Σήμερα 18/3 εορτάζουν:
- Άγιος Κύριλλος Αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων
- Άγιοι Τρόφιμος και Ευκαρπίων
- Άγιοι Μύριοι Μάρτυρες
- Όσιος Ανανίας ο Θαυματουργός
- Άγιος Edward βασιλέας της Αγγλίας
- Όσιος Κύριλλος του Αστραχάν
Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀρχιεπίσκοπος Ἱεροσολύμων
Στή σειρά τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἀνήκει ὁ ἱερός Κύριλλος. Ἁγιότητα βίου, σταθερότητα πίστεως, ἀγωνιστικό φρόνημα, συνεχεῖς ἐξορίες γιά τήν διατήρηση τῆς Ὀρθοδοξίας συνθέτουν τή ζωή του. Νά θαυμάσουμε τόν σπουδαῖο ἀγωνιστή.
Στίς ἀρχές τοῦ τετάρτου αἰῶνος γεννήθηκε ὁ Κύριλλος. Ἡ Παλαιστίνη ἦταν ἡ πατρίδα του. Δέν γνωρίζουμε δυστυχῶς πολλά γιά τήν παιδική καί νεανική του ἡλικία. Ἕνα μόνο εἶναι γνωστό, ὅτι τόν διέκρινε βαθύτατη εὐσέβεια καί τόν διακατεῖχε ἰσχυρός πόθος νά ὑπηρέτησει τόν Κύριο στό ἅγιο θυσιαστήριο καί νά διάθεσει τόν ἑαυτό του στό ἔργο τῆς διαδόσεως τῆς χριστιανικῆς ἀληθείας. Ὁ Κύριος, ἀμείβοντας τόν ζῆλο του, τόν καλεῖ νά διακονήσει στήν τέλεση τῶν φρικτῶν μυστηρίων ὡς διάκονος πρῶτα, ὡς πρεσβύτερος στή συνέχεια. Μέ σεβασμό πολύ περιβάλλουν οἱ πιστοί τόν Κύριλλο, τόν ἄξιο λειτουργό, τόν εὐφράδη κήρυκα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τόν πιστό οἰκονόμο. Διάπυρη εἶναι ἡ ἐπιθυμία ὅλων νά τόν δοῦν νά ἀνέρχεται καί τίς βαθμίδες τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου τῶν Ἱεροσολύμων, τῆς μητροπόλεως αὐτῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅπου ἔζησε καί δίδαξε καί πέθανε ὁ Λυτρωτής μας, ὁ Κύριος Ἰησοῦς. Γι’ αὐτό, ὅταν στά μέσα περίπου τοῦ τετάρτου αἰῶνος ὁ θρόνος χήρευσε καί ὁ Κύριλλος ἐξελέγη ἀρχιεπίσκοπος τῆς Ἁγίας πόλεως, ὁ λαός τοῦ Θεοῦ πανηγύρισε τό γεγονός. Εἶχε πεποίθηση, ὅτι ὁ ἄξιος Ἱεράρχης μέ ὅλες του τίς δυνάμεις θά ἐργασθεῖ ὄχι μόνο γιά τή διατήρηση τῆς ὀρθῆς πίστεως, ἡ ὁποία κινδύνευε ἀπό τό μίασμα τοῦ Ἀρειανισμοῦ, ἀλλά καί γιά ὅλη τήν ὀργάνωση τῆς Ἐκκλησίας. Καί οἱ ἐλπίδες τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ δέν διαψεύσθηκαν. Μέ ζῆλο ἀποστολικό ὁ Ἱεράρχης ἄρχισε τό δημιουργικό ἔργο του. Τό κήρυγμα, ἡ φιλανθρωπία, ἡ ἐκλογή καί χειροτονία ἁγίων κληρικῶν, ἡ ἀκριβής κατά τή διδασκαλία τοῦ Χριστιανισμοῦ κατήχηση ὅσων ἐκδήλωναν τή διάθεση νά προσέλθουν στόν Χριστιανισμό ἀποτέλεσαν τούς ἀντικειμενικούς σκοπούς τοῦ ἁγίου Ἱεράρχη. Ὅλη τήν προσπάθειά του εὐλόγει πλούσια ὁ Κύριος, ὁ αἰώνιος Γεωργός καί Λυτρωτής, ὥστε συντομότατα ὅλη ἡ δημιουργική του ἐργασία νά γίνει γνωστή σέ ὅλους καί ἀπό τά στόματα ὅλων νά ἀναπέμπεται εὐχαριστία στόν Θεό γιά τόν μεγάλο ἀγωνιστή, πού χάρισε στήν Ἐκκλησία Του.
Ἀλλά τά ἔργα τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ δέν μπορεῖ, παρά νά δοκιμάσουν πειρασμούς καί νά ἀντιμετωπίσουν κινδύνους καί πολεμική ἐκ μέρους τοῦ ψεύδους, τῆς πλάνης καί τῶν ἀνθρώπων πού ζοῦν ἔξω ἀπό τήν ἀλήθεια. Ἔτσι τά ἔργα ἀποδεικνύουν τήν καλή τους θεμελίωση, οἱ ἐργάτες μέ τίς δοκιμασίες λάμπουν ἀκόμη περισσότερο, ὅπως ὁ χρυσός πού περνᾶ καί καθαρίζεται στό χωνευτήρι. Αὐτό συνέβη μέ τόν Κύριλλο. Ἐνῶ δηλαδή ἐπιδιδόταν ὁλόψυχα στήν ἐκπλήρωση τῆς ὑψηλῆς ἀποστολῆς του, δέχεται τά πυρά ἐνός ἐχθροῦ. Ὁ ἐχθρός δέν βρίσκεται ἔξω ἀπό τό ἐκκλησιαστικό περιβάλλον. Ἦταν ὁ ἐπίσκοπος τῆς Καισαρείας καί ὀνομαζόταν Ἀκάκιος. Αἱρετικός ὁ Ἀκάκιος, ἐχθρός της ὀρθῆς πίστεως, ὀπαδός τοῦ Ἀρείου, ζητᾶ εὐκαιρία νά χτυπήσει τόν ἀγωνιστή. Καί βρίσκει τήν εὐκαιρία. Ὁ Κύριλλος προκειμένου νά βοηθήσει πτωχούς Χριστιανούς, πού κινδύνευαν νά πεθάνουν ἀπό τόν λιμό πού εἶχε πέσει στά Ἱεροσόλυμα, δέν δίστασε νά πουλήσει ἱερά κειμήλια καί ἀναθήματα τῶν Ναῶν, ὅπως ἀναφέρει σύγχρονος Ἱστορικός. Αὐτό τό ἐκμεταλλεύθηκε ὁ Ἀκάκιος καί, ἀφοῦ συγκάλεσε Σύνοδο ἐπισκόπων της περιοχῆς του μέ τή σύμφωνη γνώμη τοῦ ἀρειανίζοντος αὐτοκράτορος Κωνσταντίου, τόν καθαίρεσε καί τόν ἐξόρισε στήν Ταρσό τῆς Κιλικίας. Ὁ Κύριλλος παίρνει τήν ὁδό τῆς ἐξορίας καί οἱ πιστοί θλίβονται βαθύτατα. Ὁ ἅγιος ἐπίσκοπος καθηρημένος ἀπό Σύνοδο αἱρετικῶν ἐπισκόπων. Οἱ ὑπέρμαχοι ὅμως τῆς Ὀρθοδοξίας δέν μένουν ἀδρανεῖς. Συγκαλεῖται, λοιπόν, νέα Σύνοδος στή Σελεύκεια, ἡ ὁποία ἀθωώνει τόν Κύριλλο. Ὁ πονηρός ὅμως Ἀκάκιος καταφεύγει στόν αὐτοκράτορα, ἐκθέτει τά γεγονότα τῆς νέας Συνόδου καί τόν πείθει νά συγκάλεσει ἄλλη Σύνοδο στήν Κωνσταντινούπολη, γιά νά ἀνανέωσει τήν καθαίρεση καί τήν καταδίκη του Κυρίλλου. Ἡ Σύνοδος πράγματι συνέρχεται τό 360, ἀναιρεῖ τήν ἀπόφαση τῆς Συνόδου τῆς Σελευκείας καί ἀνανεώνει τήν καθαίρεση καί τήν ἐξορία τοῦ ἀρχιεπισκόπου. Ἔτσι ὁ Ἱεράρχης ἐξακολουθεῖ νά παραμένει στήν ἐξορία προσευχόμενος καί ἀναμένοντας τήν κρίση τοῦ δικαιοκρίτου Θεοῦ.
Στό μεταξύ πεθαίνει ὁ Κωνστάντιος καί ἀνέρχεται στόν αὐτοκρατορικό θρόνο ὁ ἀσεβής Ἰουλιανός ὁ Παραβάτης. Παράδοξα ὅμως ἐκεῖνος, ἐπειδή θέλησε νά προσελκύσει τούς ἐχθρούς του Κωνσταντίου, ἀνακαλεῖ ἀπό τήν ἐξορία ὅλους τούς ἐξόριστους ἀρχιερεῖς καί μεταξύ αὐτῶν καί τόν Κύριλλο, τόν ὁποῖον ἀποκαθιστᾶ στό θρόνο του.
Οἱ δοκιμασίες ὅμως τοῦ Ἱεράρχου δέν τελείωσαν ἀκόμη. Μετά τό θάνατο τοῦ Ἰουλιανοῦ, τό 363, ὁ Οὐάλης πού τόν διαδέχθηκε, διατάζει νά σταλοῦν καί πάλι στήν ἐξορίαν ὅλοι οἱ ἱεράρχες πού ἀνακλήθηκαν ἀπό τόν προκάτοχό του. Ἔτσι ὁ ἅγιος του Θεοῦ καί πάλι ἀποχωρίζεται ἀπό τό ἀγαπητό του ποίμνιο. Μέ δάκρυα στά μάτια τόν προπέμπει καί πάλι στήν ἐξορία. Ἐκεῖ, μακριά ἀπό τόν θρόνο του, παρέμεινε ἕντεκα ὁλόκληρα ἔτη, μέχρι τό 378, ὁπότε πέθανε ὁ Οὐάλης καί ἐπανῆλθε στό θρόνο του. Ἡ ἡλικία του ἔχει προχωρήσει, ἀλλά ὁ ζῆλος του εἶναι φλογερός καί ἡ πίστη τοῦ ἰσχυρή. Μέ εἰρήνη καί διαρκή πνευματική ἐργασία διέρχεται τά ὑπόλοιπα χρόνια τῆς ζωῆς τοῦ πάνω στό θρόνο του. Τό 386 ἀφήνει τήν τελευταία του πνοή. Φεύγει ἀπό τήν ζωή αὐτή, γιά νά εἰσέλθει στήν αἰωνιότητα καί νά πάρει τόν δίκαιο μισθό ἀπό τόν Κύριο. Ἔφυγε, ἀφοῦ ἄφησε στήν Ἐκκλησία ὡς σπουδαία ἀπόδειξη τῆς θερμῆς του πίστεως, τῆς σπουδαίας του μορφώσεως καί τῆς ρητορικῆς του ἱκανότητος τίς περίφημες εἴκοσι τέσσερις Κατηχήσεις πρός φωτιζόμενους καί νεοφώτιστους, στίς ὁποῖες μεθοδικά ἐκθέτει τίς χριστιανικές ἀλήθειες, ὅπως τίς δίδασκε σ’ αὐτούς πού προσέρχονταν στήν πίστη. Τό ἅγιο παράδειγμά του ἄς ἐμπνέει ὅλους, ὅσοι ποθοῦν νά δοῦν τήν ἀλήθεια νά ἐπικρατεῖ καί τήν πίστη νά θριαμβεύει.
Ἀπό τό βιβλίο «Ἀπό τή Ζωή τῶν Ἁγίων»
Ἀρχιμ. Γεωργίου Δημοπούλου
Οἱ Ἅγιοι Τρόφιμος καὶ Εὐκαρπίων
Οἱ ἅγιοι μάρτυρες Τρόφιμος καὶ Εὐκαρπίων ἔζησαν στὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰῶνος, στὰ χρόνια τοῦ σκληροῦ διώκτη Διοκλητιανοῦ. Ἦταν καὶ οἱ δύο προικισμένοι μὲ σωματικὸ σφρίγος καὶ ἀπαράμιλλη γενναιότητα, καὶ πολλὴ ἐμπιστοσύνη ἐνέπνεαν γύρω τους. Γι’ αὐτὸ ὁ Διοικητὴς τῆς Βιθυνίας τοὺς εἶχε προσλάβει στὴν προσωπικὴ φρουρὰ τῆς ἀσφαλείας του. Πολλὲς φορὲς τοὺς ἀνέθετε εἰδικὲς ἀποστολὲς γιὰ τὴ σύλληψη τῶν χριστιανῶν. Καὶ αὐτοὶ ἀπόλυτα πειθαρχικοὶ σὲ κάθε ἐντολὴ τοῦ κυρίου τους ἔτρεχαν μὲ δίψα αἱμοβόρου θηρίου σὲ ἀναζήτηση «τῶν ἀκάκων ἀρνίων» τοῦ Ναζωραί-ου. Καὶ ἀλίμονο σὲ ὅσους χριστιανοὺς ἀντιστέκονταν στὶς διαταγὲς τοῦ αὐτοκράτορα. Τοὺς ὑπέβαλλαν σὲ σκληρὰ βασανιστήρια, στρεβλώσεις, μαστιγώσεις, θάνατο!...
Σὲ μιὰ τέτοια ἀποστολὴ ὁ Τρόφιμος καὶ ὁ Εὐκαρπίων αἰχμαλωτίστηκαν στὸ δίχτυ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἀπὸ
διῶκτες του ἔγιναν φίλοι του, ὑπερασπιστὲς καὶ μάρτυρές του! Καθὼς δηλαδὴ ἔτρεχαν στὸ δρόμο πρὸς τὴ Νικομήδεια γιὰ νὰ τιμωρήσουν χριστιανούς, ἕνα παράδοξο θέαμα τοὺς ἔκαμε νὰ μειώσουν τὴν ταχύτητά τους. Εἶδαν μπροστά τους μιὰ πύρινη νεφέλη ποὺ κατέβαινε ἀπὸ τὸν οὐρανό, ἐνῶ ταυτόχρονα ἄκουσαν μιὰ βροντερὴ φωνὴ ποὺ τοὺς ἄφησε ἄναυδους:
–Γιατί μὲ τέτοια αἱμοβόρα αἰσθήματα καταδιώκετε τοὺς δικούς μου πιστούς;
Ἂς ξέρετε καλὰ πὼς οἱ δικοί μου δὲν αἰχμαλωτίζονται καὶ δὲν ὑποκύπτουν στὶς ἀπειλές σας!... Νομίζετε ὅτι τοὺς κερδίζετε. Ὅμως ματαιοπονεῖτε... Ἂν θέλετε νὰ σωθεῖτε, νὰ τοὺς μοιάσετε.
Συγκλονισμένοι ἔπεσαν κάτω καὶ οἱ δύο ἀξιωματικοί, ἐνῶ ἡ φωνὴ ἀπὸ τὸν οὐρανὸ συνέχισε νὰ τοὺς λέγει:
–Μετανοῆστε! Ἀλλάξτε φρονήματα καὶ διαθέσεις καὶ γίνετε δικοί μου. Καὶ τότε θὰ συγχωρηθοῦν οἱ μεγάλες σας ἀδικίες καὶ ἁμαρτίες.
Ὑψώνοντας τὰ μάτια τους στὸν οὐρανὸ οἱ δύο διῶκτες εἶδαν ἕναν ἄνδρα λευκοντυμένο καὶ γύρω του μάρτυρες.
Ἦταν γνώριμες μορφές. Ἦταν ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ πιστοὶ ποὺ τοὺς εἶχαν ὁδηγήσει οἱ ἴδιοι μὲ τὰ χέρια τους στὸ μαρτυρικὸ θάνατο...
Οἱ πέτρινες καρδιὲς τῶν δύο σκληρῶν φίλων ράγισαν. Δάκρυα μετανοίας κύλησαν ἀπὸ τὰ μάτια τους. Στεναγμοὶ συντριβῆς βγῆκαν ἀπὸ τὰ χείλη τους, καὶ οἱ δύο διῶκτες ζήτησαν ἐπίμονα ἀπὸ τὸν Θεὸ συγχώρηση! Ἡ ἀρχὴ τοῦ θαύματος τῆς ἐπιστροφῆς δύο ἐχθρῶν τοῦ Χριστοῦ εἶχε συντελεσθεῖ.
Θαῦμα τόσο παράλληλο μὲ τὸ θαῦμα τοῦ Παύλου στὸ δρόμο γιὰ τὴ Δαμασκό.
Σὲ λίγο οἱ δύο γενναῖοι ὑπασπιστὲς Τρόφιμος καὶ Εὐκαρπίων ἔμπαιναν στὴ φυλακὴ τῆς Νικομήδειας. Ὄχι γιὰ νὰ τιμωρήσουν. Ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐλευθερώσουν χριστιανοὺς κρατουμένους.
Ἐκεῖ μπροστά τους συγκλονισμένοι τοὺς ἐμπιστεύθηκαν ὅσα θαυμαστὰ γεγονότα εἶχαν ζήσει πρὶν ἀπὸ λίγη ὥρα. Ζήτησαν ἀπὸ τοὺς ἔγκλειστους χριστιανοὺς νὰ κατηχηθοῦν καὶ νὰ βαπτισθοῦν. Καὶ ὅλα ἔγιναν ἐκεῖ μέσα στὴ φυλακή! Ἁπλά, σύντομα καὶ δυνατά!...
Μὲ ἱερὸ ἀσυγκράτητο ἐνθουσιασμὸ βγῆκαν ἔξω ἀπὸ τὴ φυλακὴ οἱ δύο φίλοι – χριστιανοὶ τώρα – καὶ διαλαλοῦσαν στοὺς δρόμους τῆς πόλεως ὅτι ἕνα εἶναι τὸ σωτήριο ὄνομα, ὁ Ἰησοῦς.
Μόνον Αὐτός, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, σώζει καὶ ἐλευθερώνει τοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τὰ πάθη καὶ φωτίζει τὸ νοῦ τους μὲ φῶς ἀληθινό!
Οἱ εἰδωλολάτρες κάτοικοι τῆς πόλεως ξαφνιάστηκαν. Ἡ εἴδηση ἁπλώθηκε γρήγορα παντοῦ. Ἔφθασε μέχρι καὶ στὸ Διοικητὴ τῆς Βιθυνίας: «Δύο ἔμπιστοί σου σωματοφύλακες σὲ πρόδωσαν. Ἔγιναν πιστοὶ Κυρίου».
Μάταια προσπάθησε ὁ Διοικητὴς νὰ μεταπείσει τοὺς δύο ἐκλεκτούς του ἔμπιστους φρουρούς.
–Ποιὰ μαγικὴ ραδιουργία σᾶς αἰχμαλώτισε καὶ σᾶς ἔκανε νὰ παραφρονήσετε πιστεύοντας σὲ μιὰ θρησκεία παράλογη;
Οἱ δύο φίλοι ἀτρόμητα ὁμολόγησαν:
–Τὸν Χριστὸ Τὸν γνωρίσαμε μὲ θαῦμα. Τὸν ἀγαπήσαμε καὶ Τὸν ἐπιλέξαμε ἐλεύθερα καὶ Τὸν διαλαλοῦμε· εἶναι δικός μας Σωτήρας καὶ Σωτὴρ ὅλου τοῦ κόσμου. Γιὰ χάρη του διάταξε ὅ,τι θέλεις!...
Ἡ διαταγὴ ἦταν θάνατος καὶ μάλιστα ἀργὸς καὶ ἐπώδυνος θάνατος μὲ τὸ μαρτύριο τοῦ τροχοῦ. Μὲ ἀγαλλίαση ψυχῆς δέχθηκαν καὶ οἱ δύο νὰ προσδεθοῦν στὸ σιδερένιο τροχό. Καὶ καθὼς τὰ τεράστια τροχισμένα ἄγκιστρα ξέσχιζαν τὶς σάρκες τους, οἱ ὑποψήφιοι αὐτοὶ ἅγιοι ἱκέτευαν τὸν Κύριο.
–Μᾶς ἀξίζουν, Κύριε, αὐτὰ τὰ μαρτύρια. Ἂς εἶναι τόσο σκληρά! Τέτοια μᾶς ἀξίζουν, γιὰ νὰ ἐξαγνίσουμε αὐτὴ τὴν ὥρα τὴν ψυχή μας ἀπὸ τὶς ἀδικίες ποὺ προξενήσαμε σὲ τόσο πολλοὺς δικούς σου, Κύριε, πιστούς σου δούλους!
Ἡ προσευχή τους ὅλο δυνάμωνε. Καὶ ἔφερνε ντροπὴ στὸν ἄρχοντά τους. Γι’ αὐτὸ ἔδωσε ἐντολὴ νὰ ἐπισπευσθεῖ ὁ θάνατός τους. Καὶ ἀπὸ τὸν τροχὸ νὰ ὁδηγηθοῦν στὴν πυρά. Μιὰ ἀναμμένη τεράστια φωτιὰ στὴ μέση τῆς πόλεως ἀνέμενε τοὺς Μάρτυρες. Σὲ λίγο οἱ πύρινες φλόγες εἶχαν τυλίξει τὰ βασανισμένα τους σώματα, ἐνῶ μέσα στὰ νεανικά τους κορμιὰ ἔκαιγε μιὰ ἄλλη ἄυλη τεράστια φλόγα ἀγάπης πρὸς τὸν Θεό, ποὺ ξεκινοῦσε ἀπὸ τὴ γῆ καὶ ἄγγιζε τὸν οὐρανό!...
Δύο Μάρτυρες! Εὐκαρπίων καὶ Τρόφιμος! Δύο καιόμενες καρδιὲς ἀπὸ ἀγάπη τόσο δυνατὴ πρὸς τὸν Θεό!
Κάμε, Κύριε, καὶ στὶς δικές μας καρδιὲς ἡ φλόγα τῆς δικῆς σου ἀγάπης νὰ κυριαρχεῖ. Καὶ ἐξαγνισμένη καὶ καθαρὴ νὰ φωτίζει καὶ νὰ θερμαίνει μὲ τὸ δικό σου φῶς τὴν ἀποστατημένη κοινωνία μας!
Οἱ Ἅγιοι μύριοι (10.000) Μάρτυρες
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους, Ἴσως στὴ Νικομήδεια.
Ὁ Ὅσιος Ἀνανίας ὁ Θαυματουργός
Ἡ μνήμη του ἀναγράφεται στὸ Λαυριωτικὸ Κώδικα 70. Ἀπὸ μικρὸ παιδὶ ὁ Ὅσιος Ἀνανίας ἀφιέρωσε τὴν ζωή του στὸν ἀσκητικὸ μοναχισμὸ καὶ λόγω τῆς μεγάλης του ἀρετῆς ὁ Θεὸς τὸν ἀξίωσε νὰ θαυτουργῇ. Ὁ συγκεκριμένος Κώδικας γράφει ὅτι μὲ τὴν προσευχή του νέκρωσε ἕναν δράκοντα, ἐπίσης ἀνέστησε νεκρὸ ἄνθρωπο, ἔβγαλε πολλὰ δαιμόνια ἀπὸ δαιμονισμένους καὶ ἀφοῦ προεῖδε καὶ τὸν θάνατό του, ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
Ὁ Ἅγιος Edward (Ἄγγλος)
Λεπτομέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου τῆς Ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.