«Εἴτε πάσχει ἓν μέλος, συμπάσχει πάντα τὰ μέλη» (Α΄ Κορ. ιβ΄ 26), ἔγραψε εἴκοσι αἰῶνες πρὶν ὁ ἀπόστολος Παῦλος στοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κορίνθου ὑπογραμμίζοντάς τους αὐτὴν τὴν καίρια γιὰ τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας ἀλήθεια.
Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι μία. Εἶναι ἡ ἁγία Ὀρθοδοξία μας· ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία. Εἶναι δὲ ἕνα σῶμα, ἀποτελεῖ τὸ ἕνα καὶ ἀδιαίρετο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ὁποίου μέλη εἴμαστε ὅλοι μας.
Ὅμως ἡ Μία Ἐκκλησία ὑπάρχει, δρᾶ καὶ ἐνεργεῖ μέσα σὲ ἕνα διασπασμένο κόσμο. Ἄρα ὑφίσταται κατ᾿ ἀνάγκην τὶς συνέπειες αὐτῆς τῆς διασπάσεως, μεριζόμενη καὶ αὐτὴ σὲ πολλὲς κατὰ τόπους Ἐκκλησίες.
Ἀλλὰ ἐδῶ εἶναι τὸ πρόβλημα. Εἶναι ἀνάγκη, παρὰ τὸν διαμερισμὸ αὐτό, νὰ μὴν παύσει νὰ εἶναι μία, ἡ Μία Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Ρωμαιοκαθολικισμὸς θεώρησε ὅτι μπορεῖ νὰ λύσει τὸ πρόβλημα ὑποτάσσοντας τὶς κατὰ τόπους Ἐκκλησίες στὴν ἐξουσία τοῦ ἑνὸς μεγίστου ἀρχιερέως, τοῦ πάπα. Ἔτσι κατέλυσε τὴν ἐλευθερία καὶ ἐγκαθίδρυσε μιὰ δικτατορία μέσα στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ Ὀρθοδοξία μας, ἀκολουθώντας τὴν ἀρχαία παράδοση ποὺ θέλει «τὰ ἐκκλησιαστικὰ τοῖς πολιτικοῖς συμμεταβάλλεσθαι», ἔδωσε ἐλευθερία διοικήσεως στὶς τοπικὲς Ἐκκλησίες, ἔτσι ὥστε ἡ ἐκκλησιαστικὴ διοίκηση κάθε ἔθνους νὰ μὴ διεισδύει στὰ ὅρια ἄλλου κράτους, κάτι ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ τὴν καταστήσει ὄργανο πολιτικῶν ἐπιδιώξεων. Ἐπώδυνος κανόνας, ἀφοῦ ἐξωτερικὰ φαίνεται νὰ χάνεται ἡ ἑνότητα, ἀλλὰ χρυσός, διότι διασφαλίζει τὴν ἐσωτερικὴ ἑνότητα.
Ἐδῶ καὶ τρεῖς σχεδὸν δεκαετίες ἡ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας σπαράσσεται ἀπὸ ἕνα σχίσμα, ἀκριβῶς διότι δὲν τηρήθηκε ὁ παραπάνω χρυσὸς κανόνας. Ἐνῶ ἔπρεπε, ἀμέσως μετὰ τὴν κατάρρευση τῆς σοβιετικῆς αὐτοκρατορίας καὶ τὴν ἀνεξαρτησία τοῦ οὐκρανικοῦ κράτους, νὰ ἀποκτήσει καὶ ἐλευθερία διοικήσεως, αὐτὸ μὲ εὐθύνη τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας δὲν ἔγινε. Τὸ ἀποτέλεσμα: ἡ τραγωδία τοῦ σχίσματος.
Ἔστω ἀργὰ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἐπιχείρησε θεραπεία τοῦ προβλήματος χορηγώντας αὐτοκεφαλία στὴ μέχρι τότε σχισματικὴ Ἐκκλησία τῆς μεγάλης αὐτῆς χώρας. Ὅμως ἡ ἐνέργειά του συνάντησε τὴν ἔντονη ἀντίσταση τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ διευρύνεται τὸ χάσμα καὶ νὰ ἐπηρεάζει ὅλες τὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Ταυτόχρονα ἔχει ἀρχίσει σειρὰ ἀντιπαραθέσεων, συχνὰ μὲ χαρακτήρα πολεμικό, κάτι ποὺ ἐπιδεινώνει ἀντὶ νὰ ἐπιλύει τὴν κρίση.
Εἶναι εὐθύνη ὅλων μας αὐτὴ τὴν ὥρα νὰ βοηθήσουμε νὰ πέσουν οἱ τόνοι καὶ νὰ ἀναζητηθεῖ ταπεινὰ λύση τοῦ προβλήματος.
Στὸ μεταξὺ, ὡς μέλη ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ σώματος, συμπάσχοντας, κατὰ τὸν λόγο τοῦ Ἀποστόλου, μὲ τὰ μέλη ποὺ πάσχουν, ὀφείλουμε νὰ προσευχόμαστε, ὥστε ὁ Κύριος τῆς εἰρήνης νὰ κατασιγάσει τὴν ταραγμένη θάλασσα καὶ νὰ χαρίσει τὴν πολυπόθητη γαλήνη στὴν Ὀρθοδοξία μας.
