σεραφείμ, τὸ πλησιέστερο πρὸς τὸν Θεὸ ἀγγελικὸ τάγμα, φλογισμένα ἀπὸ τὴ θεία ἀγάπη, ἀναπέμπουν ἀέναη δοξολογία πρὸς τὴν Ἁγία Τριάδα. Μὲ ἔκπληξη ποὺ διαρκῶς ἀνανεώνεται, μὲ ἱερὸ εὐφρόσυνο τρόμο καλύπτουν τὰ πρόσωπα καὶ τὰ πόδια τους μπροστὰ στὸ ὑπερβάλλον μεγαλεῖο τῆς θείας δόξας καὶ κράζουν ἀδιάλειπτα τὸ ἕνα πρὸς τὸ ἄλλο: «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος σαβαώθ, πλήρης πᾶσα ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ» (Ἡσ. Ϛ´ 1-4)…
«Τῆς μεγαλωσύνης αὐτοῦ οὐκ ἔστι πέρας» (Ψαλ. ρμδ´ [144] 3). Δὲν ὑπάρχει ὅριο στὴ μεγαλοσύνη Του, στὸ ὕψος Του. Ἑπομένως καὶ ἡ πρόνοιά Του, κατὰ τὸν Ψαλμωδό, εἶναι καὶ αὐτὴ ἀσύλληπτη, ἄπειρη. Δὲν μπορεῖ οὔτε ἄνθρωπος οὔτε ἄγγελος νὰ κατανοήσει τὴ φροντίδα τοῦ Δημιουργοῦ γιὰ τὸ πλάσμα Του. Διότι αὐτὴ εἶναι μυστήριο.
Εἶναι μυστήριο τὸ κέντρο τῆς θείας Προνοίας, ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, μὲ κορυφαῖο γεγονὸς τὴ Σταύρωσή Του. Μυστήριο θαυμαστὸ καὶ ἀνεξάντλητο στὴ μελέτη του. Ἀλλὰ εἶναι ἐπίσης μυστήριο καὶ ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸ κάθε πλάσμα Του – καὶ σ᾿ αὐτὸ κυρίως ἀναφέρεται ὁ Ψαλμωδὸς στὸ συγκεκριμένο Ψαλμὸ ὅταν λέει, «κατὰ τὸ ὕψος σου ἐπολυώρησας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων».
Ὁ Θεὸς προαιωνίως θέλησε νὰ φέρει στὴν ὕπαρξη τὸν κάθε ἄνθρωπο· τὸ θέλησε ἐλεύθερα καὶ ἀπὸ ἀγαθότητα ἀνεξιχνίαστη· μὲ προορισμό, ἂν ἀνταποκριθεῖ, νὰ τὸν καταστήσει κοινωνὸ τῆς Βασιλείας Του, νὰ τὸν ἀναδείξει θεὸ κατὰ χάριν. Στὸ σύντομο πέρασμα τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴ γῆ ὅλα ὑπηρετοῦν αὐτὸ τὸν μεγαλειώδη σκοπό.
Ὡστόσο δὲν φροντίζει μόνο γιὰ τὴ σωτηρία μας ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅλα τὰ ἄλλα. «Πολυωρεῖ», δείχνει δηλαδὴ μεγάλο ἐνδιαφέρον· μὲ πόση ἀγάπη, μὲ πόση στοργή, μὲ πόση σοφία! «Ὑμῶν καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσί», μᾶς διαβεβαίωσε (Ματθ. ι´ [10] 30). Δηλαδὴ προνοεῖ καὶ γιὰ τὰ πιὸ ἀσήμαντα ζητήματα, στὰ ὁποῖα ἐμεῖς δὲν δίνουμε ἰδιαίτερη σημασία. Οἰκονομεῖ τὰ ἀναγκαῖα γιὰ τὴ συντήρησή μας. Διαμορφώνει στὴ ζωή μας περιστάσεις, ὥστε νὰ Τὸν γνωρίσουμε καὶ νὰ Τὸν πλησιάσουμε περισσότερο. Μᾶς προστατεύει ἀπὸ κινδύνους τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, ἀπὸ διεφθαρμένους ἀνθρώπους, ἀπὸ θανατηφόρα δυστυχήματα, ἀπὸ θανάσιμα ἁμαρτήματα. Σὲ κρίσιμα διλήμματα μᾶς χαρίζει τὸν φωτισμό Του. Δὲν ἐπιτρέπει νὰ ἀντιμετωπίσουμε πειρασμοὺς μεγαλύτερους ἀπὸ τὶς δυνάμεις μας, ἀλλὰ μᾶς δίνει πλούσια τὴ Χάρη Του γιὰ νὰ τοὺς ὑπερβοῦμε καὶ νὰ τοὺς νικήσουμε. Φιλάνθρωπα ἐπιτρέπει θλίψεις, ποὺ μᾶς ἐξαγιάζουν. Ὅλα τὰ παρακολουθεῖ, γιὰ ὅλα φροντίζει ἡ ἀνύστακτη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ: γιὰ τὰ αἰώνια καὶ τὰ προσωρινά, γιὰ τὰ προσωπικά, τὰ οἰκογενειακά, τὰ ἐπαγγελματικά, τὰ ἐθνικά, τὰ παγκόσμια…
Εἶναι θαυμαστὴ στὸ βάθος της ἡ θεία Πρόνοια: Οἰκονομεῖ ὥστε ἀκόμη καὶ ὁ διάβολος καὶ τὰ ὄργανά του, χωρὶς νὰ τὸ θέλουν, νὰ ὑπηρετοῦν τὸ σχέδιο τῆς σωτηρίας μας.
Ἕνα πρέπει νὰ ἔχουμε πάντοτε στὸ νοῦ μας, γράφει ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅτι, ἐφόσον εἴμαστε δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καὶ Ἐκεῖνος μᾶς φροντίζει, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ πάθουμε κάτι χωρὶς νὰ τὸ θέλει ὁ Θεός (PG 31, 332C).
Ἂν μάλιστα ἐμεῖς ζοῦμε κατὰ τὸ θέλημά Του, τότε ὅλα θὰ μᾶς ὠφελοῦν· διότι «τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάντα συνεργεῖ εἰς ἀγαθόν» (Ρωμ. η´ 28), «καὶ τὰ δοκοῦντα εἶναι (=καὶ ὅσα φαίνονται) λυπηρά».
Ἂς παρακαλοῦμε τὸν Θεὸ νὰ μᾶς ἀξιώνει νὰ βλέπουμε τὴν πατρική Του φροντίδα γιὰ μᾶς καὶ νὰ Τὸν εὐχαριστοῦμε μέσα ἀπὸ τὴν καρδιά μας πάντοτε γιὰ ὅλα.
