Σήμερα 28/5 εορτάζουν:
- Άγιος Ευτυχής Επίσκοπος Μελιτηνής
- Αγία Ελικωνίδα
- Άγιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός
- Άγιος Νικήτας Αρχιεπίσκοπος Χαλκηδόνας
- Άγιοι Κρήσκης, Παύλος και Διοσκορίδης
- Άγιος Μήτρος
- Άγιος Αρσένιος Επίσκοπος Βεροίας
- Άγιος Ιγνάτιος Επίσκοπος Ροστώβ
- Άγιος Γερόντιος της Μόσχας
- Άγιος Σωφρόνιος εκ Βουλγαρίας
- Οσία Φιλοθέα η Παρθενομάρτυρας
- Άγιος Σενατόρος Επίσκοπος Μιλάνου
- Άγιος Αλέξανδρος Επίσκοπος Θεσσαλονίκης
- Οσία Έλενα του Ντιβέεβο
- Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου εν Γκαλίτς της Ρωσίας
- Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Κυρίας της Ειρήνης, εν Ρωσία
- Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου του «νοητού τείχους», εν Ρωσία
- Σύναξη των Βοιωτών Αγίων
Ὁ Ἅγιος Εὐτυχὴς ἐπίσκοπος Μελιτηνῆς
Ὑπῆρξε ἄξιος στρατιώτης Χριστοῦ καὶ ἀκούραστος ἐργάτης τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ καρποφόρα διδασκαλία του καὶ τὰ ἐποικοδομητικά του ἔργα κράτησαν πολλὲς ψυχὲς ὄρθιες στὴ χριστιανικὴ πίστη. Μάλιστα, εἶχε τὸ χάρισμα νὰ ἁλιεύει ψυχὲς στὸ Χριστὸ μὲ τὰ σωτήρια δίχτυα τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ τὸ σπουδαιότερο, ἦταν ἕτοιμος νὰ δώσει καὶ τὴν ζωή του γιὰ τὴν ἀσφάλεια καὶ τὴν σωτηρία αὐτῶν τῶν ψυχῶν, μιμούμενος τὸν Κύριο, ποὺ εἶπε: «Καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι, καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν». Δηλαδή, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ Μεσσίας, δὲν ἦλθε στὸν κόσμο γιὰ νὰ ὑπηρετηθεῖ, ἀλλὰ ἦλθε γιὰ νὰ ὑπηρετήσει καὶ νὰ δώσει τὴν ζωή του λύτρο, γιὰ νὰ ἐξαγορασθοῦν καὶ νὰ ἐλευθερωθοῦν ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὸ θάνατο πολλοί. Ὁ φθόνος, ὅμως, τῶν πωρωμένων εἰδωλολατρῶν ὁδήγησε στὴ σύλληψη τοῦ Εὐτυχοῦς καὶ κατόπιν στὸ μαρτυρικὸ θάνατο, μέσα στὰ βαθειὰ νερὰ ἑνὸς ποταμοῦ. Ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης στὸ Ἁγιολόγιό του, ἰσχυρίζεται ὅτι ἐσφαλμένα γράφεται Εὐτυχὴς καὶ μάλιστα ἐπίσκοπος Μελιτηνῆς καὶ ὅτι τὸ σωστὸ εἶναι Εὐτύχιος μάρτυς καὶ ὄχι ἐπίσκοπος.
Ἡ Ἁγία Ἐλικωνίδα
Ἔζησε στὰ χρόνια του βασιλιᾶ Γορδιανοῦ τοῦ Γ´, στὰ μέσα τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνα (238-244). Ἦταν Θεσσαλονικιὰ ἀλλὰ μετακόμισε στὴν Κόρινθο, ὅπου καταγγέλθηκε σὰν χριστιανὴ στὸν ἄρχοντα Περίνιο. Μάταια αὐτὸς προσπάθησε νὰ τὴν ἀποσπάσει ἀπὸ τὴν χριστιανικὴ πίστη. Ἐκείνη ἔμενε σταθερὴ καὶ φώναζε ὅτι εἶναι χριστιανή. Ἐξοργισμένος τότε ὁ Περίνιος τὴν ἔβρισε χυδαῖα καὶ τῆς ξύρισε τὸ κεφάλι. Ἡ Ἐλικωνίδα χαμογελῶντας ἀπάντησε: «Σεῖς, ἔπαρχε, θεωρεῖτε ἄνθρωπο κυρίως τὸ σῶμα, καὶ τὴν ὀμορφιά του, νομίζετε ὅτι εἶναι ἡ κυριότερη ἀνθρώπινη ἀρετή, καὶ πάνω σ᾿ αὐτὴ τὴν βάση στηρίζετε τὴν ταπεινὴ καὶ πρόσκαιρη εὐτυχία σας. Ἀλλὰ γιὰ μᾶς τοὺς χριστιανούς, τὸ ἐπίγειο σῶμα εἶναι ὅπως καὶ τὸ ῥοῦχο. Αὐτὸ κάποια μέρα θὰ παλιώσει καὶ θὰ πεταχτεῖ. Ἑπομένως ὅ,τι καὶ ἂν κάνεις τὸ φθαρτὸ σῶμα μου δὲν θὰ μὲ ἐνοχλήσει, διότι δὲν θὰ καταφέρεις νὰ βλάψεις, μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ, τὸ σῶμα τῆς ψυχῆς μου, ὅπου ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ στηρίζουμε τὴν αἰώνια εὐτυχία μας». Ὁ Περίνιος διέταξε τότε καὶ ἔβαλαν τὴν ἁγία μέσα σὲ λιωμένο μολύβι καὶ ἄσφαλτο. Ἡ θεία χάρη ὅμως τὴν κράτησε ἀβλαβή. Τὸ ἴδιο συνέβη, ὅταν ἀργότερα καὶ ὁ ἀνθύπατος Ἰουστίνος τὴν ἔριξε στὴ φωτιὰ καὶ τὰ ἄγρια θηρία. Τελικὰ ἡ Ἐλικωνίδα ἀποκεφαλίστηκε καὶ ἔτσι φόρεσε τὸ ἀμάραντο στεφάνι τοῦ μαρτυρίου γιὰ τὸν Χριστό.
Οἱ Ἅγιοι Κρήσκης, Παῦλος καὶ Διοσκορίδης
Ἔζησαν στὴ Ῥώμη καὶ ἔφεραν μὲ τὴν διδασκαλία τους πολλοὺς εἰδωλολάτρες στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ. Συνελήφθησαν ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες καὶ ἀφοῦ τοὺς ἔδειραν δυνατά, κατόπιν τοὺς ἔριξαν ζωντανοὺς μέσα σὲ καμίνι φωτιᾶς καὶ ἔτσι ὅλοι πῆραν τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου.
Ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλός
Χωρὶς ὑπόμνημα στοὺς Συναξαριστές. Ὑπάρχουν ὅμως τρεῖς παραλλαγὲς τῆς βιογραφίας του, σὲ Ἁγιορείτικους κώδικες. Αὐτὸς λοιπὸν ἦταν Σκύθης στὴν καταγωγὴ καὶ ἔζησε στὴν Κωνσταντινούπολη ἐπὶ βασιλέως Λέοντος τοῦ μεγάλου (πὼς βρέθηκε ἐκεῖ, ἄγνωστο). Ἀπὸ παιδὶ μπῆκε στὴν ὑπηρεσία κάποιου ἄρχοντα τῆς Κωνσταντινουπόλεως, Θεογνώστου ὀνομαζόμενου. Ἐκεῖ λόγω τῆς ἀρετῆς του προόδευε καὶ ὁ ἄρχοντας τὸν εἶχε σὲ μεγάλη ἐκτίμηση. Κατόπιν ὅμως θείας προσταγῆς,ἀκολούθησε τὴν ζωή του διὰ Χριστὸν σαλοῦ (τρελοῦ), ποὺ μὲ λεπτομέρεια περιγράφει ἡ ἐκτενέστερη βιογραφία του. Εἶχε προορατικὸ χάρισμα καὶ μεγάλη σοφία. Τελικὰ ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ σὲ ἡλικία 66 χρονῶν.
Ὁ Ἅγιος Νικήτας Ἀρχιεπίσκοπος Χαλκηδόνας
Δὲν ἀναφέρεται στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου. Συναντᾶται στοὺς τέσσερις Λαυριωτικοὺς Κώδικες Δ 39, Θ 87, Δ 36 καὶ Ω 147. Στοὺς δυὸ τελευταίους ὑπάρχει ἀκολουθία του, ποίημα Ἰωσὴφ τοῦ Ὑμνογράφου. Ἀπὸ τὴν ἀκολουθία του λοιπὸν μαθαίνουμε, ὅτι ὁ Νικήτας ἔζησε στὰ χρόνια της εἰκονομαχίας καὶ ἀναδείχτηκε μέγας ὁμολογητὴς μαζὶ μὲ ἄλλους δυὸ ἄγνωστους ἄλλους ὁμολογητές, καὶ μάλιστα συγγενεῖς του, τὸν Νικήτα καὶ τὸν Ἰγνάτιο. Ὑπῆρξε φιλάνθρωπος, ἄριστος ποιμενάρχης καὶ πολὺ ἀγωνιστὴς κατὰ τῶν αἱρέσεων.
Ὁ Ἅγιος Ζαχαρίας ὁ ἱερομόναχος
Γεννήθηκε στὴν Προῦσα ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς χριστιανοὺς καὶ ἔγινε ἱερέας. Κάποτε ὅμως, τὸ 1801, καθὼς ἦταν μεθυσμένος ἀρνήθηκε τὸν Χριστό. Ἀλλ᾿ ὅταν συνῆλθε, παρουσιάστηκε στὸν κριτή, πέταξε τὸ σαρίκι καὶ ὁμολόγησε τὴν πίστη του στὸν Χριστό. Τότε τὸν ἔριξαν στὴ φυλακή, ὅπου ὁ Ζαχαρίας προσευχόταν στὸν Θεὸ νὰ τὸν ἐνισχύσει στὸ μαρτύριο. Κατόπιν τὸν ἔβγαλαν καὶ μὲ κολακεῖες καὶ συμβουλὲς προσπάθησαν νὰ ἀλλάξουν τὸ φρόνημά του. Ἀλλ᾿ ὁ Ζαχαρίας παρέμεινε σταθερὸς στὴν πίστη του. Ἀμέσως τότε ἄρχισαν τὰ φρικτὰ βασανιστήριά του. Ἀφοῦ τὸν ἔδειραν ἀνελέητα, ἕσφιξαν τὸ κεφάλι του μὲ πυρακτωμένα σίδερα. Κατόπιν ξερίζωσαν τὰ νύχια τῶν ἄκρων του μὲ μυτερὰ καὶ κοφτερὰ καλάμια, καὶ ἐξάρθρωσαν τὰ χέρια του. Στὴ συνέχεια τὸν ἔκλεισαν πάλι στὴ φυλακή, ἀλλ᾿ ὅταν τὸν ὁδήγησαν ἐπανειλημμένα στὸν κριτή, ὁ Ζαχαρίας ὁμολογοῦσε πάντα Χριστὸν Ἐσταυρωμένον. Τότε τὸν ἀποκεφάλισαν στὶς 28 Μαΐου 1802, σὲ ἡλικία 38 ἐτῶν.
Ὁ Ἅγιος Μῆτρος ἢ Δημήτριος ὁ Πελοποννήσιος
Καταγόταν ἀπὸ τὴν Πελοπόννησο καὶ ἀνατράφηκε ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς. Ἐξισλαμίστηκε ἀπὸ τοὺς Τούρκους, μαζὶ μὲ ἄλλους νέους, πιθανῶς μετὰ τὴν κατάπνιξη τῆς ἐπανάστασης τῆς Πελοποννήσου τὸ 1769. Τὸ παιδὶ αὐτὸ ὀνομαζόταν Δημήτριος καὶ ὅταν ἐξισλαμίστηκε ὀνομάστηκε Μουσταφᾶς. Ἀπὸ τὴν φύση του εὐφυὴς καὶ δραστήριος, ἀναδείχτηκε ὁ Μουσταφᾶς μεταξὺ τῶν ἐπιφανῶν Τούρκων τῆς Πελοποννήσου καὶ πῆρε τὸ ἀξίωμα τοῦ Ἔπαρχου (ἰμπροχώραγα), καὶ ἀπόκτησε πολὺ πλοῦτο καὶ δούλους. Ἐπιθυμοῦσε ὅμως ἀπὸ τὴν ἀρχὴ νὰ ἐπανέλθει στὴν πίστη τῶν πατέρων του, γι᾿ αὐτὸ δὲν θαμπώθηκε ἀπὸ τὸν πλοῦτο καὶ τὶς τιμές. Πῆρε λοιπὸν τὴν ἀπόφαση νὰ ἐπιστρέψει στὸν Χριστιανισμὸ καὶ προσῆλθε σ᾿ ἕνα πνευματικὸ στὴν Τρίπολη, ὅπου ἐξομολογήθηκε, πῆρε τὴν συμβουλή του καὶ ζοῦσε κρυφὰ χριστιανικά. Ἡ χριστιανική του ὅμως ζωὴ σκανδάλισε τοὺς μωαμεθανοὺς καὶ τὸν κατάγγειλαν στὸν πασὰ τῆς Τρίπολης. Ὁπότε ὁ μάρτυρας συνελήφθη στὸ Μυστρᾶ, ὁδηγήθηκε στὸν πασὰ τῆς Τρίπολης καὶ ὁμολόγησε ὅτι εἶναι ἕτοιμος νὰ χύσει τὸ αἷμα του γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Παρὰ τὶς συμβουλὲς καὶ τὶς ὑποσχέσεις τοῦ πασᾶ, ὁ μάρτυρας παρέμεινε ἀμετάθετος στὴν πίστη του. Μετὰ ἀπὸ ὁρισμένο χρονικὸ διάστημα στὴ φυλακή, τελικὰ τὸν ἀποκεφάλισαν στὶς 28 Μαΐου 1794, Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς, στὴν Τρίπολη. Τὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου παρέλαβαν οἱ χριστιανοὶ καὶ τὸ ἔθαψαν στὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου μεγαλομάρτυρα Δημητρίου στὴν Τρίπολη. Μαρτύριο τοῦ Ἁγίου συνέγραψε ὁ Κορινθίας Μακάριος.
Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θαυματουργός
Ἐπίσκοπος Ῥοοτοβίας (Ῥῶσος).
Μνήμη Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου
Ἐν Νικαίᾳ (325) (Ζ´ Κυριακὴ μετὰ τὸ Πάσχα).
Ὁ Ὅσιος Ἀλέξανδρος Ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης (+ 4ος αἰ.)
Συνεργάστηκε μὲ τὸν Μ. Ἀθανάσιο ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν, μετάσχων καὶ στὴν Α´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Ὁ Ἀλέξανδρος μετέφερε καὶ τὸ λείψανο τῆς μάρτυρος Ματρώνης στὴ Θεσσαλονίκη καὶ ἔκτισε καὶ ἐκκλησία. Ἑορτάζεται καὶ τὴν Ζ´ Κυριακὴ μετὰ τὸ Πάσχα.
