Ὁ ἱερὸς ὑμνωδὸς στὸ Θεοτοκίο τῶν «Εὐλογηταρίων» τοῦ Σαββάτου ἀποκαλεῖ τὴ Θεοτόκο σεμνή. «Χαῖρε σεμνή», τῆς λέει, Σὺ ἡ ὁποία ἔδωσες σάρκα στὸ Χριστό, ποὺ εἶναι Θεός, καὶ χάρισε ἔτσι σὲ ὅλους μας τὴ σωτηρία. Παίρνει μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἀπὸ τὸν ὁλάνθιστο κῆπο τῶν ἀρετῶν τῆς Παναγίας τὸ εὐωδιαστὸ ἄνθος τῆς σεμνότητος καὶ μᾶς τὸ προβάλλει πρὸς μίμηση. Ἀξίζει λοιπὸν νὰ στρέψουμε γιὰ λίγο τὴν προσοχή μας στὴ σπουδαία αὐτὴ ἀρετή, τὴν τόσο περιφρονημένη σήμερα.
Τί σημαίνει ὅμως σεμνότητα;
Ἡ σεμνότητα εἶναι ἐξωτερικὴ ἔκφραση ἐσωτερικῆς καθαρότητας.
Ὅπως ἤδη ἀναφέραμε, ἡ Παναγία μας ὁμοιάζει μὲ ἕναν ὁλάνθιστο κῆπο ἀρετῶν. Καὶ στὸν Κῆπο αὐτὸ περίοπτη θέση κατεῖχε ἡ ἀρετὴ τῆς καθαρότητας. Καὶ ἂς μὴν ξεχνοῦμε πὼς ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς εἶναι ἡ βασικὴ προϋπόθεση νὰ δεῖ κανεὶς τὸν Θεὸ καὶ νὰ Τὸν φιλοξενεῖ μέσα του.
Αὐτὴ ὅμως ἡ ἐσωτερικὴ καθαρότητα ἔχει καὶ ὁρισμένες ἐξωτερικὲς ἐκδηλώσεις, ποὺ ἀποτελοῦν τὴ σεμνότητα. Ὁ ἁγνὸς καὶ καθαρὸς στὴν καρδιὰ ἔχει καθαρὰ καὶ προσεκτικὰ λόγια. «Ἁγνῶν ρήσεις σεμναί» (Παρ. ιε΄ [15] 26). Ὁ σεμνὸς ὄχι μόνο δὲν λέει «σάπια» λόγια (Ἐφ. δ΄ 29), ἀλλὰ κοκκινίζει ὅταν λέγονται, καὶ ἀπομακρύνεται, ὅταν δὲν μπορεῖ νὰ σταματήσει τὴν ἄπρεπη συζήτηση.
Εἶναι ἀκόμη προσεκτικὸς στὶς κινήσεις του, στὸ βάδισμά του, στὶς χειρονομίες καὶ τὴ συμπεριφορά του πρὸς τοὺς ἄλλους. «Καὶ γέλως ὀδόντων καὶ βήματα ἀνθρώπου ἀναγγέλλει τὰ περὶ αὐτοῦ», γράφει ὁ Σοφὸς Σειράχ (ιθ΄ [19] 30). Τὸ πῶς περπατάει, πῶς γελάει κάποιος δείχνουν ποιὸς εἶναι, τί κρύβει μέσα του. Μπορεῖ κανεὶς νὰ φαντασθεῖ τὴν Παναγία μας νὰ μιλάει μὲ προπέτεια, νὰ γελάει θορυβωδῶς, νὰ χειρονομεῖ ἄπρεπα, νὰ κινεῖται χωρὶς συστολή;
Ὁ σεμνὸς ἄνθρωπος ἀκόμη, ντύνεται σεμνά. Δὲν ἐπηρεάζεται στὸ ντύσιμό του ἀπὸ τὴ ζέστη ἢ τὸ κρύο καὶ δὲν κινεῖται, ὅπως πολλοὶ σήμερα, προκλητικά, οὔτε μπαίνει ἔτσι στὸ Ναὸ τοῦ Θεοῦ. Οἱ Μάρτυρες, ποὺ ἀγαποῦσαν τὸν Θεό, ἔπεφταν μέσα στὴ φωτιὰ καὶ τοὺς πάγους, ὅπως οἱ Τρεῖς Παῖδες καὶ οἱ Σαράντα Μάρτυρες. Ἂν δὲν μποροῦμε λόγῳ τῆς ζέστης νὰ ὑποστοῦμε κάποια ταλαιπωρία χάριν τῆς σεμνότητος, πῶς θὰ εὐαρεστήσουμε στὸ Θεό; Καὶ ἂν αὔριο μᾶς ζητηθεῖ νὰ ριχτοῦμε στὴ φωτιὰ ἢ τοὺς πάγους γιὰ τὴν ἀγάπη Του, τί θὰ κάνουμε τότε;
Παντοῦ βέβαια ὁ σεμνὸς ἄνθρωπος καὶ μέσα στὸ σπίτι του ντύνεται σεμνά. Πολὺ περισσότερο ὅμως ὅταν βγαίνει ἔξω καὶ μάλιστα ὅταν εἰσέρχεται στὸ Ναό, ἐμφανίζεται στολισμένος μὲ αἰδὼ καὶ σωφροσύνη (βλ. Α΄ Τιμ. β΄ 9). Διότι ὁ Ναὸς εἶναι «τόπος ἀγγέλων». Ἱερὸς τόπος τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ.
Ἂς θυμηθοῦμε καὶ τὸν ἀπόστολο Πέτρο, ὁ ὁποῖος ψάρευε μέσα στὴ λίμνη μὲ τὴν ἀνάλογη περιβολὴ τοῦ ψαρᾶ, ποὺ κινεῖται μέσα στὰ νερά. Ὅταν ὅμως ἐπρόκειτο νὰ πλησιάσει τὸν Κύριο στὴν ἀκρογιαλιά, φόρεσε μακρύτερο ροῦχο – «τὸν ἐπενδύτην διεζώσατο» – καὶ ἐμφανίστηκε μπροστά Του (Ἰω. κα΄ [21] 7).
Ἄλλο γνώρισμα τοῦ σεμνοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὅτι τηρεῖ ἀποστάσεις ἀσφαλείας ἀπὸ τοὺς συνανθρώπους του, καὶ μάλιστα οἱ ἄνδρες ἀπὸ τὶς γυναῖκες. Δὲν συνωθεῖται οὔτε συμφύρεται μὲ τοὺς ἄλλους. Γιατὶ ὁ θησαυρὸς τῆς ἁγνότητος εὔκολα χάνεται. Σήμερα ποὺ οἱ πολλοὶ δὲν τὰ προσέχουν αὐτὰ καὶ τὰ θεωροῦν ψιλὰ γράμματα, σεμνοτυφίες, τὰ ἠθικὰ ναυάγια καὶ τὰ διαζύγια αὐξάνονται.
Οἱ Πατέρες μάλιστα μᾶς καθιστοῦν προσεκτικοὺς καὶ μέσα στὴν ἐκκλησία ἀκόμη. Γιατὶ καὶ ἐδῶ μπορεῖ νὰ γίνει ζημιά. Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων στὴν Προκατήχησή του (παρ. 14) λέει: Στὸ Ναὸ οἱ ἄνδρες πρέπει νὰ εἶναι μὲ τοὺς ἄνδρες καὶ οἱ γυναῖκες μὲ τὶς γυναῖκες: «Διεστάλθω τὰ πράγματα, ἄνδρες μετ᾿ ἀνδρῶν, καὶ γυναῖκες μετὰ γυναικῶν· μὴ γένηται ἡ ὑπόθεσις τῆς σωτηρίας πρόφασις (ἀφορμή) ἀπωλείας».
Χρειάζεται, λοιπόν, ὄχι μόνο στὰ καθίσματα νὰ εἶναι χωριστὰ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, ἀλλὰ καὶ ὅταν προσερχόμαστε νὰ κοινωνήσουμε ἢ νὰ πάρουμε τὸ ἀντίδωρο καὶ τὴν ἀρτοκλασία, νὰ πλησιάζουμε προσεκτικά, χωρὶς σπρωξίματα, μὲ τὴ σειρά, χωριστὰ ἄνδρες καὶ γυναῖκες.
Πρέπει τέλος νὰ προσθέσουμε ὅτι ἡ ἀρετὴ τῆς σεμνότητος προσδίδει μιὰ ἰδιαίτερη ὀμορφιὰ καὶ χάρη σὲ ὅλους, ἰδιαιτέρως ὅμως στοὺς νέους ἀνθρώπους καὶ τοὺς κάνει ἀξιαγάπητους. Αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ κανένα ἄλλο στολίδι δὲν μπορεῖ νὰ τοὺς τὸ χαρίσει.
Νὰ εἴμαστε βέβαιοι πὼς ἂν προσπαθήσουμε καὶ σ᾿ αὐτὴ τὴν ἀρετὴ τῆς σεμνότητος νὰ ἀντιγράψουμε καὶ νὰ μιμηθοῦμε τὴν Παναγία μας, αὐτὸ θὰ ἀποτελεῖ ἀληθινὴ τιμὴ στὸ πρόσωπό της καὶ οἱ πρεσβεῖες της θὰ μᾶς συνοδεύουν καὶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ θὰ μᾶς σκέπει.
