ΘΕΜΑ: Αὐταπάρνηση
ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 1-7 Μαρτίου 2021
ΑΡΘΡΟ: «Αὐταπάρνηση», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2232, 1/12/2020, σελ. 503-504.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Μάρκ. η΄ 34
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ: 1. † Ἀρχιμ. Χαρίτωνος Πνευματικάκι, «Ὁ αἰώνιος κατακτητής», σελ. 23-26, Ἀθῆναι 20109. 2. † Ἀρχιμ. Γεωργίου Ἰ. Δημοπούλου, «Πρό τῆς θυσίας», σελ. 8-15, Ἀθῆναι 20028.
Μεταφορτώσεις
|
Θέμα για τους κυκλάρχες
|
Θέμα για τα μέλη
|
Ηχητικό
|
Βίντεο
|
Αὐταπάρνηση
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Ὅποιος θέλει νά ἀποταχθεῖ τόν σατανᾶ καί νά συνταχθεῖ μέ τόν Χριστό, τό πρῶτο πού χρειάζεται νά κάνει εἶναι νά ἀπαρνηθεῖ τόν παλαιό ἑαυτό του, νά σηκώσει τόν σταυρό του καί νά ἀκολουθεῖ τόν Κύριο, μιμούμενος τό παράδειγμά Του, ὅπως θά δοῦμε στό ἁγιογραφικό Ἀνάγνωσμα καί στό σχετικό ἄρθρο πού θά μελετήσουμε σήμερα στόν Κύκλο μας.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
«Καί προσκαλεσάμενος τόν ὄχλον σύν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖς· ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ, καί ἀκολουθείτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34). Τότε ὁ Ἰησοῦς κάλεσε τά πλήθη τοῦ λαοῦ μαζί μέ τούς μαθητές Του καί τούς εἶπε: Ἐκεῖνος πού θέλει νά γίνει δικός μου καί νά μέ ἀκολουθεῖ ὡς μαθητής μου, ἄς διακόψει κάθε φιλία καί σχέση μέ τόν διεφθαρμένο ἀπό τήν ἁμαρτία ἑαυτό του κι ἄς πάρει τή σταθερή ἀπόφαση νά ὑποστεῖ γιά Ἐμένα ὄχι μόνο κάθε θλίψη καί δοκιμασία, ἀλλά ἀκόμη καί θάνατο σταυρικό, καί τότε ἄς μέ ἀκολουθεῖ μιμούμενος τό παράδειγμά μου.
Ἑρμηνευτικά σχόλια: α) «Καί προσκαλεσάμενος τόν ὄχλον σύν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ». Πολλοί λένε ὅτι ἡ αὐταπάρνηση εἶναι μόνο γι᾿ αὐτούς πού ἀφιερώνονται στόν Θεό. Ἀλλά στόν στίχο πού ἀναλύουμε ὁ Κύριος δέν ἀπευθύνεται μόνο στούς δώδεκα Μαθητές του, ἀλλά σέ ὅλους τούς πιστούς, «προσκαλεσάμενος τόν ὄχλον». Ἄρα ἡ πρόσκληση νά ἀπαρνηθοῦμε τόν ἑαυτό μας δέν εἶναι μόνο γι᾿ αὐτούς πού ἀφιερώνονται στόν Θεό. Εἶναι γιά ὅλους τούς Χριστιανούς. β) «ὅστις θέλει». Ὁ Κύριος ζητεῖ νά Τόν ἀκολουθοῦμε μέ τήν ἐλεύθερη θέλησή μας. Τότε ἔχει ἀξία. γ) «ἀπαρνησάσθω». Ἡ πρόθεση «ἀπό» στό ρῆμα «ἀρνοῦμαι» ἐπιτείνει τήν ἔννοια τοῦ ρήματος. Ἀπαρνοῦμαι σημαίνει ἀρνοῦμαι τελείως, ἀποκηρύσσω, παύω νά δέχομαι ὡς δικό μου, ἐγκαταλείπω τόν κοσμικό τρόπο ζωῆς. δ) «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν». Δέν λέει ὁ Κύριος νά ἀρνηθοῦμε κάτι ἀπό τόν ἑαυτό μας, ἀλλά ὅλο τόν ἑαυτό μας, ὅπως παρατηροῦν οἱ ἱεροί Ἑρμηνευτές. ε) «καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ». Τό ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ ὑποδηλώνει αὐταπάρνηση μέχρι θανάτου, καί μάλιστα σταυρικοῦ. ς) «καί ἀκολουθείτω μοι». Τό τρίτο πού χρειάζεται νά κάνουμε μετά τήν αὐταπάρνηση καί τήν ἄρση τοῦ σταυροῦ εἶναι νά εἴμαστε πιστοί ἀκόλουθοι τοῦ Ἐσταυρωμένου.
Α΄ ΜΕΡΟΣ: Γιατί εἶναι ἀναγκαία ἡ αὐταπάρνηση;
1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό πρῶτο μέρος τοῦ ἄρθρου «Αὐταπάρνηση», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2232/1 /12/ 2020/ σελ. 503-504, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Ἡ γλώσσα μας νά κινεῖται ὅπως ἡ γλώσσα τοῦ Χριστοῦ καί ἡ καρδιά μας νά φιλοξενεῖ αἰσθήματα, ὅπως ἡ καρδιά τοῦ Χριστοῦ», σελ. 504. Καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί εἶναι ἡ αὐταπάρνηση; (Σκέψεις Μελῶν…). Αὐταπάρνηση, τό λέει καί ἡ λέξη, εἶναι ἡ ἀπάρνηση τοῦ παλαιοῦ ἑαυτοῦ μας. Ὁ Μέγας Βασίλειος στούς «Ὅρους κατά πλάτος» δίνει ἐξαίρετο ὁρισμό τῆς αὐταπαρνήσεως. Αὐταπάρνηση εἶναι «ἡ παντελής τῶν παρελθόντων λήθη καί ἡ τῶν θελημάτων ἡμῶν ἀναχώρησις» (ΕΠΕ 8, 214). «Παντελής τῶν παρελθόντων λήθη» σημαίνει νά ξεχάσουμε αὐτά πού λέγαμε, πού κάναμε, πού σκεπτόμασταν, πού ἐπιθυμούσαμε, πρίν γνωρίσουμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, νά λησμονήσουμε τελείως τό ἁμαρτωλό παρελθόν μας καί νά ζοῦμε στό ἑξῆς ὅπως τό Εὐαγγέλιο καί ἡ Ἐκκλησία μᾶς διδάσκουν. «Ἡ τῶν θελημάτων ἡμῶν ἀναχώρησις» σημαίνει νά ἀρνηθοῦμε καί τό θέλημά μας καί νά ὑποτασσόμαστε πλήρως στό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
2. Γιατί εἶναι ἀνάγκη νά ἀπαρνηθοῦμε τόν ἑαυτό μας; Τί ἀπάντηση δίνει τό ἄρθρο; (Σκέψεις Μελῶν…). α) Λέει ὅτι εἶναι ἀνάγκη νά ἀπαρνηθοῦμε τόν παλαιό ἑαυτό μας, διότι δέν εἴμαστε τώρα ὅπως μᾶς ἔπλασε ὁ Θεός «κατ᾿ εἰκόνα καί καθ᾿ ὁμοίωσίν» Του. Μετά τό προπατορικό ἁμάρτημα τό «κατ᾿ εἰκόνα» ἀμαυρώθηκε. Ρέπουμε ὅλοι πρός τό κακό. Κακίες, πάθη, ἐγωισμοί, φθόνοι, αἰσθήματα ἐκδικήσεως, λογισμοί ὀλιγοπιστίας, ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες φωλιάζουν στό ἐσωτερικό μας. Αὐτά ὅλα καλούμαστε νά τά ἀρνηθοῦμε. Νά ἀπαρνηθοῦμε «τόν ἐν ἡμῖν παλαιόν ἄνθρωπον», νά τόν σταυρώσουμε. «Οἱ τοῦ Χριστοῦ τήν σάρκα ἐσταύρωσαν σύν τοῖς παθήμασι καί ταῖς ἐπιθυμίαις» (Γαλ. ε΄ 24). β) Ἐπίσης εἶναι ἀνάγκη νά ἀπαρνηθοῦμε τίς ἀνέσεις μας, τό βόλεμά μας, τήν καλοπέρασή μας. Νά παραιτηθοῦμε καί ἀπό νόμιμα δικαιώματά μας καί νά γινόμαστε ἄνθρωποι προσφορᾶς καί διακονίας. γ) Τρίτον, εἶναι ἀνάγκη νά ἀπαρνηθοῦμε τήν ματαιότητα τοῦ κόσμου. Ὁ κόσμος ἔχει νοοτροπία τελείως ξένη πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Νά τήν ἀπαρνηθοῦμε. Νά μή συσχηματιζόμαστε μέ τόν κόσμο, οὔτε, πολύ περισσότερο, νά γίνουμε κόσμος. Ὁ κόσμος νά πεθάνει γιά μᾶς κι ἐμεῖς γιά τόν κόσμο. «Ἐμοί κόσμος ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ» (Γαλ. ς΄ 14). δ) Τέταρτον, πολλές φορές εἶναι ἀνάγκη νά ἀπαρνηθοῦμε καί ἀγαπητά μας πρόσωπα, τά ὁποῖα μᾶς ἐμποδίζουν νά βαδίζουμε σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κύριος λέει: «Ὁ φιλῶν πατέρα ἤ μητέρα ὑπέρ ἐμέ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καί ὁ φιλῶν υἱόν ἤ θυγατέρα ὑπέρ ἐμέ οὐκ ἔστι μου ἄξιος» (Ματθ. ι΄ 37). Μπρός στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ὅλες οἱ ἄλλες ἀγάπες πρέπει νά ὑποχωροῦν. Ἄς θυμηθοῦμε τήν ἁγία Βαρβάρα. ε) Τέλος, καλούμαστε νά ἀπαρνηθοῦμε καί τήν ἴδια τή ζωή μας. Ὁ Κύριος λέει: «Εἴ τις ἔρχεται πρός με καί οὐ μισεῖ τόν πατέρα ἑαυτοῦ καί τήν μητέρα καί τήν γυναῖκα καί τά τέκνα καί τούς ἀδελφούς καί τάς ἀδελφάς, ἔτι δέ καί τήν ἑαυτοῦ ψυχήν, οὐ δύναταί μου μαθητής εἶναι» (Λουκ. ιδ΄ 26). Δηλαδή, μᾶς ζητεῖ νά ἀπαρνηθοῦμε τή φιλαυτία μας. Τόν ἑαυτό μας τόν ὑπεραγαποῦμε συνήθως καί θεριεύει μέσα μας ἡ μητέρα τῶν παθῶν, ἡ φιλαυτία. Κι αὐτήν νά τήν ἀπαρνηθοῦμε, ἄν θέλουμε νά ἀκολουθοῦμε τόν Κύριο.
Β΄ ΜΕΡΟΣ: Ὁ Κύριος πρότυπο αὐταπαρνήσεως
1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Τί λέει; (Σκέψεις Μελῶν…). Ἀναλύει δύο ἀκόμη λόγους γιά τούς ὁποίους εἶναι ἀναγκαία ἡ αὐταπάρνηση: α) Διότι ὁ Κύριός μας αὐτό τό παράδειγμα μᾶς ἄφησε πρός μίμηση, τό παράδειγμα τῆς πλήρους αὐταπαρνήσεως. β) Διότι ἡ αὐταπάρνησή μας ὁλοκληρώνεται μέ τήν ἀποταγή τῶν ἁμαρτωλῶν θελημάτων μας.
2. Ἄς ἀναλύσουμε πρῶτα τόν δεύτερο λόγο. Γιατί ἡ αὐταπάρνησή μας ὁλοκληρώνεται μέ τήν ἀποταγή τῶν ἁμαρτωλῶν θελημάτων μας (Σκέψεις Μελῶν…). Διότι ὅλα τά ἄλλα πού περιγράψαμε μέχρι τώρα, εὐκολότερα τά ἀπαρνούμαστε. Ἀπό τό θέλημά μας ὅμως δέν παραιτούμαστε εὔκολα. Αὐτό τό ἀφήνουμε τελευταῖο. Ἄν τό καλοσκεφθοῦμε, δέν ὑποτάσσεται εὔκολα ὁ ἄνθρωπος στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Θέλει νά γίνεται τό θέλημά του. «Τό θέλημα τοῦ ἀνθρώπου», λέει ὁ ἀββᾶς Ποιμήν, «τεῖχός ἐστι χαλκοῦν ἀναμέσον αὐτοῦ καί τοῦ Θεοῦ καί πέτρα ἀντιδέρουσα». Τό θέλημα τοῦ ἀνθρώπου μοιάζει μέ ὀρειχάλκινο τεῖχος πού τόν χωρίζει ἀπό τόν Θεό. Μοιάζει μέ βράχο πού ἀντιστέκεται στή ροή τοῦ ποταμοῦ καί τόν ἀναγκάζει νά ἀλλάξει κατεύθυνση.
Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος στήνει τό θέλημά του, δέν μπορεῖ νά ἐνεργήσει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Γιά νά ἐνεργήσει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, χρειάζεται μιά βασική προϋπόθεση κι αὐτή εἶναι ἡ συγκατάθεση τῆς δικῆς μας θελήσεως. Χωρίς αὐτή τήν προϋπόθεση ὁ παντοδύναμος Θεός πού σέβεται τήν ἐλευθερία μας, δέν μπορεῖ ἀπολύτως τίποτε νά κάνει! Γι᾿ αὐτό ἀπευθύνεται στόν καθένα ξεχωριστά καί τοῦ λέει: «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν». Ὅποιος θέλει νά μέ ἀκολουθεῖ σάν μαθητής μου. Σ᾿ αὐτό τό «ὅστις θέλει» στηρίζεται ὅλο τό οἰκοδόμημα τῆς πίστεώς μας. Ὁ στρατός τοῦ Κυρίου εἶναι μιά φάλαγγα ἐθελοντῶν, ὄχι δούλων ἤ μισθοφόρων!
Εἶναι λοιπόν μεγάλο τό ἀγώνισμα τῆς αὐταπαρνήσεως, ἀλλά βασικότατο. Χωρίς αὐτό τό πρῶτο βῆμα δέν μποροῦμε νά κάνουμε κανένα ἄλλο βῆμα στήν πνευματική ζωή. Ἀλλά ὁ Κύριος δέν μᾶς ζητεῖ νά κάνουμε κάτι πού δέν τό ἐφάρμοσε πρῶτα ὁ Ἴδιος.
Ὁ Κύριος μᾶς ἄφησε παράδειγμα πλήρους αὐταπαρνήσεως. «Ὑπόδειγμα δέδωκα ὑμῖν». Μᾶς ἄφησε ὑπόδειγμα γιά νά βαδίζουμε στά ἴχνη Του. Ὅλη ἡ ἐπί γῆς ζωή Του ἦταν διαρκής αὐταπάρνηση, προσφορά καί θυσία. Νά θυμηθοῦμε τό· «ἑαυτόν ἐκένωσε μορφήν δούλου λαβών» (Φιλιπ. β΄ 7). Νά θυμηθοῦμε τό χωρίο· «ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τήν κεφαλήν κλίνῃ» (Ματθ. η΄ 20). Νά θυμηθοῦμε τό· «οὐδέ φαγεῖν εὐκαίρουν» (Μαρκ. ς΄ 31). Ὁ Κύριος στή διακονία τοῦ θείου λόγου δέν εὐκαιροῦσε οὔτε νά φάει. Νά θυμηθοῦμε τό· «κεκοπιακώς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκαθέζετο οὕτως ἐπί τῇ πηγῇ» (Ἰω. δ΄ 6), πού φανερώνει πόσο πολύ κοπίαζε στίς ἱεραποστολικές περιοδεῖες Του, περπατώντας μές στό καταμεσήμερο καί μές στό κατακαλόκαιρο. Νά θυμηθοῦμε τό· «οὐχ ὡς ἐγώ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ» στόν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ (Ματθ. κς΄ 39). Καί τό ἀποκορύφωμα: Νά τόν ἀτενίσουμε Ἐσταυρωμένο! Ὁ Σταυρός Του εἶναι τό ὕψιστο σύμβολο αὐταπαρνήσεως καί θυσίας μέσα στούς αἰῶνες. Σηκώνοντας πρῶτος Αὐτός τόν Σταυρό Του, μᾶς καλεῖ νά Τόν ἀκολουθοῦμε μέ αὐταπάρνηση, σηκώνοντας κι ἐμεῖς τόν δικό μας σταυρό.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ἡ Περίοδος τοῦ Τριωδίου πού διανύουμε μᾶς καλεῖ νά βαδίζουμε τήν ὁδό τοῦ Σταυροῦ καί τῆς θυσίας. Ὁ Κύριος θυσιάστηκε γιά χάρη μας ἐπάνω στόν Σταυρό. Κι ἐμεῖς ὡς πιστοί ἀκόλουθοί Του νά ποθοῦμε νά προσφέρουμε ὁλοκαύτωμα τόν ἑαυτό μας, νά γίνει στάχτη ὁ κακός ἑαυτός, καί οἱ ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες μας. Στάχτη, ἄν χρειασθεῖ, κι αὐτή ἡ πρόσκαιρη, μικρή ζωή μας. Γιά νά μεταβληθεῖ σέ κατώφλι καί εἴσοδο τῆς ἀτελείωτης χαρᾶς στή Βασιλεία πού Ἐκεῖνος ἑτοίμασε γιά χάρη μας «πρό καταβολῆς κόσμου». Ἀμήν.
ΣΥΝΘΗΜΑ
«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν» (Μάρκ. η΄ 34)
Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἀπό τό ἄρθρο «Ὁ Θεός τοῦ εἶπε νά μέ καταριέται», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2236/1.2.21/σελ. 54-55.
