Μᾶς βλέπουν οἱ ἄνθρωποι, μᾶς παρακολουθοῦν στὴ ζωή μας. Οἱ φίλοι, οἱ συγγενεῖς, οἱ συνάδελφοι. Τοὺς βλέπουμε καὶ μεῖς, τοὺς παρατηροῦμε. Ἡ σχέση μας, ἡ συνεργασία μας, ἡ κοινὴ ζωὴ στὴν οἰκογένεια, ἡ κοινὴ προσπάθεια στὴν ἐργασία καὶ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ, μᾶς φέρνουν σὲ μιὰ κοινωνία, ἡ ὁποία μᾶς δίνει τὴ δυνατότητα νὰ γνωριζόμαστε. Νὰ τοὺς γνωρίζουμε καὶ νὰ μᾶς γνωρίζουν.
Ἀλλὰ πράγματι γνωρίζουμε τοὺς ἄλλους; Πράγματι μᾶς γνωρίζουν;
Γνωρίζουμε καὶ μᾶς γνωρίζουν ἐξωτερικά. Τὸ ἐσωτερικό μας τὸ γνωρίζουν; Τὶς σκέψεις τοῦ νοῦ μας, τὶς διαθέσεις, τὶς ἐπιθυμίες τῆς καρδιᾶς, τὰ σχέδια, τὶς βαθύτερες ἐπιδιώξεις καὶ προθέσεις μας; Αὐτὰ δὲν τὰ γνωρίζουν βέβαια, ἐκτὸς καὶ ἂν ἐμεῖς οἱ ἴδιοι ἀποκαλύψουμε κάτι ἀπὸ τὸν ἐσωτερικὸ ἑαυτό μας, ὅσο καὶ ἐμεῖς τὸν γνωρίζουμε. Διότι εἶναι γεγονὸς ὅτι ὁ βαθύτερος ἑαυτός μας εἶναι ἄγνωστος καὶ σὲ μᾶς τοὺς ἴδιους. Πόσες φορὲς ἀποροῦμε γιὰ τὶς ἐνέργειές μας! Πῶς τὸ ἔκανα αὐτό; Γιατί τὸ εἶπα αὐτό; Πῶς μοῦ ξέφυγε τὸ ἄλλο; Ἀγνοοῦμε τὸ βάθος τῆς ψυχῆς μας καὶ δὲν ἐλέγχουμε ἀπόλυτα τὶς βαθύτερες ἐσωτερικὲς διαθέσεις μας καὶ τὰ ἐλατήρια τῶν πράξεών μας.
Ὑπάρχει ὅμως κάποιο μάτι ποὺ βλέπει τὰ πάντα καὶ τίποτε δὲν τοῦ ξεφεύγει. Ὑπάρχει Αὐτὸς ὁ Ὁποῖος «τὴν ὑπ᾿ οὐρανὸν πᾶσαν ἐφορᾷ, εἰδὼς τὰ ἐν τῇ γῇ πάντα, ἃ ἐποίησεν» (Ἰὼβ κη΄ [28] 24). Ἐπιβλέπει καὶ κυβερνᾶ ὅλη τὴν οἰκουμένη, ποὺ ἐκτείνεται κάτω ἀπὸ τὸν οὐρανό, καὶ γνωρίζει ὅλα, ὅσα γίνονται καὶ συμβαίνουν στὴ γῆ. «Αὐτὸς γὰρ ὁρατής ἐστιν ἔργων ἀνθρώπων, λέληθε δὲ αὐτὸν οὐδὲν ὧν πράσσουσιν, οὐδὲ ἔσται τόπος τοῦ κρυβῆναι τοὺς ποιοῦντας τὰ ἄνομα» (Ἰὼβ λδ΄ [34] 21-22). Ὁ Θεὸς εἶναι ὁ ἀλάνθαστος θεατὴς τῶν ἔργων τῶν ἀνθρώπων καὶ δὲν ξεφεύγει ἀπὸ τὴν προσοχή Του τίποτε ἀπὸ αὐτὰ ποὺ πράττουν οἱ ἄνθρωποι, οὔτε ὑπάρχει τόπος γιὰ νὰ κρυφτοῦν ἐκεῖνοι ποὺ πράττουν τὰ ἄνομα ἔργα.
Αὐτὴ εἶναι ἡ βεβαίωση τοῦ θεόπνευστου λόγου τῆς Ἁγίας Γραφῆς: Ὅλες τὶς πράξεις μας, ὅλα τὰ ἔργα μας, αὐτὰ ποὺ ἐπιμελῶς κρύψαμε ἀπὸ τὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων, ὅλα τὰ βλέπει, ὅλα τὰ γνωρίζει ὁ Κύριος καὶ Θεὸς τοῦ παντός.
Ἀλλὰ ὁ ἀψευδὴς λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι ὄχι μόνο τὰ ἐξωτερικὰ ἔργα, ἀλλὰ καὶ ὅλο τὸν ἐσωτερικό μας κόσμο ὁ Θεὸς τὸν γνωρίζει μὲ λεπτομέρεια. Αὐτὸς εἶναι «ὁ ἐπιστάμενος τὸν νοῦν τῶν ἀνθρώπων» (Ἰὼβ ζ΄ 20). Γνωρίζει τὸ νοῦ μας, τὶς σκέψεις μας, τὰ σχέδιά μας, τὰ ἀπόκρυφα τοῦ ἐσωτερικοῦ μας. Εἶναι ὁ «ἐτάζων καρδίας καὶ νεφρούς» (Ψαλ. ζ΄ 10). Ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι, ὅπως διαβάζουμε στὸν προφήτη Ἱερεμία, «βαθεῖα παρὰ πάντα», βαθιά, ἀφανής, ἀνεξερεύνητη καὶ ἄγνωστη περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο πράγμα. Συνεπῶς, ποιὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ μπορεῖ νὰ γνωρίσει στὸ βάθος του τὸν ἄνθρωπο; Κανείς! Μόνο ὁ παντογνώστης Θεός. «Ἐγὼ Κύριος ἐτάζων καρδίας καὶ δοκιμάζων νεφροὺς τοῦ δοῦναι ἑκάστῳ κατὰ τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ καὶ κατὰ τοὺς καρποὺς τῶν ἐπιτηδευμάτων αὐτοῦ», διαβεβαιώνει ὁ Θεός (Ἱερ. ιζ΄ [17] 9, 10). Μόνο ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ὁ Ὁποῖος ἐξετάζω καὶ ἐρευνῶ τὶς σκέψεις καὶ τὶς ἐπιθυμίες, ποὺ ὑπάρχουν στὰ βάθη τῶν καρδιῶν τῶν ἀνθρώπων. Ἐρευνῶ καὶ τὰ ἀπόκρυφα συναισθήματα, ὥστε νὰ ἀνταποδίδω στὸν καθένα σύμφωνα μὲ τὴν ὅλη διαγωγή του καὶ σύμφωνα μὲ τοὺς καρποὺς τῶν ἔργων του.
Σκέψεις ἐγωιστικὲς καὶ κενόδοξες κυριάρχησαν στὸ νοῦ μου; Διάθεση φιλοπρωτίας κατέλαβε τὴν καρδιά μου; Στήριξα τὴν πεποίθηση μου στὰ μάταια πλούτη; Χάρηκε ἡ καρδιά μου, ὅταν ἀπόκτησα πολλά; Ἐξαπατήθηκε καὶ στηρίχθηκε μὲ ἐμπιστοσύνη σ’ αὐτά; Ζήλεψα τὴν προκοπὴ τοῦ πλησίον; Χάρηκα στὴν ἀποτυχία του; Βλέμματα πονηρὰ ἔσυραν αἰχμάλωτη τὴν καρδιά μου; Σαρκικὲς ἀναθυμιάσεις ἔπνιξαν τὴν ψυχὴ καὶ ἔσυραν τὸ νοῦ σὲ αἰσχροὺς λογισμούς; Σκέψεις μνησικακίας κυριάρχησαν στὴ διάνοια, καὶ διάθεση ἐκδικήσεως γεννήθηκε στὸ ἐσωτερικό μου; Ὅλα αὐτὰ καὶ ὅσα ἄλλα παρόμοια ταλαιπωροῦν τὴν ψυχὴ καὶ μολύνουν τὸ ἐσωτερικό της, ὅλα τὰ γνωρίζει ὁ Κύριος.
Ὁ σκοτεινὸς ἅδης καὶ ὁ τάφος εἶναι ὁλοφάνερα στὸν παντογνώστη καὶ παντεπόπτη Κύριο, διδάσκει ὁ σοφὸς Σολομών· «πῶς οὐχὶ καὶ αἱ καρδίαι τῶν ἀνθρώπων;»· πῶς δὲν εἶναι φανερὸ καὶ τὸ ἐσωτερικὸ τῶν ἀνθρώπων; (Παρ. ιε΄ [15] 11). «Γίνωσκε ὅτι Κύριος καρδίας πάντων γινώσκει, καὶ ὁ πλάσας πνοὴν πᾶσιν, αὐτὸς οἶδε πάντα». Γνώριζε καλὰ ὅτι ὁ Κύριος γνωρίζει μὲ κάθε λεπτομέρεια τὶς καρδιὲς ὅλων, καὶ Ἐκεῖνος ποὺ ἔπλασε τὶς καρδιὲς καὶ ἔδωσε πνοὴ ζωῆς σ’ ὅλα τὰ πλάσματά Του, Αὐτὸς τὰ γνωρίζει ὅλα καὶ θὰ ἀποδώσει στὸν καθένα κατὰ τὰ ἔργα του (Παρ. κδ΄ [24] 12).
Θὰ ἀποδώσει ὄχι μόνο κατὰ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν, δηλαδὴ κατὰ τὶς πράξεις μας, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὰ κινήματα τοῦ νοῦ, κατὰ τὶς σκέψεις, καὶ κατὰ τὶς ἐπιθυμίες τῆς καρδιᾶς, κατὰ τὰ συναισθήματά μας, κατὰ τὶς ἐσωτερικὲς κινήσεις τῆς ψυχῆς καὶ τὶς ἀφανεῖς διαθέσεις μας. Ὁ Κύριος θὰ ἔλθει ὡς Κριτὴς δίκαιος κατὰ τὴν Δευτέρα Του Παρουσία, καὶ τότε «φωτίσει τὰ κρυπτὰ τοῦ σκότους καὶ φανερώσει τὰς βουλὰς τῶν καρδιῶν», θὰ φέρει στὸ φῶς αὐτὰ ποὺ τώρα εἶναι κρυμμένα στὸ σκοτάδι καὶ θὰ φανερώσει τὶς ἐσωτερικὲς σκέψεις καὶ ἀποφάσεις τῶν καρδιῶν (Α΄ Κορ. δ΄ 5). Ὅλα καθαρὰ καὶ ἀκάλυπτα στὸ βλέμμα Του καὶ κανεὶς δὲν θὰ μπορέσει τότε νὰ κρυφτεῖ ἢ νὰ ὑποκριθεῖ ἐνώπιόν Του.
Γι’ αὐτό, ἀδελφέ μου, ποὺ θέλεις τὴ σωτηρία σου, «πάσῃ φυλακῇ τήρει σὴν καρδίαν, ἐκ γὰρ τούτων ἔξοδοι ζωῆς» (Παρ. δ΄ 23). Μὲ πολλὴ προσοχὴ καὶ ἀσφάλεια πρόσεχε πάντοτε τὴν καρδιά σου καὶ τὸν ἐσωτερικὸ κόσμο τῆς ψυχῆς σου, διότι ἡ ἠθική σου προκοπὴ καὶ ἡ σωτηρία σου ἐξαρτῶνται ἀπὸ ἐκεῖνα, ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὴν καρδιά σου.
