Καθημερινὰ ἡ Ἐκκλησία μας προβάλλει καὶ τιμᾶ τοὺς Ἁγίους. Ἄνδρες, γυναῖκες, παιδιά. Μικρὰ βρέφη καὶ ἡλικιωμένους γέροντες, ἁπλοὺς ψαράδες καὶ οἰκουμενικοὺς διδασκάλους, στρατιῶτες καὶ ὑψηλόβαθμους ἀξιωματούχους. Ἕναν ἢ καὶ χιλιάδες στὸν ἀριθμό.
Τοὺς προβάλλει καὶ γιὰ νὰ τιμήσει τὴ ζωή τους, τὴν ἄσκηση, τοὺς ἄθλους, τὸν ἀγώνα τους, τὸ μαρτύριο καὶ τὰ θαύματά τους, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ μᾶς στηρίξει στὸν προσωπικό μας ἀγώνα, νὰ μᾶς ἐμπνεύσει, νὰ μᾶς διδάξει, νὰ μᾶς καλέσει ν᾿ ἀκολουθήσουμε τὰ ἴχνη τους, τὸν τρόπο τῆς ζωῆς τους. Μᾶς δίνει δυνατὰ πρότυπα γιὰ μίμηση στὴ ζωή μας.
Οἱ Ἅγιοι μὲ τὴ ζωή τους δείχνουν πῶς ὁ Χριστὸς μπορεῖ νὰ γίνει ἡ ζωή μας, πῶς οἱ ἐντολές Του μποροῦν νὰ ἐφαρμόζονται σὲ κάθε ἐποχή, καὶ σήμερα στὴ δική μας.
Εἶναι κοινὴ διαπίστωση ὅτι ἡ ἐποχή μας στερεῖται ἀπὸ τὰ μεγάλα ἐκεῖνα πρότυπα, τοὺς ἀληθινοὺς ὁδηγοὺς ποὺ μποροῦν νὰ ἐμπνεύσουν τοὺς ἀνθρώπους. Μὲ θλίψη πολλὴ διαπιστώνουμε ὅτι αὐτὴ ἡ τάχα πολιτισμένη ἐποχὴ εἶναι φτωχὴ σὲ ἡρωικὰ πρότυπα, ὑψηλὰ ὁράματα καὶ ὑπερκόσμιες προοπτικές. Δὲν ἔχει νὰ προβάλει μορφὲς μεγάλες ποὺ νὰ ἀποτελοῦν φάρους ὁδηγητικοὺς στὴ ζωή μας.
Κι ὅμως, στὴ σύγχυση αὐτὴ τῆς ἐποχῆς μας ἡ Ἐκκλησία μᾶς παρουσιάζει τὰ γνήσια παιδιά της ὡς πρότυπα ἀληθινὰ γιὰ κάθε ἄνθρωπο κάθε ἡλικίας καὶ ἐπαγγέλματος, κάθε τόπου καὶ ἐποχῆς. Διότι οἱ Ἅγιοί της, παλαιότεροι καὶ σύγχρονοι, ἀποτελοῦν πραγματικὰ φωτισμένα πρότυπα καὶ ὑποδείγματα ζωῆς.
Οἱ Ἅγιοι εἶναι πρότυπα πίστεως, δηλαδὴ ὁλοκληρωτικῆς ἐμπιστοσύνης στὸ Θεό, πρότυπα πνευματικοῦ ἀγώνα, νίκης κατὰ τῶν πειρασμῶν καὶ τῆς ἁμαρτίας, πρότυπα Ὀρθόδοξου ἤθους, θεάρεστης ζωῆς. Ἡ ζωή τους εἶναι πορεία πρὸς τὴν ἀρετὴ μὲ ὅλο τὸ θεῖο μεγαλεῖο της καὶ τὴν ἀκατάβλητη ἕλξη. Ἡ ζωή τους φανερώνει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος νικᾶ τὴν ἁμαρτία. Ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης συμβούλευε σχετικά: «Πολὺ θὰ βοηθηθοῦμε στὴν ἐργασία γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν, ἂν ἔχουμε πρότυπο τοὺς Ἁγίους. Συγκρίνοντας τὸν ἑαυτό μας μὲ τοὺς Ἁγίους, βλέπουμε τὰ πάθη μας, ἐλεγχόμαστε, ταπεινωνόμαστε καὶ ἀγωνιζόμαστε μὲ φιλότιμο καὶ μὲ θεῖο ζῆλο νὰ τοὺς μιμηθοῦμε. Δὲν δικαιολογούμαστε νὰ μὴν προχωροῦμε, γιατὶ ἔχουμε τὶς συνταγὲς τῶν Ἁγίων καὶ τὴ ζωή τους, τὸ ἅγιο παράδειγμά τους. Ὅλοι οἱ Ἅγιοι εἶναι παιδιὰ τοῦ Θεοῦ καὶ βοηθᾶνε ἐμᾶς τὰ ταλαίπωρα παιδιὰ τοῦ Θεοῦ δείχνοντάς μας τὴ μέθοδο γιὰ νὰ γλυτώνουμε ἀπὸ τὶς μεθοδεῖες τοῦ πονηροῦ»1.
Εἶναι ἀκόμη οἱ Ἅγιοι καὶ πρότυπα μετανοίας. Μελετώντας τὴ ζωή τους μαθαίνουμε τὴ μετάνοια στὴν πράξη. Ἐκεῖ θὰ δοῦμε πλῆθος παραδειγμάτων γιὰ τὸ πῶς ἕνας ἁμαρτωλὸς γίνεται ἐνάρετος, πῶς ὁ ἄσωτος σωφρονεῖ, πῶς ὁ νέος ξανακερδίζει τὴν ἁγνότητά του, πῶς ὁ ἐγωιστὴς ταπεινοφρονεῖ, πῶς ὁ ἄδικος γίνεται δίκαιος. Γενικά, μέσα στὴ ζωὴ τῶν Ἁγίων θὰ βροῦμε χιλιάδες παραδείγματα γιὰ τὸ πῶς ἕνας νέος γίνεται ἅγιος νέος, πῶς ἕνας ἄρχοντας γίνεται ἅγιος ἄρχοντας, πῶς μιὰ οἰκογένεια γίνεται ἁγία οἰκογένεια. Σὲ μᾶς ἀπομένει νὰ ἐμπνευσθοῦμε ἀπὸ τὰ πρότυπα αὐτά. Νὰ μελετοῦμε τὴ ζωή τους καὶ νὰ διδασκόμαστε ἀπ᾿ αὐτήν.
Μὲ τὴ μελέτη τῆς ζωῆς τῶν Ἁγίων θερμαίνεται ἡ ψυχή μας καὶ παρακινεῖται νὰ τοὺς μιμηθεῖ καὶ νὰ προχωρήσει μὲ λεβεντιὰ στὸν ἀγώνα γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν. Γι᾿ αὐτὸ εἶναι ἀπαραίτητο νὰ ρωτᾶμε τὸν ἑαυτό μας, ὅταν διαβάζουμε τὸν βίο ἑνὸς Ἁγίου: Αὐτὸς ὁ Ἅγιος τί μοῦ προσφέρει, σὲ τί μὲ διδάσκει, πῶς μιλᾶ στὴ δική μου ζωή; Ταυτόχρονα νὰ παρουσιάζουμε τὸ παράδειγμά τους καὶ στὰ παιδιά, διότι αὐτὰ βρίσκονται στὴν ἡλικία ποὺ πλάθεται ὁ χαρακτήρας τους ἔτσι, ὥστε νὰ ἐμπνέονται ἀπὸ τὶς μορφές τους.
Ὡς ἐπιστέγασμα ἂς ἀκούσουμε τὴν προτροπὴ τοῦ ὁσίου Ἐφραὶμ ποὺ μᾶς λέει: «Τοσούτους ἔχεις φωστῆρας καταυγάζοντάς σου τοὺς ὀφθαλμοὺς καθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν τε καὶ νύκτα· ἐν τῷ φωτὶ αὐτῶν πορεύθητι, καὶ τοῖς ἴχνεσιν αὐτῶν ἀκολούθησον, ἵνα αὐτοῖς συνεισέλθῃς εἰς τὰς αἰωνίους σκηνάς. Ὀξυπόδησον ἐν τοῖς βήμασι τούτοις, ὅπως τινὰς αὐτῶν καταφθάσαι δυνηθῇς· οἶδα γὰρ ὅτι, ἐὰν θέλῃς, δύνῃ». Δηλαδή: Ἔχεις κοντά σου πολλοὺς ἥλιους πνευματικοὺς ποὺ φωτίζουν τὰ μάτια σου μέρα καὶ νύχτα. Νὰ πορεύεσαι μὲ τὸ φῶς τους καὶ νὰ περπατᾶς στὰ ἴχνη τους γιὰ νὰ εἰσέλθεις μαζί τους στὰ αἰώνια σκηνώματα. Τρέξε μὲ ζῆλο στὰ βήματά τους, γιὰ νὰ μπορέσεις νὰ καταφθάσεις κάποιους. Γνωρίζω ὅτι ἂν θέλεις, μπορεῖς νὰ τὸ πετύχεις2.
Μπορεῖς! Ἀρκεῖ νὰ τρέξεις γρήγορα. «Ὀξυπόδησον»!
1. Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου, ΛΟΓΟΙ Ε΄: Πάθη καὶ Ἀρετές, σελ. 83.
2. Ὁσίου Ἐφραὶμ τοῦ Σύρου, Ἔργα, τόμ. 2ος, ἐκδ. «Τὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας», σελ. 51.
