Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 15 Ἰουλίου 2018, τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Δ΄ Οἰκ. Συνόδου (Τίτ. γ΄ 8-15)
Τέκνον Τίτε, πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις· μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. Ὅταν πέμψω Ἀρτεμᾶν πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ Ἀπολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι. Ἀσπάζονταί σε οἱ μετ᾿ ἐμοῦ πάντες. ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.
«Μωρὰς ζητήσεις… περιίστασο»
Τὰ Ἀναγνώσματα σήμερα εἶναι πρὸς τιμὴν τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Δ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ποὺ ἑορτάζουμε. Οἱ Ἅγιοι αὐτοὶ Πατέρες συνῆλθαν στὴ Χαλκηδόνα τὸ 451 μ.Χ. καὶ μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διατύπωσαν τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη σχετικὰ μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ… Στὴ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπὴ ἀκούσαμε σημαντικὲς συμβουλὲς τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρὸς τὸν μαθητή του Τίτο. Μεταξὺ τῶν συμβουλῶν του εἶναι καὶ ἡ ἑξῆς: Νὰ ἀποφεύγεις, τοῦ παρήγγειλε, τὶς ἀνόητες συζητήσεις, διότι δὲν ὠφελοῦν καθόλου.
Ἂς δοῦμε λοιπὸν ποιὲς εἶναι οἱ ἀνόητες συζητήσεις ποὺ πρέπει νὰ ἀποφεύγουμε καὶ ποιὲς οἱ χρήσιμες ποὺ πρέπει νὰ ἐπιδιώκουμε.
1. Συζητήσεις ἀκαθαρσίας, κακίας καὶ ἄκαρπες θρησκευτικὲς
Ἡ πιὸ προφανὴς περίπτωση ἀνόητων συζητήσεων εἶναι αὐτὴ ποὺ ἀναφέρει ὁ ἴδιος ὁ Ἀπόστολος στὴν πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολή: «Πᾶσα ἀκαθαρσία ἢ πλεονεξία μηδὲ ὀνομαζέσθω ἐν ὑμῖν, καθὼς πρέπει ἁγίοις, καὶ αἰσχρότης καὶ μωρολογία ἢ εὐτραπελία, τὰ οὐκ ἀνήκοντα». Κάθε εἶδος σαρκικῆς ἀκαθαρσίας ἢ πλεονεξίας δὲν πρέπει οὔτε κἂν ὡς ἁπλὴ ὀνομασία νὰ ἀναφέρεται μεταξύ σας, καθὼς ἁρμόζει σὲ ἀνθρώπους ποὺ ἁγιάσθηκαν ἀπὸ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα· ἐπίσης οὔτε ὁποιαδήποτε αἰσχρὴ διαγωγὴ καὶ τὰ ἀνόητα φλύαρα λόγια ἢ τὰ ἄπρεπα καὶ βρόμικα ἀστεῖα· ὅλα αὐτὰ δὲν ταιριάζουν στοὺς Χριστιανούς (Ἐφ. ε´ 3-4). Συζητήσεις δὲ πλεονεξίας εἶναι π.χ. ὅσες γίνονται γιὰ τὴν ἐξαπάτηση διαφόρων προσώπων καὶ τὴν ἀπόκτηση παράνομου κέρδους.
Πῶς εἶναι δυνατὸν ὁ πιστὸς ποὺ ἀγωνίζεται νὰ σώσει τὴν ψυχή του, ποὺ ἔχει μυστηριακὴ ζωή, νὰ ἀνέχεται ἢ καὶ νὰ συμμετέχει σὲ τέτοιες συζητήσεις, ποὺ δυστυχῶς δὲν γίνονται μόνο ἀπὸ ἐφήβους ἀλλὰ πολλὲς φορὲς καὶ ἀπὸ ὥριμους ἀνθρώπους; «Περιίστασο», συμβουλεύει ὁ ἅγιος Ἀπόστολος. Μένε μακριά. Φεῦγε.
Ἀνόητες εἶναι ἐπίσης οἱ συζητήσεις στὶς ὁποῖες μᾶς ἀπορροφοῦν οἱ εἰδήσεις τῆς ἐπικαιρότητος καὶ οἱ ἀτελείωτες πολιτικές, οἰκονομικὲς καὶ ἄλλου εἴδους ἀναλύσεις τους· οἱ συζητήσεις ἀκόμη στὶς ὁποῖες κατακρίνονται διάφορα πρόσωπα ἢ οἱ συνομιλητὲς ἔρχονται σὲ σύγκρουση μεταξύ τους, ὁπότε μετατρέπονται σὲ φιλονικίες ποὺ δημιουργοῦν ἐχθρότητες.
Τέλος, ἀνόητες μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ οἱ συζητήσεις γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἐπικαιρότητα ἢ γιὰ ὑψηλὰ θεολογικὰ θέματα, ὅταν τρέφουν τὴν ματαιοδοξία, τὴν περιέργεια καὶ τὴν ἰσχυρογνωμοσύνη ὅσων συμμετέχουν σ᾿ αὐτές. Νομίζουν, γράφει ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὅτι μὲ αὐτὲς τὶς συζητήσεις ὑπηρετοῦν τὸν Θεό, ἐνῶ λησμονοῦν νὰ καθαρίσουν τὴν καρδιά τους ἀπὸ τὰ πάθη καὶ νὰ προσέχουν στὴν ταπεινὴ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ τους(*), τὸ ὁποῖο ζητᾶ ἀπὸ ἐμᾶς ὁ Κύριος.
2. Συζητήσεις γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη καὶ ζωὴ
Ἀντίθετα, ὁ πιστὸς ποὺ ἀγωνίζεται συνειδητὰ γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς του, ἐπιδιώκει νὰ σκέπτεται καὶ νὰ συζητᾶ «ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος»· ὅσα εἶναι ἀληθινά, ὅσα δίκαια, ἀμόλυντα καὶ ἁγνά, ὅσα εἶναι ἀγαπητὰ στὸν Θεὸ καὶ στοὺς καλοὺς ἀνθρώπους, ὅσα ἔχουν καλὴ φήμη, καθὼς καὶ ὁποιαδήποτε ἄλλη ἀρετὴ καὶ καλὸ ἔργο ποὺ εἶναι ἄξιο ἐπαίνου (Φιλιπ. δ´ 8).
Ἀνάλογα μὲ τὸ ποιοὶ εἶναι οἱ ἄνθρωποι μὲ τοὺς ὁποίους ἀνοίγει συζήτηση, ἐπιδιώκει νὰ λέει τὸν καλὸ καὶ ὠφέλιμο λόγο, νὰ συζητᾶ καὶ νὰ ἀναζητᾶ ποιὸ εἶναι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὴν κάθε περίσταση, πῶς καλεῖται ὡς Χριστιανὸς νὰ ἀντιμετωπίζει τὶς θλίψεις, ποιὰ εἶναι ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας σχετικὰ μὲ τὰ τρέχοντα θέματα: τὸ ζήτημα τῆς τεκνογονίας, τῶν ἐκτρώσεων, τῆς διαστροφικῆς ἁμαρτίας ποὺ προβάλλεται σήμερα τόσο ἔντονα…
Ἐπιπλέον ἔχει τὸ ἐνδιαφέρον καὶ τὴ διάθεση νὰ συζητᾶ πῶς μπορεῖ νὰ βοηθήσει πονεμένους συνανθρώπους, νὰ προσφέρει σὲ ἄλλα εὐλογημένα ἔργα, πῶς μπορεῖ νὰ βοηθήσει τὰ παιδιά του νὰ γνωρίσουν καὶ ν᾿ ἀγαπήσουν τὸν Χριστό· ἐπιδιώκει ἀκόμη τὴν ἀνταλλαγὴ ἐμπειριῶν μὲ ἄλλους γονεῖς, τὴν ἀλληλοενίσχυση καὶ τὸν ἀλληλοστηριγμό.
Συζητᾶ ἀκόμη θέματα Πίστεως ἐπιδιώκοντας τὸν καταρτισμό του, μάλιστα ὅταν βρίσκεται μὲ ἀνθρώπους ποὺ ἔχουν τέτοιες γνώσεις: ποιὸς εἶναι ὁ Χριστός, τί εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία, ποιὲς οἱ διαφορές μας μὲ τοὺς Παπικούς, τί εἶναι ὁ Οἰκουμενισμός, γιὰ τὸν ὁποῖο τόσος λόγος γίνεται στὶς ἡμέρες μας, τί πιστεύουμε γιὰ τὴν μετὰ θάνατον ζωή, τί μποροῦμε νὰ κάνουμε γιὰ τοὺς νεκρούς μας…
***
Καὶ στὸ θέμα τῶν συζητήσεων ποὺ μᾶς ἀπασχόλησε σήμερα, οἱ Ἅγιοι Πατέρες τῆς προκείμενης Συνόδου μᾶς δείχνουν τὸν δρόμο. Βέβαια οἱ δικές τους συνοδικὲς συζητήσεις εἶναι μία πολὺ ἰδιαίτερη περίπτωση. Παρ᾿ ὅλα αὐτὰ μᾶς διδάσκουν ὅτι ὅταν καὶ οἱ δικές μας καθημερινὲς συζητήσεις γίνονται μὲ φόβο Θεοῦ, μὲ διάθεση νὰ εὐαρεστήσουμε στὸν Κύριο, τότε θὰ σκεπάζει καὶ θὰ φωτίζει κι ἐμᾶς τὸ Ἅγιον Πνεῦμα. Μακάρι, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῶν Ἁγίων Πατέρων, νὰ ἀξιωνόμαστε τέτοιας εὐλογίας πάντοτε ὅλοι μας.
(*) Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Ἀόρατος Πόλεμος, Μέρος Α´, Κεφ. Θ´, ἐκδ. Νεκτάριος Παναγόπουλος, Ἀθῆναι 20038, σελ. 37.
