Σήμερα 8/2 εορτάζουν:
- Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης
- Προφήτης Ζαχαρίας
- Άγιες Μάρθα, Μαρία και Λυκαρίων ο Οσιομάρτυρας
- Άγιοι Νικηφόρος και Στέφανος οι Μάρτυρες
- Όσιοι Φιλάδελφος και Πολύκαρπος
- Όσιος Μακάριος Επίσκοπος Πάφου
- Άγιος Περγέτος
- Άγιος Σάββας Αρχιεπίσκοπος Σερβίας
- Άγιος Αγαθάγγελος Επίσκοπος Δαμασκού
Οἱ ἅγιοι Θεόδωροι Τήρων καί Στρατηλάτης
Κατέχουν καί οἱ δυό ἐξέχουσα θέση στή μεγάλη καί ἔνδοξη φάλαγγα τῶν Μαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Μέ τήν ζωή τους καί τό μαρτύριο τους δόξασαν τόν ἀρχηγό τῶν Μαρτύρων, τόν Κύριο Ἰησοῦ. Πολλά σημεῖα ἔχουν κοινά στή ζωή τους. Ἦταν καί οἱ δυό στρατιωτικοί, καί ὑπηρετοῦσαν στό στρατό τῶν εἰδωλολατρῶν αὐτοκρατόρων. Ἔζησαν τήν ἴδια σχεδόν ἐποχή, καί ἄθλησαν ὁ πρῶτος στά χρόνια τοῦ αὐτοκράτορος Μαξιμίνου (305 – 312), καί ὁ δεύτερος στά χρόνια τοῦ Λικινίου (307 – 323). Στήν τιμημένη Μικρά Ἄσια, πού ἀνέδειξε τίς ὀνομαστές Ἐκκλησίες τῆς Ἀποκαλύψεως, ἀναδείχθηκαν καί οἱ δύο. Ἀπό ἕνα χωριό τῆς ἐπαρχίας Ἀμασείας τοῦ Εὐξείνου Πόντου, καταγόταν ὁ Τήρων. Ἀπό τήν πασίγνωστη πόλη Ἡράκλεια προερχόταν ὁ Στρατηλάτης. Φοβερό ἦταν τό μαρτύριο καί τῶν δυό του Χριστοῦ στρατιωτῶν καί ἄφθαρτος ὁ στέφανος, μέ τόν ὁποῖο ὁ Χριστός τούς στεφάνωσε. Ἄς δοῦμε τώρα μερικές σκηνές ἀπό τή ζωή τους καί τό μαρτύριον τους.
1. Ὁ Τήρων
Σέ τάγμα νεοσύλλεκτων (Τηρώνων) ὑπηρετεῖ ὁ Τήρων. Ἀπ’ αὐτό πῆρε τό παρωνύμιό του. Διοικητής τοῦ τάγματος, Πραιπόσιτος (=ἀνώτερος ἀξιωματικός), ὁ Βρίγκας, ἄνθρωπος ποτισμένος μέ τήν εἰδωλολατρία καί κηρυγμένος ἐχθρός της χριστιανικῆς Πίστεως. Ὁ Θεόδωρος, γενναῖος στρατιώτης, ἀλλά καί θερμός Χριστιανός, δέν ἦταν δυνατόν νά μή γίνει γνωστός, ὅτι δέν ἐκτιμᾶ τούς εἰδωλολατρικούς θεούς καί δέν προσφέρει σ’ αὐτούς θυσία, ἀλλά λατρεύει τόν μόνο ἀληθινό Θεό. Ἡ πληροφορία δέν ἄργησε νά φθάσει στά αὐτιά τοῦ σκληροῦ Ρωμαίου ἀξιωματικοῦ. Τόν καλεῖ ἀμέσως σέ ἀνάκριση. Ὁ ἡρωικός Θεόδωρος μέ θάρρος καί παρρησία ὁμολογεῖ τήν χριοτιανική του ἰδιότητα. Εἶμαι Χριστιανός, ἦταν ἡ ἀπάντηση στήν ἐρώτηση τοῦ Βρίγκα. Πιστεύω στόν ἕνα καί μόνο ἀληθινόν Θεό καί στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, τόν Σωτήρα μου.
Ὅς βόμβα ἔπεσε στά αὐτιά τοῦ διοικητοῦ ἡ ὁμολογία. Ἕνα κύμα θυμοῦ τόν κυρίευσε. Νά διάταξει ἀμέσως τήν φυλάκισή του ἡ τό βασανισμό του; Ἐπιβλήθηκε ὅμως στόν ἑαυτό του καί τοῦ ἔδωσε προθεσμία νά σκεφθεῖ ὡριμότερα καί νά τοῦ ἀπάντησει τελειωτικῶς. Ὁ γενναῖος ὅμως ἀθλητής δέν εἶχε τίποτε περισσότερο νά σκεφθεῖ. Ἡ ἀπόφασή του, σταθερή καί ἀμετακίνητη, ἦταν νά μείνει πιστός μέχρι τέλους, ἔστω κι ἄν ἀντιμετώπιζε τά σκληρότερα τῶν μαρτυρίων. Ἡ πίστωση ὅμως τοῦ χρόνου πού τοῦ δόθηκε δέν ἔπρεπε νά χαθεῖ. Συλλαμβάνει ἕνα τολμηρό σχέδιο. Ὕπηρχεν ἐκεῖ ἕνας ναός εἰδωλολατρικός, ἀφιερωμένος στήν Ρέα, πού θεωροῦνταν μητέρα τῶν θεῶν. Ὁ ναός αὐτός μέ τό εἴδωλο τῆς θεᾶς πρέπει νά καταστραφεῖ. Δέν διστάζει λοιπόν νά κάψει καί τόν ναό καί τό εἴδωλο. Ἡ μανία τῶν εἰδωλολατρῶν ἔφθασε στό ἀπροχώρητο. Ὁ ὁμολογητής βεβαιώνει, ὅτι αὐτός προέβη στήν πράξη αὐτή, γιά νά ἀπαλλάξει τόν τόπο ἀπό τόν ναό τῆς ψεύδους θεᾶς.
Ἡ διαταγή εἶναι τώρα ρητή καί κατηγορηματική. Ἐκεῖνος, πού τόλμησε τέτοιο ἔγκλημα νά διάπραξει, πρέπει νά πεθάνει μέ τά φρικτότερα βασανιστήρια. Τόν κρεμοῦν λοιπόν καί τοῦ καταξεσχίζουν τίς σάρκες του μέ σιδηρένια ἐργαλεῖα. Τό αἷμα τρέχει. Οἱ πόνοι περονιάζουν τό σῶμα. Ἄλλα καί ὁ Μάρτυς μένει ἄκαμπτος. Ἔπειτα ἀπό ὥρα πολλή καταβιβάζεται τό παραμορφωμένον σῶμα ζωντανό καί ρίπτεται σέ μεγάλη φωτιά. Ἐκεῖ μέσα σέ ἀφόρητες ὀδύνες, ἀλλά καί μέ τή δοξολογία στά χείλη, ὁ μάρτυς παραδίδει τό πνεῦμα του στόν Θεό. Ἀληθινός μεγαλομάρτυς.
2. Ὁ Στρατηλάτης.
Ὁ αὐτοκράτωρ Λικίνιος, σφοδρός διώκτης τοῦ Χριστιανισμοῦ, πληροφορεῖται, ὅτι ὁ γενναῖος ἀξιωματικός του, ὁ Θεόδωρος, πού διαπρέπει στίς μάχες καί τιμᾶ τά ρωμαϊκά ὅπλα, εἶναι Χριστιανός. Ἡ πληροφορία του προκαλεῖ κατάπληξη. Στέλνει λοιπόν ἀνώτερους ἀξιωματικούς ἀπό τή Νικομήδεια, ὅπου διέμενε, στήν Ἡράκλεια, γιά νά ὁδηγήσουν μέ τιμή τόν Θεόδωρο ἐκεῖ. Ὁ Θεόδωρος δηλώνει ἀμέσως τήν προθυμία του. Εἰσηγεῖται ὅμως στούς ἀπεσταλμένους, ὅτι ἡ παρουσία τοῦ Λικινίου στήν Ἡράκλεια εἶναι γιά πολλούς λόγους ὠφέλιμος. Ὁ αὐτοκράτωρ πείθεται καί ἀποφασίζει νά ἔλθει. Ὁ γενναῖος ἀξιωματικός του ἐπιφυλάσσει λαμπρή ὑποδοχή. Ὁ αὐτοκράτωρ τόν χαιρετᾶ μέ χειραψία. Πολλά ἐλπίζει νά πετύχει μέ τήν ἐκδήλωση τῆς εὐνοίας αὐτῆς. Πρέπει ὅμως νά ἐξακριβώσει τήν πληροφορία. Εἶναι ὁ Θεόδωρος, ὁ γενναῖος στρατηλάτης, Χριστιανός; Σέ ἑορτή πού ὀργανώνεται πρός τιμή του, κάθεται σέ πολυτελή θρόνο. Προτρέπει τόν Θεόδωρο νά προσφέρει στούς θεούς θυσία. Ὁ Θεόδωρος ἀντί γι’ αὐτό διατυπώνει μία παράκληση. Νά τοῦ δοθοῦν τά χρυσά καί ἀργυρά ἀγαλμάτια τῶν θεῶν στά χέρια του· νά τά μεταφέρει στήν οἰκία του· νά τά θυμίασει καί νά τά ραντίσει μέ μύρα· καί κατόπιν δημόσια νά προσφέρει τίς κανονισμένες τιμές. Ὁ αὐτοκράτωρ συγκατατίθεται. Στήν οἰκία του ὅμως τά συντρίβει καί τά τεμάχιά τους τά διαμοιράζει στούς φτωχούς. Τό πράγμα ἐξέγειρε τούς εἰδωλολάτρες. Θεωρήθηκε προσωπική προσβολή κατά τοῦ αὐτοκράτορος καί μεγίστη καταφρόνηση κατά τῶν θεῶν. Ὁ Λικίνιος διατάσσει νά βασανίσουν ἄγρια τον Μάρτυρα. Ἄρχισαν νά τόν τρυποῦν ἀλύπητα σ’ ὅλο τό σῶμα του. Τίς πληγές πού δημιουργοῦνταν τίς ἔκαιγαν καί ὅπου δέν ὑπῆρχε πληγή, ἔξυναν τό σῶμα του μέ βασανιστικά ὄργανα. Ἔτσι τόν ρίχνουν στή φυλακή. Ἄφου τόν ἄφησαν γιά λίγο ἐκεῖ, τόν ἔφεραν πάλι στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου, καί οἱ δήμιοι τόν σταύρωσαν. Καθώς βρισκόταν στήν κατάσταση ἐκείνη, διεπερνώντας τό σῶμα του μέ βελόνες καί τόν τόξευαν στό πρόσωπο, μέ τρόπο ὥστε τά μάτια του χύθηκαν ἔξω. Ἀκόμη ἔκοβαν μέλη ἀπό τό σῶμα του, ὥστε νά μείνει ἀκρωτηριασμένο. Τέλος τόν ἀπεκεφάλισαν καί ἔτσι παρέδωσε τό πνεῦμα του στόν Πλάστη.
Ἐκεῖ μαζί μέ τόν ὁμώνυμό του Θεόδωρο τόν Τήρωνα πρεσβεύουν πάντοτε ὑπέρ ἡμῶν.
Ἀπό τό βιβλίο «Ἀπό τή Ζωή τῶν Ἁγίων»
Ἀρχιμ. Γεωργίου Δημοπούλου
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ
Μάρθα, Μαρία, Λυκαρίων
Γιά τούς Ἁγίους, Ὅσιους καί Μάρτυρες, μάλιστα τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων, δέν ἔχουμε πάντοτε πολλά στοιχεῖα. Στοιχεῖα γιά τήν ἐποχή, τόν τόπο καί τόν τρόπο πού ἔζησαν καί ἔδρασαν. Οἱ αἰῶνες πού πέρασαν, δέν διέσωσαν ὅλες τίς λεπτομέρειες. Αὐτό συνέβη καί μέ τούς τρεῖς Μάρτυρες ἀδελφούς, τή Μάρθα, τή Μαρία καί τόν Λυκαρίωνα. Παρόλα αὐτά, τά κύρια χαρακτηριστικά τῆς ζωῆς καί δράσεώς τους παραμένουν αὐθεντικά, καθώς ἡ εὐλάβεια τῶν Χριστιανῶν τά μεταβιβάζει ἀπό γενιά σέ γενιά.
Τρία ἀδέλφια πιστά στόν Κύριο Ἰησοῦ, τά ὁποῖα ὑπενθυμίζουν τά τρία ἀδέλφια, φίλους τοῦ Κυρίου μας, ὅπως μᾶς περιγράφουν οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές, τή Μάρθα, τή Μαρία καί τόν Λάζαρο, καθώς μάλιστα τά δυό πρῶτα ὀνόματα συμπίπτουν. Μόνο τό ὄνομα τοῦ Λαζάρου, ἐκείνου τόν ὁποῖο ἀνέστησε ὁ Κύριος, ἀντικαθίσταται ἐδῶ μέ τό ὄνομα Λυκαρίων.
Ἔζησαν σέ περίοδο διωγμοῦ τῆς χριστιανικῆς πίστεως, ὅταν οἱ κοσμοκράτορες τῆς Ρώμης αὐτοκράτορες κατεδίωκαν τήν πίστη τοῦ Χριστοῦ καί τούς Χριστιανούς μέ φανατισμό καί πεῖσμα, μέ ὅλους τους τρόπους καί τά μέσα. Παρόλα αὐτά, παρά τούς σκληρούς διωγμούς καί παρά τήν ἀπύθμενη διαφθορά τῆς ἐποχῆς, τά τρία ἀδέλφια ζοῦσαν ζωή εἰλικρινοῦς πίστεως, ἁγνότητος καί ἀφοσιώσεως στόν Κύριό τους. Πῆραν ἄλλωστε τήν ἀνατροφή καί τήν ἔμπνευση ἀπό τούς συνειδητούς χριστιανούς γονεῖς τους, οἱ ὁποῖοι ἀπό βρέφη τούς γαλούχησαν μέ τά θεῖα νάματα τῆς πίστεως. Ἐφαρμοζόταν δηλαδή καί γιά τά τρία αὐτά ἀδέλφια ὅ,τι ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραφε στόν μαθητή του Τιμόθεο: «ἀπό βρέφους τά ἱερά γράμματα οἶδας, τά δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν» (Β Τίμ. γ 15).
Καί πράγματι τά ἱερά αὐτά γράμματα «ἐσόφισαν» τά τρία ἀδέλφια. Διότι σοφία εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τό ὁποῖο καί οἱ τρεῖς ὄχι μόνο γνώρισαν θεωρητικῶς καί μάλιστα καλά, ἀλλά καί ἐφάρμοζαν πρακτικά στή ζωή τους. Καί αὐτό τό θεῖο θέλημα ὡς «σοφία ἄνωθεν κατερχομένη» διαλάλησαν στό περιβάλλον τους, καθώς περιέρχονταν σέ χωριά καί κωμοπόλεις καί κήρυτταν ὅ,τι καί ὁ ἀπόστολος Πέτρος παλαιότερα: «οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενί ἡ σωτηρία» (Πράξ. δ 12), παρά στήν πίστη τοῦ Ἰησοῦ. Τό ἀποτέλεσμα τοῦ κηρύγματός τους ὁ Κύριος τό γνωρίζει: πόσοι πίστευσαν καί ὁδηγήθηκαν στήν Ἐκκλησία, στό βάπτισμα καί στή σωτηρία. Τί καί ἄν οἱ διωγμοί μαίνονταν; Τί καί ἄν ὁ κίνδυνος τοῦ μαρτυρίου ἦταν προφανής; Μέ τόν ἐνθουσιασμό τους οἱ τρεῖς, μέ τή σύνεση καί τήν ὁσία ἀνατροφή τους, κήρυτταν «Χριστόν ἐσταυρωμένον».
Οἱ τρεῖς ἀδελφοί δέν δημιούργησαν δική τους ὁ καθένας οἰκογένεια. Ἀποτέλεσαν μία μοναχική οἰκογενειακή συνοίκηση, στήν ὁποία ἀσκοῦνταν, προσεύχονταν καί συνοικοδομοῦνταν πνευματικά, δοξάζοντας τό ὄνομα τοῦ Κυρίου.
Αὐτά ὅμως ὅλα, τόσο τό μικρό κοινόβιο, ὅσο καί κυρίως αὐτή ἡ ἐν Χριστῷ ἱεραποστολική δράση, ἔγιναν κάποτε γνωστά καί ἐρέθισαν τούς εἰδωλολάτρες τῶν γύρω περιοχῶν. Αὐτοί κατέδωσαν τούς τρεῖς ἀδελφούς στόν ἡγεμόνα τῆς περιφερείας καί τούς κατηγόρησαν μέ τόν γνωστό φανατισμό τῶν εἰδωλολατρῶν. Ἐνώπιον τώρα τοῦ ἡγεμόνος οἱ τρεῖς ἀδελφοί, Μάρθα, Μαρία καί Λυκαρίων! Βεβαίως ἀπτόητοι. Ποιόν καί τί ἔχουν νά φοβηθοῦν; «Τίς αὐτούς χωρίσει ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Χρίστου; θλῖψις ἤ στενοχώρια ἤ διωγμός ἤ λιμός ἤ γυμνότης ἤ κίνδυνος ἤ μάχαιρα»; (Ρωμ. η΄ 35). Εἶναι τόση ἡ σοφία καί ἡ πειστικότητα, μέ τήν ὁποία ἀπαντοῦν οἱ ἀπολογούμενοι Μάρτυρες, ὥστε οἱ ἀντίδικοι διῶκτες μένουν ἔκθαμβοι. Σεμνοί καί οἱ τρεῖς ἐνώπιον τοῦ ἡγεμόνος, καλοῦν καί αὐτόν καί τούς γύρω του σέ μετάνοια καί πίστη στόν Χριστό. Ἀπολογοῦνται, κηρύττουν τόν Χριστό καί μένουν ἡρωικοί σ’ ὅλη τήν ἀνάκριση. Καί στό μαρτύριο στή συνέχεια.
Ναί, στό μαρτύριο! Διότι μετά τή μαρτυρία Ἰησοῦ μεταφέρονται στό μαρτύριο γιά τόν Ἰησοῦ. Ὁ ἡγεμών δίνει ἐντολή νά καθηλώσουν καί τούς τρεῖς σέ σταυρούς. Νά τούς σταυρώσουν. Στήνουν λοιπόν τρεῖς σταυρούς, ὅπως παλαιότερα στόν Γολγοθά, καί καρφώνουν ἐκεῖ τούς Μάρτυρες. Καί εἶναι ἔκδηλη ἡ εὐφροσύνη τῶν εἰδωλολατρῶν, καθώς τούς βλέπουν σταυρωμένους. Τούς σαρκάζουν, φωνάζουν καί τούς περιπαίζουν. Ἀλλά οἱ τρεῖς ὑψώνουν τήν ψυχή τους στόν Κύριό τους καί τόν δοξάζουν καί τόν ὑμνοῦν, διότι τούς ἀξιώνει νά τελειώσουν τήν ζωή τους μέ μαρτυρικό θάνατο ὅμοιο μέ τόν δικό Του! Ὅμως οἱ εἰδωλολάτρες, γιά νά χορτάσουν πλήρως τό πάθος τους, σπεύδουν καί τούς ἀποκεφαλίζουν σταυρωμένους. Καί ἔτσι, ἐνῶ τά τρία σώματα κρέμονται στόν σταυρό, τά κεφάλια τους πέφτουν αἱμόφυρτα στή γῆ. Συγχρόνως οἱ ψυχές τους σπεύδουν μέ ἀγγελική συνοδεία νά συναντήσουν τόν λατρευτό τους Κύριο, τόν ὁποῖο δόξασαν μέ τήν ὁσία ζωή τους, τήν μαρτυρία καί τό μαρτύριό τους.
Εἶναι ὡραῖα τά ποιητικά ἐπιγράμματα, τά ὁποῖα ἡ Ἐκκλησία συνέθεσε γι’ αὐτούς.
Γιά τόν Λυκαρίωνα:
Ἄφωνος ἤκει πρός ξίφος Λυκαρίων ἔναντι τοῦ κείροντος, οἷον ἀρνίον. Καί διπλοῦν ἐδέξω, Λυκαρίων, τό στέφος ὅσιος οἵα καί ἀθλητής Κυρίου.
Δηλαδή: Ἄφωνος ὁδηγεῖται πρός τό ξίφος ὁ Λυκαρίων, ἀπέναντι σ’ ἐκεῖνον πού θά τόν κουρέψει σάν ἀρνί. Καί διπλό στεφάνι δέχθηκες, Λυκαρίωνα, ὡς ὅσιος καί ὡς ἀθλητής τοῦ Κυρίου.
Καί γιά τίς δυό ἀδελφές Μάρθα καί Μαρία:
Ἅς πέρ παρῆξεν εἰς φῶς γαστήρ μία Μάρθαν, Μαρίαν, ἕν στερεῖ φωτός ξίφος.
Δηλαδή: Αὐτές πού γέννησε μία μία μητέρα καί τίς ἔφερε στό φῶς, τή Μάρθα καί τή Μαρία, ἕνα ξίφος τούς στερεῖ τό φῶς.
Ἀπό τό βιβλίο «Ἄνθοι τοῦ Παραδείσου»
Ἀρχιμ. Θεοδώρου Μπεράτη