Ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολή του: «Εἰ διὰ βρῶμα ὁ ἀδελφός σου λυπεῖται, οὐκέτι κατὰ ἀγάπην περιπατεῖς» (Ρωμ. ιδ΄ [14] 15). Ἐὰν γιὰ τὸ θέμα τοῦ φαγητοῦ ὁ ἀδελφός σου λυπᾶται καὶ σκανδαλίζεται ἀπὸ σένα, τότε δὲν συμπεριφέρεσαι πλέον ὅπως ἀπαιτεῖ ἡ ἀγάπη, ἐφόσον ἐπιμένεις νὰ τρῶς καὶ νὰ στενοχωρεῖς ἔτσι τὸν ἀδελφό σου.
Μᾶς κάνει ἐντύπωση ὅτι ὁ Ἀπόστολος δὲν λέει ὅτι μιλήσαμε ἄσχημα στὸ συνάνθρωπό μας, ὅτι τὸν προκαλέσαμε, τὸν ἐκθέσαμε, ἀλλὰ ἐνεργήσαμε μὲ τρόπο ποὺ ἐκεῖνος σκανδαλίστηκε. Λόγου χάριν, εἴχαμε εὐλογία γιὰ λόγους ὑγείας νὰ καταλύσουμε, ἀλλὰ αὐτὸ μπορούσαμε νὰ τὸ κάνουμε χωρὶς νὰ μᾶς πάρει κανεὶς εἴδηση.
Δὲν εἶναι ὅμως μόνο τὸ θέμα τοῦ φαγητοῦ ἢ τοῦ ποτοῦ, ἐξαιτίας τοῦ ὁποίου μπορεῖ νὰ λυπήσουμε τὸν ἀδελφό μας. Εἶναι καὶ ἄλλα πολλά, ἐλαφρότερα ἢ βαρύτερα, ἐνοχλητικὰ καὶ ἀφιλάδελφα, μὲ τὰ ὁποῖα θλίβουμε τὸν λογισμό του. Τὸν πληγώνουμε, τὸν σκανδαλίζουμε, τὸν ἀπογοητεύουμε. Μπορεῖ νὰ τὸν λυποῦμε μὲ ἄκριτες ἐνέργειές μας ἢ μὲ χειρισμοὺς θεμάτων ποὺ ἐμᾶς μᾶς ἐξυπηρετοῦν καὶ μᾶς συμφέρουν, ἀλλὰ τὸν ἀδελφό μας τὸν ἐνοχλοῦν καὶ τὸν κουράζουν ψυχικά. Πόσες φορὲς προτιμοῦμε νὰ πάρουμε ἀντὶ νὰ δώσουμε, νὰ ἀδικήσουμε ἀντὶ νὰ ἀδικηθοῦμε, νὰ ὑποσκελίσουμε τὸν ἄλλον, ἀντὶ νὰ τοῦ δώσουμε τὸ προβάδισμα! Μ᾿ αὐτὴ τὴν ἀφιλάδελφη συμπεριφορά μας νομίζουμε πὼς βγαίνουμε κερδισμένοι. Ἀλλ᾿ ἐφόσον ζημιώνουμε τὸν πλησίον μας, τὴ δική μας ψυχὴ ζημιώνουμε.
Ἄλλοτε λυποῦμε τὸν ἀδελφὸ μὲ τὸν πικρὸ λόγο μας. Λέει μιὰ παροιμία ὅτι ἡ γλώσσα κόκκαλα δὲν ἔχει καὶ κόκκαλα τσακίζει. Ἂν εἶναι σκληρὰ καὶ ἀπότομα τὰ λόγια μας, μποροῦμε νὰ τσακίσουμε τὸν ἀδελφό, νὰ τὸν «δαγκώσουμε», νὰ τὸν «φονεύσουμε». Πόσες φορὲς ἔχουμε λυπήσει συνανθρώπους μας μὲ ὑβριστικούς, εἰρωνικούς, συκοφαντικοὺς λόγους! Τοὺς ἀκοῦμε νὰ λένε καμιὰ φορά: Μὲ σκότωσες μὲ τὸν φαρμακερὸ λόγο σου!
Ἄλλοτε λυποῦμε τὸν ἀδελφὸ μὲ τὸ βλοσυρό, ἐπιτιμητικὸ ἢ ἀπάρεσκο βλέμμα μας. Δὲν τοῦ χαμογελοῦμε. Ἀπεναντίας κατσουφιάζουμε, τὸν ἐπιτιμοῦμε, τὸν ἀπαξιώνουμε!
Ἀλλὰ καὶ ἀθωότερα ἂν εἶναι αὐτὰ ποὺ θέλουμε νὰ ποῦμε ἢ νὰ κάνουμε σὲ βάρος τοῦ ἄλλου, πάλι νὰ μὴν τὰ κάνουμε. Ὁ ὅσιος Βαρσανούφιος, ἐμπειρότατος διδάσκαλος τῆς πνευματικῆς ζωῆς, μᾶς συμβουλεύει νὰ μὴ θλίβουμε οὔτε τὸν λογισμὸ τοῦ ἀδελφοῦ μας. «Οὐδὲν ἀδικεῖ τὴν ψυχὴν τόσον, ὅσον τὸ θλίβειν ἔστω καὶ τὸν λογισμὸν τοῦ ἀδελφοῦ». Τίποτε δὲν ζημιώνει τόσο τὴν ψυχή, ὅσο τὸ νὰ θλίβουμε ἔστω καὶ τὸν λογισμὸ τοῦ ἀδελφοῦ μας. Τί ὑπέροχος εἶναι ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ ὁσίου Βαρσανουφίου! Ἐμεῖς κάνουμε σοβαρότερα λάθη καὶ τὰ δικαιολογοῦμε λέγοντας: Δὲν εἶναι τίποτε αὐτό. Δὲν εἶναι τίποτε τὸ ἄλλο. Ἐνῶ οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι προσέχουν νὰ μὴ θλίβουν οὔτε τὸν λογισμὸ τοῦ συνανθρώπου τους!
Τί σημαίνει· θλίβω τὸν λογισμὸ τοῦ ἀδελφοῦ μου; Σημαίνει: Ταλαιπωρῶ τὴ σκέψη του μὲ κάτι ποὺ τοῦ εἶπα ἢ τοῦ ἔκανα. Τοῦ δίνω ἀφορμὴ νὰ λέει ἀπὸ μέσα του: Ὁ εὐλογημένος, καθόλου δὲν προσέχει. Μοῦ εἶπε αὐτὸ τὸν λόγο καὶ μὲ πίκρανε.
Εἶναι πολὺ λεπτὸ καὶ σοβαρὸ τὸ θέμα ποὺ ἐξετάζουμε κι ὀφείλουμε πολὺ νὰ τὸ προσέξουμε. Διότι ἡ στάση μας, ἡ σχέση μας, ἡ συμπεριφορά μας στὸν ἀδελφὸ ἀναφέρεται στὸν ἴδιο τὸν Θεό. Ὅ,τι καλὸ ἢ κακὸ κάνουμε, λέμε ἢ σκεπτόμαστε γιὰ τὸν ἀδελφό, εἶναι σὰν νὰ τὸ κάνουμε, νὰ τὸ λέμε ἢ νὰ τὸ σκεπτόμαστε γιὰ τὸν Θεό. Δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε στὴν ἄκρη τὸν συνάνθρωπό μας. Δὲν μποροῦμε νὰ σωθοῦμε χωρὶς τὸν ἀδελφό μας: «Ἐκ τοῦ πλησίον ἡ σωτηρία»! Ἡ σωτηρία μας ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴ θέση ποὺ λαμβάνουμε ἔναντι τοῦ ἀδελφοῦ. Ἂν τοῦ δείξουμε ἀγάπη, σωζόμαστε. Ἂν ἁμαρτήσουμε στὸν ἀδελφό, στὸ Θεὸ ἁμαρτάνουμε.
Πόσο πολὺ πρέπει νὰ προσέχουμε στὸ φαγητό, στὴν ἐνδυμασία μας, στὰ λόγια καὶ στὰ ἔργα μας, στὰ βλέμματα καὶ στὰ ἐλατήρια μας! Νὰ μὴ λυποῦμε τὸν ἀδελφό, ἀλλὰ νὰ «περιπατοῦμε ἐν ἀγάπῃ»! Νὰ μὴν προκρίνουμε τὸ δικό μας συμφέρον, ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ συντελεῖ στὴ σωτηρία τοῦ ἀδελφοῦ μας. Ὁ Μέγας Ἀντώνιος, ὁ καθηγητὴς αὐτὸς τῆς ἐρήμου, ἔλεγε: «Οὐδέποτε τὸ ἐμαυτοῦ συμφέρον προέκρινα τῆς τοῦ ἀδελφοῦ μου σωτηρίας». Ποτὲ δὲν προέκρινα τὸ δικό μου συμφέρον ἀπὸ τὴ σωτηρία τοῦ ἀδελφοῦ μου.
Πόσο ὡραῖο εἶναι νὰ δίνουμε ψυχικὴ ἄνεση στὸν ἀδελφό! Νὰ τοῦ φερόμαστε μὲ γλυκύτητα, μὲ στοργή, μὲ οἰκειότητα! Νὰ τὸν ἀναπαύουμε. Ἂν ἀναπαύουμε τὸν ἀδελφό, τὸν Θεὸ ἀναπαύουμε. Ἂν τιμοῦμε τὸν ἀδελφό, τὸν Θεὸ τιμοῦμε. Ἂν εἰρηνεύουμε μὲ τὸν ἀδελφό, μὲ τὸν Θεὸ εἰρηνεύουμε. Ὅταν ἔχουμε ὑψίθρονο μέσα στὴν καρδιά μας τὸν ἀδελφό, ἔχουμε θρονιασμένο στὴν καρδιά μας τὸν Χριστό. Καὶ ἡ ζωή μας γίνεται Παράδεισος!
