Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 4 Μαρτίου 2018, Β΄ Νηστειῶν, Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ (Ἑβρ. α΄ 10 – β΄ 3)
Κατ᾿ ἀρχὰς σύ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις· καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς, καὶ ἀλλαγήσονται· σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσι. πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέ ποτε· κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; οὐχὶ πάντες εἰσὶ λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν; Διὰ τοῦτο δεῖ περισσοτέρως ἡμᾶς προσέχειν τοῖς ἀκουσθεῖσι, μή ποτε παραρρυῶμεν. εἰ γὰρ ὁ δι᾿ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος, καὶ πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας; ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου, ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη.
«Πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται… σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσι»
Σήμερα, Β´ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, τιμοῦμε τὴ μνήμη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος κατατρόπωσε τὸν αἱρετικὸ Βαρλαὰμ καὶ τοὺς ὁμόφρονές του καὶ στερέωσε τὴν Ὀρθοδοξία τὸν 14ο αἰώνα… Στὴν ἀποστολικὴ περικοπὴ ἀκούσαμε μεταξὺ τῶν ἄλλων ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸν 101ο Ψαλμό, ὅπου ὁ ἱερὸς Ψαλμωδὸς παρουσιάζει τὸν Θεὸ Πατέρα νὰ ἀπευθύνεται στὸν Μεσσία, δηλαδὴ στὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, καὶ νὰ Τοῦ λέει: Ὅλος ὁ κόσμος σὰν ἔνδυμα θὰ παλιώσει· καὶ σὰν ἐξωτερικὸ φόρεμα θὰ τὸν περιτυλίξεις καὶ θὰ ἀλλάξει, θὰ γίνει καινούργιος. «Σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ»· Ἐσὺ ὅμως, ὁ Θεάνθρωπος Μεσσίας, εἶσαι πάντοτε ὁ ἴδιος, καὶ τὰ ἔτη Σου θὰ εἶναι ἀτελείωτα.
Ἂς δοῦμε λοιπὸν σήμερα τί σημαίνει ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι πάντα ὁ ἴδιος, «ὁ αὐτός ἐστι», καὶ πόσο ἐπηρεάζει αὐτὸ τὴ ζωή μας.
1. Ὁ μόνος ἀναλλοίωτος
Ὅλος ὁ ὁρατὸς κόσμος, τὰ ἔμψυχα καὶ τὰ ἄψυχα, ἀλλάζουν, μεταβάλλονται, εἶναι ὑποδουλωμένα στὴ φθορά. Οἱ ἄνθρωποι γεννιοῦνται, μεγαλώνουν, γερνοῦν καὶ πεθαίνουν. Ὁμοίως τὰ ζῶα καὶ τὰ φυτά. Ἀκόμη καὶ τὰ αἰωνόβια ὄρη καὶ οἱ ἐκτεταμένες πεδιάδες, οἱ ἀπέραντες θάλασσες ὑφίστανται μεταβολές – ἀπὸ σεισμούς, καθιζήσεις, διαβρώσεις, ἡφαιστειακὴ δραστηριότητα… Καὶ οἱ ἀπειράριθμοι ἀστέρες, ποὺ ἡ ἡλικία τους ἀριθμεῖ ἑκατομμύρια ἔτη ζωῆς, κάποτε καὶ αὐτοὶ πεθαίνουν, σβήνουν.
Ὅμως τελικὰ ὅλα θὰ ἀλλάξουν· θὰ τὰ μεταβάλει ὁ Κύριος στὸ τέλος τῆς ἱστορίας, θὰ γίνουν καινούργια.
Ἀντίθετα ὁ Μεσσίας, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, εἶναι ἀναλλοίωτος, ὁ μόνος ἀναλλοίωτος. Ἀλλὰ ἡ ἰδιότητα αὐτὴ εἶναι γνώρισμα τοῦ Θεοῦ: «Ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν, καὶ οὐκ ἠλλοίωμαι». Ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σας, καὶ δὲν ὑπόκειμαι σὲ μεταβολή, διακηρύσσει ὁ Ἴδιος στὴν Π. Διαθήκη (Μαλαχ. γ´ 6). Παρομοίως ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ποὺ τιμοῦμε σήμερα τὴ μνήμη του, γράφει: Στὸν Θεὸ δὲν ὑπάρχει μείωση οὔτε αὔξηση, οὔτε προσθήκη, οὔτε ἀφαίρεση(*).
Ἀπὸ τὰ παραπάνω γίνεται φανερὸ ὅτι ὁ Μεσσίας δὲν ἀλλάζει, διότι εἶναι Θεός. Αὐτὸ τονίζει μὲ δύναμη ὁ θεόπνευστος συγγραφέας τῆς πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς, γι᾿ αὐτὸ καὶ συγκρίνοντάς Τον μὲ τοὺς ἀγγέλους ὑπογραμμίζει ὅτι εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ αὐτούς. Ἄρα οἱ πιστοὶ ὀφείλουν νὰ πιστέψουν ὁλοκληρωτικὰ στὸν Κύριο Ἰησοῦ ὡς Θεὸ καὶ νὰ μὴν εἶναι προσκολλημένοι στὸ γράμμα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
Γιὰ τὴ δική μας ζωὴ ὅμως τί σημαίνει ὅτι ὁ Μεσσίας εἶναι ὁ ἀναλλοίωτος Θεός;
2. Ἀναλλοίωτο δόγμα καὶ ἦθος
Ὁ Μεσσίας εἶναι ὁ ἀναλλοίωτος Θεός, ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ τὴ σωτηρία μας! Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ Πίστη μας δὲν εἶναι θρησκεία ὅπως οἱ ἄλλες, ἀλλὰ θεία ἀποκάλυψη. Ἑπομένως γιὰ μᾶς τοὺς Ὀρθόδοξους Χριστιανοὺς εἶναι τελείως ἀπαράδεκτη ἡ πανθρησκεία, ἡ ἄποψη δηλαδὴ ὅτι ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι ἀποδεκτές, διότι ἀποτελοῦν διαφορετικοὺς δρόμους ποὺ ὅλοι ὁδηγοῦν στὸν Θεό. Δὲν ἐπιτρέπεται ἑπομένως νὰ συμπροσευχόμαστε μὲ αἱρετικοὺς καὶ ἀλλόδοξους, οὔτε νὰ θεωροῦμε ὅτι δὲν ἔχουμε διαφορὲς μὲ ἐκείνους. Ὀφείλουμε νὰ φυλάττουμε τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη μας ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ ἀναλλοίωτη.
Σημαίνει ἐπίσης ὅτι εἶναι ἀναλλοίωτο ὄχι μόνο τὸ δόγμα ἀλλὰ καὶ τὸ ἦθος ποὺ Ἐκεῖνος μᾶς δίδαξε, ὁ Νόμος Του, οἱ ἐντολές Του. Δὲν ἔχουμε δικαίωμα νὰ ἐφαρμόζουμε μόνο ὅποιες ἐντολὲς θέλουμε, οὔτε νὰ θεωροῦμε ὅτι τὸ Εὐαγγέλιο εἶναι ξεπερασμένο καὶ εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐκσυγχρονισθεῖ. Διότι δὲν εἶναι διδασκαλία ἀνθρώπου μιᾶς περασμένης ἐποχῆς, ἀλλὰ τοῦ αἰώνιου, ἀναλλοίωτου ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ.
Ἀντίθετα, ὅταν κάνουμε τέλεια ὑπακοὴ στὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, ὁμολογοῦμε ἔμπρακτα τὴν πίστη μας στὴ θεότητά Του, ἀλλὰ καὶ μᾶς δίνεται ἡ δυνατότητα νὰ μετάσχουμε κατὰ χάριν στὴ θεϊκὴ δόξα, νὰ κληρονομήσουμε τὴν ἄφθαρτη Βασιλεία Του! Διαβάζουμε σχετικὰ στὴν Α´ Καθολικὴ Ἐπιστολὴ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου: Ὁ μάταιος κόσμος φεύγει καὶ χάνεται, «ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα»· ἐνῶ ἐκεῖνος ποὺ ἐπιτελεῖ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, μένει αἰώνια (Α´ Ἰω. β´ 17).
***
Ὁλοζώντανο τέτοιο παράδειγμα εἶναι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ποὺ σήμερα ἑορτάζουμε. Ὑπέβαλε τὸν ἑαυτό του σὲ πολὺ σκληρὴ ἄσκηση, ὥστε νὰ ἐφαρμόζει ἐπακριβῶς τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ στὴ ζωή του. Ἀλλὰ ἔδειξε καὶ ἰδιαίτερη εὐαισθησία στὸ Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ ὑπερασπίσθηκε μὲ ἐπιτυχία τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη. Γι᾿ αὐτὸ ζεῖ δοξασμένος στοὺς αἰῶνες κοντὰ στὸν Κύριο. Ἂς ἐμπνευσθοῦμε ἀπὸ τὸ παράδειγμά του ἐμεῖς οἱ μέτριοι καὶ ἀδύναμοι Χριστιανοὶ καὶ φιλότιμα ἂς προσπαθοῦμε νὰ τὸ μιμηθοῦμε κατὰ τὸ δυνατόν, ὥστε νὰ ἀξιωθοῦμε κι ἐμεῖς τῆς ἄφθαρτης Βασιλείας τῶν οὐρανῶν κατὰ τὸ μέγα ἔλεός Του.
(*) Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Περὶ θείας καὶ θεοποιοῦ μεθέξεως 26, ΕΠΕ 3, 254.
