Μέσα στὶς χριστομίμητες ἀρετὲς ὑπάρχει καὶ μία ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ τὴν χαρακτηρίσουμε ὡς πολὺ ἀπαραίτητη γιὰ τὴ ζωή μας. Γιὰ τὴν παρούσα ζωὴ καὶ γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Ὅλες βέβαια οἱ ἀρετὲς ἔχουν τὴ σημασία τους γιὰ τὴν εὐτυχία μας στὸ παρὸν καὶ στὸ αἰώνιο μέλλον μας. Ὑπάρχει ὅμως καὶ κάποια τῆς ὁποίας ἡ συμβολὴ εἶναι ξεχωριστή. Τὸ τονίζει αὐτὸ ὄχι κάποιος ἄνθρωπος, ποὺ ὅσο σοφὸς κι ἂν εἶναι, μπορεῖ νὰ κάνει λάθος καὶ θὰ μπορούσαμε νὰ ἀμφιβάλλουμε γιὰ τὰ λόγια του. Τὸ γράφει ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς στὸ ἀλάθητο καὶ αἰώνιο βιβλίο Του, τὴν Ἁγία Γραφή, καὶ στὴν Παλαιὰ καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη – καὶ στὰ δυὸ δηλαδὴ τμήματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Καὶ τί λέει; Ὅτι χωρὶς ὑπομονὴ δὲν ὑπάρχει εὐτυχία. Οὔτε σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο οὔτε φυσικὰ καὶ στὴν αἰωνιότητα.
Νά τί γράφει ἀνάμεσα στὰ πολλὰ ἄλλα ἡ Παλαιὰ Διαθήκη στὸ Ψαλτήριο: «Πάντες οἱ ὑπομένοντές σε οὐ μὴ καταισχυνθῶσιν». Ὅλοι δηλαδὴ ὅσοι μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερία περιμένουν, Κύριε, μέσα στὶς διάφορες περιστάσεις καὶ δυσκολίες τῆς ζωῆς τους τὴ βοήθειά σου, δὲν θὰ διαψευσθοῦν, δὲν θὰ μείνουν ἀβοήθητοι καὶ ἐγκαταλειμμένοι. Ἔχουν στήριγμά τους ἀκλόνητο τὴν πρόνοιά Σου (Ψαλ. κδ΄ [24] 3)· καὶ δὲν θὰ ντροπιασθοῦν ποὺ ὑπέμειναν περιμένοντας τὴν ἐπέμβασή σου.
Καὶ ἡ Καινὴ Διαθήκη μὲ τὴν ἐπιστολὴ τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου προσθέτει: «Μακάριος ἀνὴρ ὃς ὑπομένει πειρασμόν· ὅτι δόκιμος γενόμενος λήψεται τὸν στέφανον τῆς ζωῆς» (Ἰακ. α΄ 12). Πανευτυχής, ἑρμηνεύει ὁ μακαριστὸς καθηγητὴς Τρεμπέλας, εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ σηκώνει μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερία τὴ δοκιμασία τῶν θλίψεων. Καὶ εἶναι πανευτυχής, διότι ὅταν μὲ τὴ δοκιμασία γίνει σταθερός, δοκιμασμένος καὶ γυμνασμένος, θὰ πάρει τὸ λαμπρὸ καὶ ἔνδοξο στεφάνι τῆς αἰώνιας ζωῆς.
Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀρχηγὸς τῆς Πίστεώς μας Θεάνθρωπος Κύριος Ἰησοῦς, πόση ὑπομονὴ ἔκανε στὴν ἐπὶ γῆς ζωή Του! Διαρκῶς Τὸν συκοφαντοῦσαν οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι καὶ ἐνῶ θὰ μποροῦσε μ’ ἕνα Του βλέμμα νὰ τοὺς παραλύσει, νὰ τοὺς κάνει νὰ πάθουν ἀποπληξία, ὑπέμενε. Καὶ τελικὰ ὑπέμεινε καὶ τὸν σταυρικὸ θάνατο, καὶ προσευχήθηκε μάλιστα γιὰ τοὺς σταυρωτές Του.
Τί ὑπομονὴ ἔκανε σιωπηλὴ καὶ ἡ Παναγία, ὅταν ἔβλεπε τὸν ἀθῶο Υἱό της νὰ ὑποφέρει τέτοια κακότητα ἀπὸ τοὺς θρησκευτικοὺς ἄρχοντες τῆς ἐποχῆς της!
Ἀλλὰ καὶ ποιὸς Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν νίκησε τὶς δυσκολίες ποὺ συνάντησε στὴ ζωή του μὲ τὴν ὑπομονή του; Λίγη ὑπομονὴ ἔκανε ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, τὸ καύχημα αὐτὸ τῆς Ἐκκλησίας μας, ποὺ πέθανε συκοφαντημένος, καθηρημένος καὶ ἐξόριστος, λόγῳ τῆς κακίας κάποιων ἐχθρῶν του, ἐπαληθεύοντας αὐτὸ ποὺ ἔλεγε στὰ κηρύγματά του ὅτι «πολλῆς ὑπομονῆς δεῖται τὰ ἡμέτερα»; Στὴ ζωή μας χρειαζόμαστε πολλὴ ὑπομονή, ἔλεγε (ΕΠΕ 13, 732).
Λίγη ὑπομονὴ μήπως ἔκανε καὶ ὁ ἅγιος Νεκτάριος, ὅταν ἀντιμετώπισε φρικτὲς συκοφαντίες καὶ ὅταν δὲν εἶχε τί νὰ φάει λόγῳ τῆς φτώχειας του;
Ἂς ἔλθουμε ὅμως στὰ δικά μας, γιὰ νὰ δοῦμε ὅτι δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε οὔτε νὰ κάνουμε βῆμα προόδου στὴν ἀρετὴ χωρὶς ὑπομονή. Ποιὰ οἰκογένεια ἀλήθεια μπορεῖ νὰ ζήσει εἰρηνικὰ ἂν λείπει ἀπ’ αὐτὴν ἡ ὑπομονή; Ἂν οἱ σύζυγοι δὲν ὑπομένουν τὶς μεταξύ τους ἀντιθέσεις καὶ διαφορετικὲς γνῶμες καὶ συμπεριφορές, καταλήγουν συνήθως στὰ θλιβερὰ διαζύγια, τὰ ὁποῖα στὶς μέρες μας κατάντησαν νὰ εἶναι πάρα πολλά.
Πόση ὑπομονὴ πρέπει νὰ ἔχει καὶ νὰ δείχνει μέρα καὶ νύχτα μιὰ καλὴ μητέρα γιὰ νὰ παιδαγωγεῖ σωστὰ τὰ μεγαλωμένα παιδιά της, ποὺ βρίσκονται στὴν ἐφηβικὴ ἡλικία τους, τὰ ἀγόρια καὶ μάλιστα τὰ κορίτσια, γιὰ νὰ τὰ κρατήσει στὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἱερῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας μας!
Πόση ἐπίσης ὑπομονὴ χρειάζεται ἀπὸ ὅλα τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας ὅταν τὰ οἰκονομικὰ τῆς οἰκογένειας δὲν πηγαίνουν καλά! Ἀντὶ νὰ ἐπιρρίπτονται εὐθύνες γι’ αὐτὸ σὲ κάποιο ἄνθρωπο τοῦ σπιτιοῦ, ὅλοι μαζὶ μὲ ἀγάπη καὶ ὁμόνοια νὰ ἀγωνίζονται ἀθόρυβα γιὰ τὴ διόρθωση τῆς ὅποιας ζημιᾶς. Αὐτὸ καὶ μόνο σώζει.
Ἐκεῖ ποὺ ἡ ὑπομονὴ εἶναι ἐντελῶς ἀπαραίτητη καὶ δὲν γίνεται τίποτε καλὸ ὑπὲρ ἡμῶν χωρὶς αὐτήν, εἶναι τότε ποὺ θὰ συμβεῖ ὡς ἄνθρωποι νὰ ἀρρωστήσουμε ἢ νὰ πάθουμε κάποιο ἀτύχημα μέσα στὸ σπίτι μας ἢ στὴν ἐργασία μας ἢ ἔξω στὸ δρόμο. Ὅσοι εἶναι ἀνυπόμονοι, δυσκολεύονται καὶ ταλαιπωροῦνται ψυχικὰ καὶ σωματικὰ πολύ, ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι τῆς ὑπομονῆς εἶναι ἤρεμοι καὶ βοηθοῦν ἔτσι στὸ ἔργο ποὺ κάνουν γι’ αὐτοὺς οἱ γιατροὶ καὶ τὸ ἄλλο νοσηλευτικὸ προσωπικό.
Ἀλλὰ καὶ στὸν ἀγώνα τῆς ψυχῆς μας γιὰ τὴν ἀρετὴ μὲ στόχο τὸν Παράδεισο, ἀγώνα στὸν ὁποῖο πιθανὸν νὰ ἔχουμε καὶ πτώσεις, ποὺ τὶς γνωρίζει ὁ Πνευματικός μας, ἡ ὑπομονὴ μᾶς βοηθεῖ νὰ συνεχίζουμε σταθερὰ τὸν δρόμο πρὸς τὸν οὐρανό.
Ὑπάρχουν ἀσφαλῶς καὶ ἄλλες περιπτώσεις ἀπὸ τὶς ὁποῖες φαίνεται πόσο ἀπαραίτητη εἶναι στὴ ζωή μας ἡ ἀρετὴ αὐτὴ τῆς ὑπομονῆς. Γιὰ νὰ μὴ μακραίνει ὅμως περισσότερο τὸ ἄρθρο μας, νὰ δώσουμε μόνο μιὰ ἁπλὴ ἀπάντηση ὡς πρὸς τὸ πῶς ἀποκτᾶται ἡ σπουδαία αὐτὴ ἀρετή. Τὴν ἀπάντηση τὴν ἔδωσε ἕνας Ἅγιος, ἥρωας τῆς ὑπομονῆς τὸν ὁποῖο θαυμάζουν οἱ αἰῶνες, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος: «Ἡ ὑπομονὴ γίνεται», ἔλεγε, «ὅταν κατὰ βάθους ἐρριζωμένα τὰ δόγματα ᾖ» (ΕΠΕ 13, 732). Ὅταν πιστεύουμε δηλαδὴ βαθιὰ μέσα στὴν καρδιά μας καὶ ὄχι ἐπιπόλαια καὶ ἐπιφανειακὰ ὅτι ὑπάρχει ὁ Θεὸς ὁ Ὁποῖος μᾶς ἀγαπᾶ. Δὲν ἀδιαφορεῖ, ἀλλὰ ἐνδιαφέρεται γιὰ τὸν καθένα μας προσωπικὰ μὲ ἀγάπη, ὡς πανάγαθος ποὺ εἶναι· καὶ ὡς πάνσοφος καὶ παντοδύναμος γνωρίζει καὶ μπορεῖ νὰ βρεῖ τρόπους μὲ τοὺς ὁποίους θὰ μᾶς βοηθήσει στὴν ὁποιαδήποτε δυσκολία μας. Ἔτσι δὲν ἀνησυχοῦμε οὔτε ἀγωνιοῦμε ποτέ. Ἐμπιστευόμαστε τὸ καθετὶ ποὺ συμβαίνει στὴ ζωή μας καὶ παρουσιάζεται δυσάρεστο, στὰ πατρικὰ χέρια τοῦ παντοδύναμου Κυρίου καὶ Θεοῦ μας. Καὶ κάνουμε ὑπομονή. Ἐμπιστευόμαστε τὸ θέμα μας σ’ Ἐκεῖνον ποὺ μᾶς ἀγαπᾶ. Κι Ἐκεῖνος τακτοποιεῖ τὸ καθετὶ στὴν ὥρα του τέλεια.
