Εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 14 Ἰουλίου 2019, τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Δ΄ Οἰκ. Συνόδου (Ματθ. ε΄ 14-19)
Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς· Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόμον ἢ τοὺς προφήτας· οὐκ ἦλθον καταλῦσαι, ἀλλὰ πληρῶσαι. ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ἰῶτα ἓν ἢ μία κεραία οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου ἕως ἂν πάντα γένηται. ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν· ὃς δ᾿ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν.
1. Ἔλαμψε ἡ ἀλήθεια γιὰ τὸν Θεάνθρωπο!
Αὐτὴ τὴν Κυριακὴ τιμοῦμε τοὺς 630 ἁγίους Πατέρες τῆς Δ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἡ Σύνοδος αὐτὴ συγκλήθηκε τὸ 451 μ.Χ. στὴ Χαλκηδόνα, προάστιο τῆς Κωνσταντινουπόλεως στὴν ἀσιατικὴ ἀκτὴ τοῦ Βοσπόρου, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν αἵρεση τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ καὶ νὰ διατυπώσει τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία σχετικὰ μὲ τὸ Πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οἱ ἅγιοι Πατέρες μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ Θεοῦ δίδαξαν ὅτι ὁ Κύριος εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος. Εἶναι ἕνα Πρόσωπο, ὁ Θεὸς Λόγος, ποὺ ὅμως ἔχει δύο τέλειες φύσεις. Οἱ θεοφώτιστες ἀποφάσεις τους προκάλεσαν πολλὲς ἀντιδράσεις, ἀλλὰ τελικὰ ἐπικράτησε τὸ φῶς τῆς ἀλήθειας καὶ διαλύθηκε τὸ σκοτάδι τῆς πλάνης.
2. Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ ἁγία ζωὴ
Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἔλαμψαν μὲ τὴν ὁσία βιοτή τους καὶ τὴν Ὀρθόδοξη ὁμολογία τους. Ἐφάρμοσαν αὐτὸ ποὺ ἀκούσαμε νὰ λέει ὁ Κύριος στὸ Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα τῆς Ἑορτῆς, ὅτι οἱ μαθητές Του, εἶναι τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Κάτι ποὺ ἀσφαλῶς ἰσχύει καὶ γιὰ μᾶς, γιὰ ὅλους τοὺς πιστούς.
Κατὰ τὴν τέλεση τοῦ ἱεροῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ὁ λειτουργὸς λέει τὰ ἑξῆς λόγια ποὺ ἐπίσης ἀκούσαμε στὴν περικοπή: «Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Ἔτσι νὰ λάμψει τὸ φῶς τῆς ἀρετῆς σας μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους, γιὰ νὰ δοῦν τὰ καλά σας ἔργα καὶ νὰ δοξάσουν τὸν Πατέρα σας ποὺ εἶναι στοὺς οὐρανούς.
Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι ζωὴ ἀρετῆς. Ὅμως αὐτὴ δὲν συνίσταται στὸ νὰ κάνει ὁ Χριστιανὸς κάποια καλὰ ἔργα ὅποτε τοῦ δίνεται εὐκαιρία, ἀλλὰ στὴ συστηματικὴ καλλιέργεια καὶ ἐφαρμογὴ κάθε ἀρετῆς. Ὁ ἀληθινὸς Χριστιανὸς πρέπει νὰ ἔχει τέτοιο πλοῦτο ἀρετῆς, ὥστε χωρὶς νὰ τὸ ἐπιδιώκει, νὰ κάνει αἴσθηση στοὺς ἀνθρώπους τοῦ περιβάλλοντός του, οἱ ὁποῖοι ἔτσι θὰ δοξάζουν τὸν Θεὸ Πατέρα ποὺ ἔχει τέτοια παιδιά.
Νὰ ἀσκεῖ τὴν ἀρετή, νὰ κρατάει ὅμως καὶ τὴν ἀλήθεια τῆς Πίστεώς του ἀμόλυντη. Διότι ὅποιος χάνει τὴν ἀλήθεια, χάνει καὶ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία καλλιεργεῖ τὴν ἀρετή. Τὸ διατυπώνει κατηγορηματικὰ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης μιλώντας γιὰ τὴν ταπεινοφροσύνη, τὸ θεμέλιο τῶν ἀρετῶν, ἰσχύει ὡστόσο γιὰ κάθε ἀρετή: «Εἶναι ἀδύνατο ἀπὸ τὸ χιόνι νὰ βγεῖ φλόγα· ἀλλὰ ἀκόμη πιὸ ἀδύνατο εἶναι νὰ ὑπάρξει ἡ ταπεινοφροσύνη στοὺς αἱρετικούς. Αὐτὸ εἶναι κατόρθωμα μόνο τῶν πιστῶν καὶ εὐσεβῶν, καὶ μάλιστα αὐτῶν ποὺ ἔχουν καθαρθεῖ ἀπὸ τὰ πάθη τους»(*). Ὀρθόδοξο δόγμα καὶ ἁγία ζωὴ εἶναι τὰ δύο ἀξεχώριστα γνωρίσματα τοῦ ἀληθινοῦ πιστοῦ, ποὺ τὸν ἀναδεικνύουν φῶς τοῦ κόσμου.
3. Ὅλες τὶς ἐντολὲς
Ἡ περικοπὴ κλείνει μὲ τὴ διακήρυξη τοῦ Κυρίου ὅτι ὁ λόγος Του εἶναι αἰώνιος καὶ ἀκατάλυτος. Ἔτσι, ἂν κάποιος ἀθετήσει ἀκόμη καὶ μία ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἐντολές Του ποὺ φαίνονται ἐλάχιστες καὶ μικρές, καὶ διδάξει ἔτσι τοὺς ἀνθρώπους, δηλαδὴ νὰ μὴν τὴν τηροῦν καὶ ἐκεῖνοι, «ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν», τελευταῖος θὰ καταταγεῖ στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν· δηλαδὴ θὰ ἀποκλεισθεῖ ἀπὸ αὐτήν. Ἀντίθετα, ὅποιος ἐφαρμόσει καὶ διδάξει ὅλες τὶς ἐντολές, αὐτὸς θὰ ἀναγνωρισθεῖ μεγάλος στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Συνεπῶς, ὁ ἀληθινὸς πιστὸς δὲν κάνει ἐπιλογὲς στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ: «αὐτὸ τὸ ἐφαρμόζω, αὐτὸ δὲν τὸ ἐφαρμόζω». Ἂν θέλουμε νὰ σωθοῦμε, θὰ πρέπει νὰ ἀποδεχόμαστε τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ στὸ σύνολό του χωρὶς καμία ἐξαίρεση. Ἂν ἐπιλέγουμε, τότε φτιάχνουμε δικό μας «Εὐαγγέλιο», καὶ ἑπομένως ἀποκλείουμε τὸν ἑαυτό μας ἀπὸ τὴ σωτηρία ποὺ χαρίζει ὁ Κύριος.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Δ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀκριβῶς σὲ αὐτὸ ἀρίστευσαν: Ἔδειξαν ἰδιαίτερη προσοχὴ νὰ μὴν ἀθετήσουν οὔτε τὴν παραμικρὴ ἐντολή, οὔτε τὸ παραμικρὸ δόγμα τῆς Πίστεως, νὰ φυλάξουν δὲ ἀκέραιη τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ὅπως τὴν παρέλαβαν ἀπὸ τοὺς προγενέστερους Πατέρες, ὅπως τὴ δίδαξαν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, ὅπως τὴν ἀποκάλυψε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Δὲν δέχθηκαν νὰ ἀλλάξουν οὔτε τὸ ἐλάχιστο ἀπὸ τὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, οὔτε νὰ προσθέσουν οὔτε νὰ ἀφαιρέσουν, ὅποιες καὶ ἂν ἦταν οἱ ἀντιδράσεις τῶν Μονοφυσιτῶν καὶ οἱ πιέσεις τῶν ἀρχόντων ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ Θεὸς τοὺς προστάτευσε καὶ τοὺς εὐλόγησε. Ἡ ἀλήθεια τελικὰ ἐπικράτησε καὶ οἱ ἴδιοι ζοῦν πλέον αἰώνια κοντὰ στὸν Θεό, τὸν Ὁποῖον ἀγάπησαν μὲ ὅλη τὴν ὕπαρξή τους.
Ἀπὸ τὸ παράδειγμά τους νὰ ἐμπνευσθοῦμε καὶ ἐμεῖς οἱ σύγχρονοι πιστοί, ποὺ ζοῦμε σὲ ἐποχὴ οἰκουμενισμοῦ καὶ συμβιβασμῶν. Νὰ ἀνανεώσουμε τὴν ἀπόφασή μας νὰ βαδίζουμε τὴν εὐθεία ὁδό, τὴ μόνη ποὺ ὁδηγεῖ στὴ σωτηρία· τὴν ὁδὸ τῆς ἀπαραχάρακτης Ὀρθόδοξης Πίστεως καὶ τῆς τέλειας ὑπακοῆς στὶς ζωοποιὲς ἐντολές.
(*) «Ἀμήχανον ἐκ χιόνος προϊέναι φλόγα· ἀμηχανώτερον δὲ ἐν ἑτεροδόξοις ταπεινοφροσύνην ὑπάρχειν· πιστῶν καὶ εὐσεβῶν τὸ κατόρθωμα λοιπόν, καὶ τούτων κεκαθαρμένων» (Κλῖμαξ, ΚΕ´ λα´).
