Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 19 Ἰουλίου 2020, τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Δ΄ Οἰκ. Συνόδου (Τίτ. γ΄ 8-15)
Τέκνον Τίτε, πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις· μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. Ὅταν πέμψω Ἀρτεμᾶν πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ Ἀπολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι. Ἀσπάζονταί σε οἱ μετ᾿ ἐμοῦ πάντες. ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.
Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ εἶναι σημαντικὸς σταθμὸς στὸ ἐκκλησιαστικὸ ἔτος, καθὼς τιμοῦμε τοὺς 630 θεοφόρους Πατέρες ποὺ συγκρότησαν τὴν Δ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴ Χαλκηδόνα τὸ 451 μ.Χ. Οἱ ἅγιοι αὐτοὶ Πατέρες δογμάτισαν τὴν ἀλήθεια γιὰ τὶς δύο τέλειες φύσεις τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴ θεία καὶ τὴν ἀνθρώπινη, καὶ προάσπισαν τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ δύο φοβερὲς αἱρέσεις: τοῦ Νεστοριανισμοῦ καὶ τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ.
Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς, ἀπὸ τὴν πρὸς Τίτον ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου, εἶναι ἀφιερωμένο στὴ μνήμη τους.
1. Λόγος ἀληθὴς καὶ ἀξιόπιστος
«Πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι», γράφει ὁ θεῖος Ἀπόστολος στὸν μαθητή του Τίτο, στὸν ὁποῖο εἶχε ἀναθέσει τὴν εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης. Δηλαδή, τὰ λόγια ποὺ σοῦ ἀνέπτυξα εἶναι ἀλήθεια ἀξιόπιστη, καὶ γι᾿ αὐτὰ τὰ θέματα θέλω νὰ μιλᾶς μὲ βεβαιότητα καὶ μὲ κύρος.
Ἡ διδασκαλία αὐτή, τὴν ὁποία ἀνέφερε στοὺς προηγούμενους στίχους ὁ Ἀπόστολος καὶ τὴν ὀνομάζει τώρα ἀληθινὴ καὶ ἀξιόπιστη, εἶναι ὅτι μὲ τὴν ἐνανθρώπηση καὶ τὴν ἀπολυτρωτικὴ θυσία Του ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς μᾶς ἐξαγόρασε ἀπὸ κάθε παράβαση τοῦ νόμου καὶ μᾶς κατέστησε ἐκλεκτὸ λαό Του. Φανερώθηκε ἔτσι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία σώζει ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Ἡ θεόπνευστη αὐτὴ διδασκαλία ἀποτελεῖ τὴν περίληψη ὅλου τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τοῦ κηρύγματος τῶν ἁγίων Πατέρων, τῶν ὁποίων τιμοῦμε τὴ μνήμη.
Αὐτὴ τὴν ἀληθινὴ καὶ ἀξιόπιστη διδασκαλία ἔχει ἀνάγκη καὶ σήμερα ὁ κόσμος μας νὰ ἀκούσει. Ἰδιαίτερα στὶς μέρες μας, ὅπου ἡ διακίνηση τῶν ποικίλων ἰδεῶν καὶ τῶν ἀμφιβόλου πιστότητος ἀντιλήψεων εἶναι πολὺ ἔντονη μέσῳ τῶν ἠλεκτρονικῶν μέσων, καὶ ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος πνίγεται μέσα στὴν ὑπερβολικὴ πληροφορία, ὥστε νὰ μὴν ξέρει σὲ τί νὰ πιστέψει καὶ ἀπὸ ποῦ νὰ φυλαχθεῖ.
Αὐτὴ εἶναι ἡ μόνη ἀληθινὴ διδασκαλία ποὺ ἔχει ἀνάγκη ὁ ἄνθρωπος. Καὶ εἶναι ἐκείνη ποὺ αἰῶνες τώρα μᾶς παραθέτει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Ἀλήθεια ποὺ δὲν ἀποτελεῖ ἀνθρώπινη φιλοσοφία καὶ ἀνακάλυψη, ἀλλὰ ἀποκάλυψη τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους. Αὐτὴ τὴν ἀλήθεια περιφρούρησαν μὲ τὴ ζωή, τοὺς ἀγῶνες καὶ τοὺς λόγους τους οἱ θεοφόροι Πατέρες μας καὶ μᾶς τὴν παρέδωσαν ἀνόθευτη. Αὐτὴ ἡ ἀλήθεια ἂς ἀποτελεῖ καὶ γιὰ μᾶς τὸ σταθερὸ στήριγμα στὴ ζωή μας.
2. Ἀπαραίτητα τὰ ἔργα ἀγάπης
Ἡ ἀλήθεια τῆς πίστεως ὅμως δὲν ἀποτελεῖ ἁπλὴ θεωρία, ἀλλὰ ἔχει ἄμεση ἐφαρμογὴ στὴν καθημερινὴ ζωὴ τοῦ πιστοῦ. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος προτρέπει τὸν Τίτο νὰ μιλᾶ μὲ βεβαιότητα καὶ κύρος γιὰ τὴν ἀλήθεια τῆς πίστεως, «ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ»· ὥστε νὰ φροντίζουν, δηλαδή, ὅσοι ἔχουν πιστέψει στὸν Θεό, νὰ πρωτοστατοῦν ἀκούραστα σὲ καλὰ ἔργα.
Εἶναι ἐντυπωσιακὸ τὸ ὅτι ὁ θεῖος Ἀπόστολος ἐπανέρχεται στὴ συνέχεια τῆς περικοπῆς στὴν ἀνάγκη τῶν καλῶν ἔργων: «Μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι». Ἂς παίρνουν μάθημα καὶ οἱ δικοί μας νὰ πρωτοστατοῦν καὶ νὰ ἐργάζονται καλὰ ἔργα καὶ νὰ συντρέχουν τοὺς ἀδελφοὺς στὶς ἀπαραίτητες ὑλικές τους ἀνάγκες, γιὰ νὰ μὴ στεροῦνται ἀπὸ πνευματικοὺς καρπούς, τονίζει.
Ἀναφερόμενος στὰ ἔργα ἀγάπης καὶ ἰδιαιτέρως στὴν ἐλεημοσύνη ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ὑπογραμμίζει ὅτι «αὕτη φάρμακόν ἐστι τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων, σμῆγμα τοῦ ρύπου τῆς ἡμετέρας ψυχῆς, κλῖμαξ εἰς τὸν οὐρανὸν ἐστηριγμένη· αὕτη τοῦ Χριστοῦ τὸ σῶμα συνδέει» (ΕΠΕ 24, 128). Δηλαδή, ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι τὸ φάρμακο γιὰ τὰ ἁμαρτήματά μας, σαπούνι γιὰ τὴν ἀκαθαρσία τῆς ψυχῆς μας, σκάλα στηριγμένη στὸν οὐρανό· αὐτὴ συνδέει τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
Ὅταν, λοιπόν, ἡ πίστη μας μένει στὴ θεωρία καὶ δὲν συνδέεται μὲ ἔργα εὐποιίας, τότε μοιάζουμε μὲ ἄκαρπα δένδρα, ἤ, ὅπως τονίζει ὁ ἀδελφόθεος Ἰάκωβος, μὲ σῶμα νεκρό (Ἰακ. β΄ 26). Ἡ ἀληθινὴ πίστη, λοιπόν, θὰ μᾶς παρακινήσει σὲ ἔργα ἀγάπης. Θὰ μᾶς ἐμπνεύσει τὴ θυσία γιὰ τοὺς ἀδελφούς μας, τὴ συμπάθεια στὸν πόνο τους, τὴ συμπαράσταση στὶς δύσκολες ὧρες τους, τὴ φροντίδα τῶν ἀσθενῶν, τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ κάθε πνευματικὴ καὶ ὑλικὴ ἀνάγκη τῶν ἀδελφῶν μας. Μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, μὲ τὰ ἀγαθὰ ἔργα μας, θὰ δοξάζεται στὴν κοινωνία μας τὸ πανάγιο Ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ μας.
