Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅπως τὸν ἐκφράζει ὁ ἱερὸς Ψαλμωδός, ἀπαιτεῖ ἀπὸ τὸν καθένα μας πολλὴ προσοχή, ζῆλο καὶ προθυμία. Ἐπειδὴ οἱ εὐσεβεῖς Ἰουδαῖοι θυμήθηκαν καὶ ὁμολόγησαν ὅτι ἡ βοήθειά τους θὰ ἔλθει μόνο ἀπὸ τὸν παντοδύναμο Κύριο, ὁ ἱερὸς Ψαλμωδὸς παρακινεῖ καὶ συμβουλεύει: «Μὴ δῴης εἰς σάλον τὸν πόδα σου, μηδὲ νυστάξῃ ὁ φυλάσσων σε» (Ψαλ. ρκ΄ [120] 3). Μὴν ἀφήσεις, ψυχή μου, νὰ σαλευθεῖ τὸ πόδι σου. Μὴν μπεῖς σὲ πειρασμὸ καὶ ἀφήσεις τὴ θέλησή σου νὰ γλιστρήσει καὶ νὰ ξεστρατίσει στὸ κακό, γιὰ νὰ μὴ νυστάξει καὶ Αὐτὸς ποὺ σὲ φυλάει. «Ἐὰν θέλεις», σχολιάζει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, «νὰ ἀπολαύσεις τὴ βοήθεια ποὺ ζητεῖς, πρόσφερε καὶ σύ, τὴν ἐκ μέρους σου προσπάθεια. Πρόσεξε νὰ μὴν παρατραπεῖς, νὰ μὴ σκανδαλισθεῖς, νὰ μὴ βάλεις τὸν ἑαυτό σου σὲ πειρασμό, καὶ τότε θὰ ἔχεις τὸν Θεὸ νὰ σοῦ δίνει χέρι βοηθείας, νὰ μὴ σὲ ἐγκαταλείπει, νὰ μὴ σὲ ἀφήνει»1.
Ὥστε πρέπει νὰ προσφέρουμε καὶ ἐμεῖς τὰ δικά μας, αὐτὸ θέλει καὶ ὁ Θεός. «Μπορεῖ», συμπληρώνει ἡ χρυσὴ γλώσσα, «νὰ εἶναι μικρὰ καὶ πτωχικά, πρέπει ὅμως νὰ τὰ προσφέρουμε χωρὶς νὰ μένουμε ἀργοί, οὔτε κοιμώμενοι καὶ ροχαλίζοντες ἢ πλαγιασμένοι. Ἀντίθετα, πρέπει νὰ ἐνεργήσουμε καὶ νὰ ἐνδιαφερθοῦμε μὲ ζῆλο γιὰ τὴ σωτηρία μας».
«Τὸ ρητὸν τοῦτο», σχολιάζει ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, «εἶναι ἴδιον φιλαδελφίας, δηλαδὴ τὸ νὰ παρακαλῇ κάθε ἕνας τὸν Θεὸν διὰ τὸν ἄλλον ἀδελφόν του. Μὴ δώσῃς, λέγει, ἐσύ, ὦ ἀδελφέ μου, εἰς παρατροπὴν καὶ κρημνισμὸν τὸ ποδάρι τῆς ψυχῆς σου, μηδὲ ἀφήσῃς τὴν ἴσην στράταν, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ἀρετή, διὰ νὰ μὴ νυστάξῃ καὶ ὁ Θεὸς ποὺ σὲ φυλάττει, καὶ σὲ ὑστερήσῃ τῆς Χάριτος καὶ ἐπισκοπῆς Του. Καί, ἐπειδὴ ἐσὺ ἐγλίστρησες ἀπὸ τὴν ἀπροσεξίαν σου εἰς τὴν ἁμαρτίαν, φοβοῦ μήπως ἀμελήσῃ πλέον ὁ Θεὸς εἰς τὸ νὰ σὲ φυλάττῃ»2.
Ἂν λοιπὸν πορευόμαστε μὲ προσοχὴ καὶ ἄγρυπνο τὸ βλέμμα τῆς ψυχῆς μας καὶ δὲν βάζουμε σὲ κίνδυνο τὸν ἑαυτό μας, τότε «ἰδοὺ οὐ νυστάξει οὐδὲ ὑπνώσει ὁ φυλάσσων τὸν Ἰσραήλ» (στίχ. 4). Ναί· δὲν θὰ νυστάξει, οὔτε θὰ κοιμηθεῖ ὁ Θεός, ποὺ ἀπὸ αἰῶνες εἶναι ἄγρυπνος φύλακας καὶ προστάτης τοῦ Ἰσραήλ. Ἡ ἔκφραση αὐτὴ γιὰ τὸν Κύριο εἶναι βέβαια ἀνθρωποπαθής. Θέλει νὰ τονίσει μὲ τρόπο ζωηρὸ τὴν προστασία τῆς θείας Προνοίας στὸν ἄνθρωπο ποὺ βαδίζει μὲ προσοχὴ τὸν δρόμο τῆς ζωῆς του. Εἶναι δὲ πολὺ χαρακτηριστικὸ ὅτι τὸ ρῆμα «φυλάσσω» ἐπαναλαμβάνεται ἕξι φορὲς στὸ δεύτερο μέρος τοῦ Ψαλμοῦ αὐτοῦ! Καὶ αὐτὸ γιὰ νὰ ὑπογραμμίσει ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ὁ ἄγρυπνος φύλακας καὶ προστάτης τοῦ λαοῦ Του, ἐφόσον βέβαια καὶ ὁ λαὸς πορεύεται κατὰ τὸ ἅγιο θέλημά Του.
Ὅταν λοιπὸν προσφέρουμε τὰ δικά μας, ἀκολουθεῖ καὶ ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ὅμως ὁ στίχος αὐτὸς μᾶς διδάσκει καὶ κάτι ἄλλο: ὅτι, καὶ ἂν ἀκόμη προσφέρουμε τὰ δικά μας, ἔχουμε καὶ τότε ἀνάγκη τῆς βοηθείας τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ μένουμε ἀσφαλεῖς καὶ ἀμετακίνητοι στὸν ἅγιο δρόμο Του.
Καὶ ὁ Κύριος ὄχι μόνο δὲν θὰ μᾶς ἐγκαταλείψει καὶ δὲν θὰ μᾶς ἀφήσει ἔρημους καὶ ἀπροστάτευτους, ἂν ἐμεῖς προσέχουμε στὴ ζωή μας, ἀλλὰ καὶ θὰ μᾶς φυλάξει. Θὰ πορεύεται προστατευτικὰ στὰ δεξιά μας καὶ θὰ μᾶς σκεπάζει (στίχ. 5). Διδάσκει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος: «Βλέπεις πὼς καὶ ἐδῶ ἐπιθυμεῖ νὰ εἶσαι δραστήριος; Μιλώντας μεταφορικὰ παίρνει παράδειγμα ἀπὸ ἐκείνους ποὺ στέκονται σὲ παράταξη μάχης καὶ λέγει ὅτι θὰ σταθεῖ στὰ δεξιά σου, ὥστε νὰ εἶσαι ἀδούλωτος, δραστήριος, δυνατός, κυρίαρχος, ἱκανὸς νὰ στήσεις τρόπαιο καὶ νὰ ἀποσπάσεις τὴ νίκη, ἀφοῦ μάλιστα γι’ αὐτὴν κάνουμε τὰ πάντα. Δὲν θὰ σοῦ εἶναι δὲ μόνο συμπαραστάτης ἢ σύμμαχος, ἀλλὰ καὶ προστασία καὶ φρουρά»3.
Ἐξ ἀφορμῆς τῶν ἀνωτέρω διδάσκει ὁ ἀείμνηστος Παν. Ν. Τρεμπέλας: Εἶναι δυνατὸν ἄνθρωποι νὰ παραμείνουν ἄγρυπνοι πάνω ἀπὸ μᾶς; Εἶναι φυσικῶς ἀδύνατον. Ὁ ὕπνος εἶναι ἀνάγκη τοῦ σώματος ἀπὸ τὶς πιὸ ἐπείγουσες. Καὶ ὁ ὀργανισμός μας δὲν ἀναλαμβάνει δυνάμεις μετὰ τοὺς κόπους τῆς ἡμέρας, ἐὰν δὲν τοῦ δοθεῖ ἀνάπαυση κατὰ τὴ νύχτα. Ὁ Θεὸς ὅμως δὲν κοιμᾶται, οὔτε νυστάζει ποτέ. Δὲν κουράζεται ποτὲ ὁ Κύριος καὶ δὲν κυριεύεται ποτὲ οὔτε ἀπὸ τὴν ἐλάχιστη ὄρεξη γιὰ ἀνάπαυση καὶ ὕπνο. Εἶναι λοιπὸν πανίσχυρος βοηθός, ἀλλὰ καὶ ἄγρυπνος καὶ ἀνύστακτος φρουρὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος ἔχει τὴν ἐλπίδα του σ’ Αὐτόν (…). Ἐξάλλου μόνος ὁ Θεὸς εἶναι πανταχοῦ παρών. Μόνος Αὐτὸς μπορεῖ νὰ βρίσκεται φύλακας καὶ σκεπαστὴς παντοτινὸς στὰ δεξιὰ ὅλων τῶν πλασμάτων Του. Ἐὰν θὰ Τὸν ἔχω ἐγὼ εἰς τὰ δεξιά μου, αὐτὸ δὲν θὰ Τὸν ἐμποδίζει νὰ εἶναι παρὼν καὶ στὰ δεξιὰ καθενὸς ἀπὸ τοὺς ὁμοίους μου· στὰ δεξιὰ καθενὸς ἀπὸ τὰ δισεκατομμύρια τῶν κατοίκων τῆς γῆς4.
Προσοχὴ λοιπὸν στὴ ζωή μας, γιὰ νὰ ἔχουμε βοηθό, σύμμαχο, φρουρὸ καὶ προστάτη τὸν παντοδύναμο καὶ πάντα ἄγρυπνο Κύριο καὶ Σωτήρα μας.
1. ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Εἰς τὸν ρκ΄ [120] Ψαλ., PG 55, 345.
2. ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς Ψαλμούς, τόμ. Γ΄, ἐκδ. Ὀρθ. Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1983, σελ. 325.
3. ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, ὅ.π., PG 55, 346.
4. ΠΑΝ. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ, Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη μετὰ συντόμου ἑρμηνείας, τόμ. 10, ἔκδ. «Ὁ Σωτήρ», Ἀθῆναι 20025, σελ. 514.
