Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος εἶναι ὡραιότατος ὕμνος πρὸς τιμὴν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Θεωρεῖται ἀριστούργημα τῆς βυζαντινῆς ὑμνογραφίας. Ἀποτελεῖται ἀπὸ εἴκοσι τέσσερις οἴκους (=στροφές) σὲ ἑλληνικὴ ἀλφαβητικὴ ἀκροστοιχίδα ἀπὸ τὸ Α ὣς τὸ Ω. Ἡ τελευταία στροφή του ἀρχίζει μὲ τὴν κλητικὴ προσφώνηση: «Ὦ πανύμνητε Μῆτερ»!
Τί γλυκύτατη προσφώνηση! Μέσα σὲ τρεῖς λέξεις περικλείει ἡ προσφώνηση αὐτὴ ὅλο τὸν πλοῦτο τῆς εὐλάβειας κάθε θεοφιλοῦς ψυχῆς πρὸς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Νιώθουμε νὰ μᾶς ἀγγίζει ἡ μητρικὴ τρυφερότητά της, νὰ μᾶς σκεπάζει ἡ ἄμαχη προστασία της, νὰ μᾶς στηρίζουν οἱ ἀκοίμητες πρεσβεῖες της «πρὸς τὸν φιλάνθρωπον Θεόν». Καὶ αἰσθανόμαστε τὴν ἀνάγκη νὰ τὴν εὐχαριστοῦμε ἐκ βαθέων, νὰ τὴ μεγαλύνουμε γιὰ τὶς εὐεργεσίες της, «ἃς ὑπερεκένωσεν εἰς ἡμᾶς», αὐτὲς ποὺ τὶς πρόσφερε πλούσια σὲ μᾶς, καὶ νὰ τὴν ἱκετεύουμε γιὰ τὶς πολλὲς δοκιμασίες ποὺ ἀντιμετωπίζουμε στοὺς δύσκολους χρόνους ποὺ ζοῦμε.
Γλυκιὰ Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, Μεγάλη Παναγία! Εἶσαι ἡ πανύμνητη Μητέρα τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ κάθε πιστοῦ Χριστιανοῦ. Σὲ ὑμνεῖ ὅλη ἡ κτίση. Σὲ μεγαλύνουν ὅλες οἱ γενεὲς τῶν πιστῶν, ὅπως σὺ ἡ ἴδια προφητικὰ τὸ ἔψαλες στὴ δική σου ὠδή: «Ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί» (Λουκ. α΄ 48).
Κανεὶς δὲν ἔχει μακαρισθεῖ, κανεὶς δὲν ἔχει μεγαλυνθεῖ τόσο πολὺ ὅσο ἡ Ὑπερευλογημένη Θεοτόκος! Μόνο ὁ Ἀκάθιστος ὕμνος τὴ χαιρετίζει μὲ 144 Χαιρετισμούς. Ἀλλὰ καὶ ὅλες οἱ Ἀκολουθίες τοῦ Νυχθημέρου, σὲ ὅλες τὶς ἡμέρες τοῦ χρόνου, μὲ πόσους ὕμνους, μὲ πόσα Μεγαλυνάρια, μὲ πόσα Θεοτοκία, μεγαλύνουν «τὴν ἀειμακάριστον καὶ παναμώμητον, καὶ μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν»!
Γιατί τόση τιμὴ στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο; Γιατί τόσο πολὺ τὴν εὐλαβούμαστε οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί; Διότι εἶναι «ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον»! Εἶναι ἡ μοναδικὴ ἀνθρώπινη ὕπαρξη στὸν κόσμο ποὺ ἀξιώθηκε νὰ γίνει ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ. Ὑπηρέτησε στὸ μέγα μυστήριο τῆς σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου. Γέννησε τὸν Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ὑπερβαίνει ἀπείρως τὴν ἁγιότητα ὅλων τῶν Ἁγίων.
Ἀλλὰ εὐλαβούμαστε τὴν Κυρία Θεοτόκο καὶ διότι ὡς Μητέρα τοῦ Θεοῦ εἶναι καὶ Μητέρα ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Καταλαβαίνει τοὺς πόνους μας, τοὺς καημοὺς καὶ τὰ βάσανά μας, τῆς ψυχῆς τὰ σκιρτήματα, τῆς καρδιᾶς τὰ μιλήματα, τῶν χειλέων τὰ ψελλίσματα. Εἶναι ἡ μεγάλη Μητέρα τοῦ λαοῦ μας ποὺ στέκεται πάνω ἀπὸ τὶς πολιτεῖες καὶ τὰ χωριά, τοὺς κάμπους καὶ τὰ βουνά, τὴ θάλασσα καὶ τὴ στεριὰ καὶ μᾶς σκεπάζει μὲ τὴν κραταιὰ προστασία της. Εἶναι ἀκόμη ἡ ἁγία Σκέπη, ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγὸς τοῦ Ἔθνους μας, ποὺ μᾶς προστατεύει ἀπὸ τὶς ἐπιβουλὲς τῶν πολεμίων.
Τὴ μεγαλύνουμε, τὴν εὐχαριστοῦμε καὶ τὴν παρακαλοῦμε νὰ δεχθεῖ τὴν προσφορά μας καὶ νὰ μᾶς γλυτώσει ἀπὸ κάθε συμφορά: «δεξαμένη τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας»! Εἶναι πολλὲς οἱ συμφορὲς καὶ τὰ βάσανά μας, πολλοὶ οἱ πειρασμοὶ καὶ οἱ θλίψεις μας. Αἰσθανόμαστε τὴν ἀνάγκη νὰ καταφύγουμε ἐπειγόντως στὴν ἀκαταίσχυντη προστασία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ νὰ τὴν παρακαλέσουμε νὰ μᾶς βοηθήσει, νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὶς συμφορὲς ποὺ ἔρχονται ἡ μιὰ κατόπιν τῆς ἄλλης καὶ νὰ μᾶς σώσει.
Βοήθησέ μας, Παναγία, στὴ φτώχεια, τὴ χηρεία, τὴν ὀρφάνια καὶ τὴν ἀσθένεια. Σῶσε μας ἀπὸ σεισμούς, λιμοὺς καὶ καταποντισμούς. Σῶσε μας ἀπὸ ἐθνικὲς συμφορὲς καὶ ἀπὸ κάθε κίνδυνο: «Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον»!
Τὴν παρακαλοῦμε νὰ μᾶς λυτρώσει καὶ ἀπὸ τὴν αἰώνια κόλαση, ποὺ εἶναι ἡ χειρότερη ἀπ᾿ ὅλες τὶς συμφορές: «καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως»! Μὲ τὸ αἴτημα αὐτὸ τὴν παρακαλοῦμε, καὶ ὅταν ἀπαγγέλλουμε τὸ «Ἄσπιλε, ἀμόλυντε», λέγοντας: «ἐν δὲ τῇ φοβερᾷ ἡμέρα τῆς Κρίσεως, τῆς αἰωνίου με ρυομένη κολάσεως…».
Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ δὲν θέλουν νὰ ἀκούσουν γιὰ αἰώνια κόλαση. Ἴσως καὶ νὰ μὴν πιστεύουν σ᾿ αὐτὴ τὴν ἀποκεκαλυμμένη θεία ἀλήθεια. Ἀλλὰ οἱ πιστοὶ Χριστιανοὶ δὲν παγιδευόμαστε ἀπὸ τέτοιες ἀνεπίτρεπτες ἐπιπολαιότητες. Καταφεύγουμε στὴ βοήθεια τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μὲ τὴ βεβαιότητα ὅτι κανεὶς ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ τὴν εὐλαβοῦνται καὶ ἐπικαλοῦνται τὴ Χάρι καὶ τὴν εὐλογία της, δὲν ἐπιστρέφει μὲ ἄδεια τὰ χέρια: «Οὐδεὶς προστρέχων ἐπὶ σοί, κατῃσχυμμένος ἀπὸ σοῦ ἐκπορεύεται, ἁγνὴ Παρθένε Θεοτόκε· ἀλλ᾿ αἰτεῖται τὴν χάριν, καὶ λαμβάνει τὸ δώρημα, πρὸς τὸ συμφέρον τῆς αἰτήσεως».
Ἂς συνεχίσουμε ὡς πιστὸς λαὸς τοῦ Θεοῦ νὰ ἐμπιστευόμαστε στὸν Κύριο τῶν Δυνάμεων καὶ στὴν Παναγία Μητέρα Του μὲ τὴ βεβαιότητα ὅτι δὲν θὰ μᾶς ἀφήσουν χωρὶς προστασία. Ἂς παρακαλοῦμε τὸν Κύριο νὰ μᾶς εὐλογεῖ καὶ νὰ μᾶς προστατεύει καὶ τὴν Παναγία Μητέρα Του νὰ μᾶς λυτρώνει ἀπὸ κάθε συμφορὰ καὶ ἀπὸ τὴν αἰώνια κόλαση, λέγοντας:
«Ὦ πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον, δεξαμένη τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας· καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως τοὺς συμβοῶντας· Ἀλληλούϊα».
