Εὐαγγέλιον Κυριακῆς 14 Μαΐου, τῆς Σαμαρείτιδος (Ἰωάν. δ΄ 5-42)
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς εἰς πόλιν τῆς Σαμαρείας λεγομένην Συχάρ, πλησίον τοῦ χωρίου ὃ ἔδωκεν Ἰακὼβ Ἰωσὴφ τῷ υἱῷ αὐτοῦ· ἦν δὲ ἐκεῖ πηγὴ τοῦ Ἰακώβ. ὁ οὖν Ἰησοῦς κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκαθέζετο οὕτως ἐπὶ τῇ πηγῇ· ὥρα ἦν ὡσεὶ ἕκτη. ἔρχεται γυνὴ ἐκ τῆς Σαμαρείας ἀντλῆσαι ὕδωρ. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· δός μοι πιεῖν. οἱ γὰρ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀπεληλύθεισαν εἰς τὴν πόλιν ἵνα τροφὰς ἀγοράσωσι. λέγει οὖν αὐτῷ ἡ γυνὴ ἡ Σαμαρεῖτις· πῶς σὺ Ἰουδαῖος ὢν παρ᾿ ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς, οὔσης γυναικὸς Σαμαρείτιδος; οὐ γὰρ συγχρῶνται Ἰουδαῖοι Σαμαρείταις. ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, οὔτε ἄντλημα ἔχεις, καὶ τὸ φρέαρ ἐστὶ βαθύ· πόθεν οὖν ἔχεις τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν; μὴ σὺ μείζων εἶ τοῦ πατρὸς ἡμῶν Ἰακώβ, ὃς ἔδωκεν ἡμῖν τὸ φρέαρ, καὶ αὐτὸς ἐξ αὐτοῦ ἔπιε καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ τὰ θρέμματα αὐτοῦ; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν· ὃς δ᾿ ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον. λέγει πρὸς αὐτὸν ἡ γυνή· Κύριε, δός μοι τοῦτο τὸ ὕδωρ, ἵνα μὴ διψῶ μηδὲ ἔρχωμαι ἐνθάδε ἀντλεῖν. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· ὕπαγε φώνησον τὸν ἄνδρα σου καὶ ἐλθὲ ἐνθάδε. ἀπεκρίθη ἡ γυνὴ καὶ εἶπεν· οὐκ ἔχω ἄνδρα. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· καλῶς εἶπας ὅτι ἄνδρα οὐκ ἔχω· πέντε γὰρ ἄνδρας ἔσχες, καὶ νῦν ὃν ἔχεις οὐκ ἔστι σου ἀνήρ· τοῦτο ἀληθὲς εἴρηκας. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, θεωρῶ ὅτι προφήτης εἶ σύ. οἱ πατέρες ἡμῶν ἐν τῷ ὄρει τούτῳ προσεκύνησαν· καὶ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἐν Ἱεροσολύμοις ἐστὶν ὁ τόπος ὅπου δεῖ προσκυνεῖν. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· γύναι, πίστευσόν μοι ὅτι ἔρχεται ὥρα ὅτε οὔτε ἐν τῷ ὄρει τούτῳ οὔτε ἐν Ἱεροσολύμοις προσκυνήσετε τῷ πατρί. ὑμεῖς προσκυνεῖτε ὃ οὐκ οἴδατε, ἡμεῖς προσκυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν· ὅτι ἡ σωτηρία ἐκ τῶν Ἰουδαίων ἐστίν. ἀλλ᾿ ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ· καὶ γὰρ ὁ πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν. πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός· ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος, ἀναγγελεῖ ἡμῖν πάντα. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν σοι. καὶ ἐπὶ τούτῳ ἦλθον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, καὶ ἐθαύμασαν ὅτι μετὰ γυναικὸς ἐλάλει· οὐδεὶς μέντοι εἶπε, τί ζητεῖς ἢ τί λαλεῖς μετ᾿ αὐτῆς; Ἀφῆκεν οὖν τὴν ὑδρίαν αὐτῆς ἡ γυνὴ καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὴν πόλιν, καὶ λέγει τοῖς ἀνθρώποις· δεῦτε ἴδετε ἄνθρωπον ὃς εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα· μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός; ἐξῆλθον οὖν ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτόν. Ἐν δὲ τῷ μεταξὺ ἠρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ λέγοντες· ραββί, φάγε. ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐγὼ βρῶσιν ἔχω φαγεῖν, ἣν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε. ἔλεγον οὖν οἱ μαθηταὶ πρὸς ἀλλήλους· μή τις ἤνεγκεν αὐτῷ φαγεῖν; λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· ἐμὸν βρῶμά ἐστιν ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον. οὐχ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἔτι τετράμηνός ἐστι καὶ ὁ θερισμὸς ἔρχεται; ἰδοὺ λέγω ὑμῖν, ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσασθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαί εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη. καὶ ὁ θερίζων μισθὸν λαμβάνει καὶ συνάγει καρπὸν εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἵνα καὶ ὁ σπείρων ὁμοῦ χαίρῃ καὶ ὁ θερίζων. ἐν γὰρ τούτῳ ὁ λόγος ἐστὶν ὁ ἀληθινός, ὅτι ἄλλος ἐστὶν ὁ σπείρων καὶ ἄλλος ὁ θερίζων. ἐγὼ ἀπέστειλα ὑμᾶς θερίζειν ὃ οὐχ ὑμεῖς κεκοπιάκατε· ἄλλοι κεκοπιάκασι, καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε. Ἐκ δὲ τῆς πόλεως ἐκείνης πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν τῶν Σαμαρειτῶν διὰ τὸν λόγον τῆς γυναικός, μαρτυρούσης ὅτι εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα. ὡς οὖν ἦλθον πρὸς αὐτὸν οἱ Σαμαρεῖται, ἠρώτων αὐτὸν μεῖναι παρ᾿ αὐτοῖς· καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ δύο ἡμέρας. καὶ πολλῷ πλείους ἐπίστευσαν διὰ τὸν λόγον αὐτοῦ, τῇ τε γυναικὶ ἔλεγον ὅτι οὐκέτι διὰ τὴν σὴν λαλιὰν πιστεύομεν· αὐτοὶ γὰρ ἀκηκόαμεν, καὶ οἴδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ σωτὴρ τοῦ κόσμου ὁ Χριστός.
«Ὃς ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα»
Εἴδαμε τὸν Κύριό μας στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα νὰ κάθεται «κεκοπιακὼς» δίπλα στὸ πηγάδι τοῦ Ἰακὼβ καὶ νὰ συνομιλεῖ μὲ μιὰ Σαμαρείτιδα. Εἶχε κουραστεῖ ἀπὸ τὴν πεζοπορία, ἀλλὰ ἡ καρδιά Του ποτὲ δὲν κουράστηκε νὰ ἀγαπᾶ. Καὶ τώρα μὲ περισσὴ φροντίδα διακονεῖ στὴ σωτηρία αὐτῆς τῆς τραυματισμένης ψυχῆς. Τῆς ἀποκαλύπτει μεγάλες ἀλήθειες. Μεταξὺ τῶν ἄλλων τῆς εἶπε ὅτι ὅποιος πιεῖ ἀπὸ τὸ νερὸ ποὺ δίνει Ἐκεῖνος, δὲν θὰ διψάσει ποτὲ πιά. Ἂς δοῦμε λοιπὸν ποιὰ εἶναι ἡ δίψα τοῦ ἀνθρώπου στὴν ὁποία ἀναφέρεται ὁ Κύριος καὶ γιατί μόνο Ἐκεῖνος μπορεῖ νὰ τὴν ἱκανοποιήσει.
1. Ἡ δίψα τοῦ ἀνθρώπου
Ὁ Κύριος δὲν μιλᾶ γιὰ τὴ σωματικὴ δίψα, ἀλλὰ γιὰ τοὺς μεγάλους καὶ ἀσίγαστους πόθους τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. Αὐτοὺς τοὺς πόθους τοὺς χαρακτηρίζει ὡς «δίψα» γιὰ νὰ φανερώσει πόσο ἔντονοι εἶναι· διότι ἡ δίψα εἶναι ἀπὸ τὰ πιὸ ἔντονα αἰσθήματα τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ πρέπει σύντομα νὰ ἱκανοποιηθεῖ γιὰ νὰ παραμείνει ὁ ἄνθρωπος στὴ ζωή. Δὲν ἀντέχει χωρὶς νερὸ παρὰ ἐλάχιστες ἡμέρες.
Καὶ ποιοὶ εἶναι αὐτοὶ οἱ πόθοι τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς ποὺ ζητοῦν ὁπωσδήποτε ἱκανοποίηση; Εἶναι ὁ πόθος γιὰ ἀφθαρσία καὶ ἀθανασία. Λυπᾶται ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὴ φθορὰ ποὺ βλέπει νὰ κυριαρχεῖ στὸν παρόντα κόσμο καὶ κυρίως γιὰ τὴ φθορὰ στὸ σῶμα του: ποὺ ἀρρωσταίνει, ποὺ γερνᾶ, καὶ τὸ χειρότερο, ποὺ πεθαίνει. Ὁ ἄνθρωπος δὲν δημιουργήθηκε γιὰ τὸν θάνατο ἀλλὰ γιὰ τὴν αἰώνια ζωή. Γι᾿ αὐτὸ ἀποστρέφεται τὸν θάνατο, συγκλονίζεται ἀπὸ τὸν θάνατο. Δὲν θέλει νὰ πεθάνει.
Ποθεῖ ἐπίσης τὴν τελειότητα καὶ μάλιστα τὴν τελειότητα στὴν ἀρετή. Θέλει νὰ εἶναι τέλειος σὲ ὅλα, ἄμεμπτος, καθαρὸς ἀπὸ κάθε ἀτέλεια, ἀπὸ κάθε ἐλάττωμα. Ἐπιθυμεῖ σφοδρὰ νὰ ἔχει ἀκατηγόρητη συνείδηση. Ἀγαπᾶ τὴν ἀρετή, τὴν θαυμάζει. Θέλει νὰ μεγαλουργήσει, νὰ ἀναδειχθεῖ, νὰ δοξασθεῖ. Διψάει τὴ χαρά, τὴν εὐτυχία…
Πόθοι, διάφοροι πόθοι τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς… Ἀναφέραμε τοὺς σημαντικότερους. Ποιὸς ὅμως μπορεῖ νὰ τοὺς ἱκανοποιήσει;
2. Μόνο ὁ Χριστὸς ξεδιψᾶ τὸν ἄνθρωπο
«Ἡ τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν δίψα», γράφει ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας, «ἀπείρου δεῖταί τινος ὕδατος». Ἡ δίψα τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς χρειάζεται κάποιο νερὸ ποὺ νὰ μὴν τελειώνει ποτέ, νὰ εἶναι ἄπειρο· αὐτὸς ὁ κόσμος μὲ ὅλα τὰ ἀγαθά του εἶναι πεπερασμένος, ἔχει ὅρια· πῶς μπορεῖ νὰ ἐπαρκέσει1; Καὶ αὐτὸ τὸ ἄπειρο νερὸ εἶναι ἡ θεία Χάρις, ὁ Θεὸς κοινωνούμενος. Μόνο ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ ξεδιψάσει τὸν ἄνθρωπο, ὁ Θεὸς ὁ ἄφθαρτος, ὁ ἀθάνατος, ποὺ ἔχει κάθε τελειότητα σὲ ἄπειρο βαθμό, ὁ μόνος Ἅγιος, ἡ πηγὴ κάθε ἀγαθοῦ.
Γι᾿ αὐτὸ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐνηνθρώπησε, γιὰ νὰ ὁδηγήσει τὸν ἄνθρωπο στὸ Θεό, γιὰ νὰ σβήσει τὴν ἀνθρώπινη δίψα, ποὺ τελικὰ δὲν εἶναι παρὰ ἕνας πόθος: ὁ πόθος γιὰ τὸν Θεό, γιὰ τὸν Χριστό. Διότι ὁ ἄνθρωπος εἶναι δημιουργημένος «κατ᾿ εἰκόνα» καὶ «καθ᾿ ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Ἔχει θεϊκὰ γνωρίσματα καὶ εἶναι προορισμένος, ἄν τὸ θελήσει, νὰ γίνει θεός – τίποτε λιγότερο! Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἔμφυτη τὴν ἀναζήτηση τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς εἶναι «ὁ μόνος ἐπιθυμητός, οὗ τυχοῦσιν οὐκ ἔνι ζητεῖν περαιτέρω», γράφει πάλι ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας2. Εἶναι ὁ μόνος ποὺ ἐπιθυμεῖ ἡ ἀνθρώπινη ψυχή. Κι ὅσοι Τὸν βροῦν δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ζητήσουν τίποτε ἄλλο στὴ ζωή τους. Σταματοῦν τὴν ἀγωνιώδη ἀναζήτηση. Ἀναπαύονται πλήρως. Εἶναι αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ εἶπε σήμερα στὴ Σαμαρείτιδα ὁ Κύριος: «οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα».
***
Ἄραγε καταλαβαίνουμε αὐτὰ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου; Ὅποιος πιεῖ ἀπὸ τὸ νερὸ ποὺ δίνει ὁ Κύριος, ξεδιψᾶ τελείως. Τὸ ζοῦμε αὐτό; Αἰσθανόμαστε τέτοια ἱκανοποίηση ἀπὸ τὴ γνωριμία μας μὲ τὸν Κύριο; Ἂν ναί, εἴμαστε μακάριοι· κι ἂς τρέξουμε σὰν τὴ Σαμαρείτιδα νὰ ὁδηγήσουμε κι ἄλλες ψυχὲς στὴν πηγὴ τοῦ ἀληθινοῦ νεροῦ. Ἂν ὄχι, ἂς μὴν ἀπογοητευθοῦμε. Δόξα τῷ Θεῷ, ξέρουμε ποῦ θὰ ξεδιψάσουμε. Νὰ ἀγωνισθοῦμε πιὸ φιλότιμα. Καὶ θὰ βροῦμε ὁπωσδήποτε τὸν Χριστό· ἢ μᾶλλον Ἐκεῖνος θὰ μᾶς βρεῖ, θὰ μᾶς ἀποκαλυφθεῖ καὶ θὰ μᾶς ξεδιψάσει, Αὐτὸς ποὺ εἶναι ἀκούραστος νὰ ἀγαπᾶ καὶ νὰ καταδιώκει τὴν κάθε ψυχὴ γιὰ νὰ τῆς χαρίσει τὴν ἀληθινὴ εὐτυχία.
1. Ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα, Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς Λόγος Β´ 66, ΕΠΕ Φιλοκαλία 22, 376.
2. Τοῦ ἰδίου, Εἰς τὴν πάνδοξον Κοίμησιν τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν καὶ Παναχράντου Θεοτόκου 3, στό: Π. Νέλλα (Κείμενο – Μετάφραση – Εἰσαγωγή – Σχόλια), Νικολάου Καβάσιλα, Ἡ Θεομήτωρ (Τρεῖς θεομητορικὲς ὁμιλίες), Ἀποστολικὴ Διακονία, Ἀθήνα 19954, σελ. 174.
